Bilim Kurgu
Kurgu okumak sizi daha iyi bir insan yapar mı?
Başlıktaki soru bir süre önce Sarah Kaplan’ın Washington Post’ta yayınladığı, konu ile ilgili yazıya ait. Okumanın ya da kurgu okumanın kişilik, hayal gücünün zenginleşmesi vb. üzerine etkileri hakkında pek çok araştırma ve yazı yayınlandı. Kaplan aşağıdaki yazısında konuyu kişisel deneyimleri ve bilimsel çalışmalar üzerinden basit bir dille ve keyifli bir şekilde anlatıyor;
Elçilik Kenti – China Miéville
“Bu genç yazarın kendisini göstermesini ve bilim kurgu sanatını, son zamanlarda ‘güvenli’ okuyuculuğa yatırım yapan yayıncılığın gerileticiliği ile postmodernizmin bütün formlar ve formsuzluklarla ortaya koyduğu hayret verici değişim ve gelişim vaatleri arasında sıkıştıran ataletin dışına çıkardığını görmek bir sevinç kaynağı. Elçilik Kenti tam anlamıyla yetkin bir sanat eseri.” Ursula K. Le Guin
Supra: Bir Parçacık Sonsuzluk – Taner Güler
Bir parçacık mutluluk için hayalleri değil bir teorisi vardı fizikçi Şafak’ın. Ancak bu teoriyi hayata geçirecek teknoloji bugün için yoktu.
Geleceğe havale edilen çözüm geçmişten gelebilir miydi?
İnşa edilen kozmik makine Şafak’ın sadece düşüncelerini alt üst etmekle kalmayacak, hayatını da sonsuza kadar değiştirecektir. O artık, hiçbir yere ait olmayan bir insandır, hatta kendi evrenine bile.
Yeni teknolojinin sağladığı olanakları kendisi bile tahmin edememişti. Fakat yeni çözümler yeni soruları da beraberinde getirmişti.
George Orwell’a ilham veren kitap: Biz
George Orwell‘ın 1984’ünü neden sevdiyseniz, Yevgeni Zamyatin‘in Biz‘ini sevmeniz için en az 1984 kadar nedeniniz var. Üstelik Biz, 1984’ten çok daha önce, 1920 yılında yayımlanmış ve George Orwell dahil, Aldous Huxley gibi pek çok yazara ilham vermiş bir eser.
Biz, aynı 1984 gibi distopik bir bilim kurgu; ve yine aynı onun gibi çok sert toplumsal eleştiriler getiriyor. Bu nedenle kitap yayınlanmasından 1 yıl sonra Sovyetler Birliği’nde yasaklanmış ve ancak 1988 yılında tekrar basılabilmiş. Ülkemizde ise 90’lı yıllardan sonra farklı yayınevleri tarafından birkaç kez basılmıştı. Son olarak 1 , Ömer Ertan Yurtsever çevirisiyle Biz’i tekrar bastı. İçeriğe uygun, hoş bir kapakla basılan Biz, totalitarizm tehlikesine işaret ederek, distopyayı radikal bir eleştiri silahına dönüştürmüştür.
Triffidlerin Günü – John Wyndham “Bitkiler İnsanlara Karşı!”
Bilimkurgu türünün önde gelen yazarı John Wyndham’dan bir başyapıt daha.
John Wyndham’ın en önemli kitaplarından biri olan Triffidlerin Günü, uygarlık, insanoğlunun doğa karşısındaki kibirli tutumu, cinsiyet ve sınıf ayrımı, soğuk savaş gibi toplumsal sorunların etrafında gelişen bir roman. İnsanoğlunun hırsının ve açgözlülüğün bir sonucu olarak doğanın başkaldırışını ve triffidler adı verilen bir bitki türünün dünyayı ele geçirişini ele alıyor. BBC tarafından iki kez mini dizi olarak çekilen ve sinemaya da uyarlanan Triffidlerin Günü, sinematografik öğeler içeren zengin bir anlatı yapısına sahip.
Maymun bilmeye cüret ederse
Tam da goril Koko’nun Paris’te düzenlenen Dünya İklim Zirvesi’ne gönderdiği mesajın videosunun sosyal medyaya düştüğü günlerde Pierre Boulle’un Maymunlar Gezegeni’ni okudum. Ne tevafuk ama! Koko, “siz insanlar aptalsınız” diyordu. Kendi uygarlığımızın içinden o kadar zeki gözüken “homo sapiens sapiens,” yani “düşündüğünün üzerine düşünebilen” Descartes’ın o muazzam öznesi, kartların bambaşka dağıtıldığı bir gezegen ve uygarlıkta kim bilir ne kadar sefil kalırdı! Bilmiyorum, acaba Koko Maymunlar Gezegeni diye bir anlatıdan haberdar mı? Ama Maymunlar Gezegeni’nin o zarif ve zeki dişisi Zira’nın zeka testlerinde sınıfı geçemeyecek bir çok insanı ben de tanıyorum. Hem Koko hem de Boulle, birbirlerinden haberdar olmasalar da, bizi bu soruları sordurtmaya kışkırtıyorlar: İnsan nedir; akıl nedir; uygarlık nedir?
Krizalitler – John Wyndham “Bağnazlığı ustalıkla işleyen bir eser”
John Wyndham’ın “Krizalitler” romanı, bugünün pek çok distopyasının önüne geçmeyi başaran, hoşgörüsüzlüğü ve bağnazlığı ustalıkla işleyen bir eser.
Bilimkurgunun altın çağından kült bir eser!
“Bu, kimse için güzel ve rahat bir dünya değil, özellikle de farklı olanlar için.”
Çocukluğun Sonu – Arthur C. Clarke
Arthur C. Clarke, bilimi edebiyatla eşsizce birleştiren, bilimkurgunun üç büyük ustasından biri. Dünya üzerindeki uygarlığımızın kaderini, insan neslinin akıbetini irdeleyen yazarın ilk dönem başyapıtlarından Çocukluğun Sonu ise ters köşeye yatıran bir “öteki” anlatısı, farklı bir uzaylı istilası öyküsü.
Kıyamete Bir Milyar Yıl – Arkadi Strugatsky, Boris Strugatski
Bilimkurgu edebiyatının önemli isimlerinden Arkadi ve Boris kardeşler, Sovyet bilimkurgusunun ilerlemesinde ciddi bir yere sahip.
Bogdanov, Zamyatin, Zamyatin, Strugatski kardeşler ve daha nice Sovyet bilimkurgu yazarının eserleri maalesef ki ülkemize diğerlerine göre daha geç girdi. Ancak son birkaç senedir bilimkurgu edebiyatının eskisine oranla daha fazla okura temas ettiğini belirtmek yanlış olmaz sanırım. Bunda Hollywood bilimkurgu sinemasının etkisi var mıdır bilmiyorum.