Okuyun, ama yutmayın, çiğneyin.
Göç, insanlığın tarihsel serüveninde hem bir zorunluluk hem de bir arayış olarak kendini gösterir. Toplumların, bireylerin ve kültürlerin yer değiştirmesi, sadece fiziksel bir hareket değil, aynı zamanda kimliklerin, hayallerin ve çatışmaların yeniden şekillendiği bir süreçtir. Sosyolojik ve antropolojik kuramlar, bu karmaşık olguyu anlamak için bir pusula sunar; ancak modern mülteci
OKUMAK İÇİN TIKLANietzsche’nin Üstinsan İdeali ve Bireyin Potansiyeli Nietzsche’nin “üstinsan” kavramı, insanın kendi sınırlarını aşarak özgür, yaratıcı ve otantik bir varoluşa ulaşma çabasını temsil eder. Bu ideal, bireyin kaosun ortasında kendi anlamını yaratmasını, ahlaki dayatmaları sorgulamasını ve kendi değerlerini inşa etmesini önerir. Terapi sürecinde bu, bireyin içsel çatışmalarını çözerek potansiyelini keşfetmesiyle örtüşür.
OKUMAK İÇİN TIKLAKadim Anlatıların Tanrısal Ekonomisi Mezopotamya mitolojisi, kaos ile düzenin bitimsiz mücadelesini tanrısal bir çerçevede resmeder. Tiamat’ın kaotik sularından Marduk’un düzen getiren zaferine uzanan bu anlatı, insanlığın evreni anlamlandırma çabasının ilk adımlarını yansıtır. Kripto para ve blockchain teknolojisi, bu kadim hikayeyi modern bir sahnede yeniden mi oynuyor? Merkeziyetsiz sistemler, devletlerin, bankaların
OKUMAK İÇİN TIKLAPeter Wollen’ın karşı sinema kavramı, 1970’lerin politik ve estetik başkaldırısının bir yansıması olarak, ana akım sinemanın seyirciyi edilgenleştiren ideolojik aygıtına karşı bir manifesto niteliğindedir. Brecht’ten ilham alan bu yaklaşım, seyirciyi bir tüketim nesnesi olmaktan kurtarıp, eleştirel düşüncenin öznesi haline getirmeyi amaçlar. Jean-Luc Godard’ın Week-end (1967) filmi, bu kavramın somut bir
OKUMAK İÇİN TIKLAKimliğin Parçalanışı Sosyal medya, bireyin kendini yeniden inşa edebileceği bir tiyatro sahnesi sunar. Instagram’da estetik bir gezgin, X’te ateşli bir fikir savaşçısı, LinkedIn’de kusursuz bir profesyonel: Her platform, bireyin bir “avatar” yaratmasına olanak tanır. Bu, Hindu mitolojisindeki Vishnu’nun avatarlarını anımsatır; ancak bu modern avatarlar, ilahi bir misyondan çok, bireysel hırslar
OKUMAK İÇİN TIKLARitüelin Toplumsal Mimariye Yansıması Göbeklitepe ve Karahantepe, Anadolu’nun bereketli topraklarında, insanlığın henüz yerleşik düzene geçmediği bir çağda yükselen taş anıtlarla dolu ritüel merkezleri. MÖ 9600-7000 yılları arasına tarihlenen bu yapılar, avcı-toplayıcı toplulukların karmaşık bir semboller sistemiyle donatılmış mekânlar inşa ettiğini gösteriyor. Foucault’nun “iktidar-bilgi” kavramsallaştırmasından bakıldığında, bu merkezler sadece dini bir
OKUMAK İÇİN TIKLA1. AHLAKIN ANTROPOLOJİK TEMELLERİNİ YENİDEN DÜŞÜNMEKa) Nörobilimsel Bulgular Işığında: b) Arkeolojik Kanıtlar: 2. POST-SEKÜLER ÇAĞDA İKTİDARIN YENİ GİZLİ DİLİa) Dijital Teknolojilerin Dönüşümü: b) Küresel Kapitalizm ve Dini Söylem: 3. MANİPÜLASYONA KARŞI ELEŞTİREL PRATİKLERa) Yeni Okuryazarlık Biçimleri: b) Alternatif Toplumsal Örgütlenmeler: METODOLOJİK DERİNLİK: YENİ ARAŞTIRMA PARADİGMALARI GELECEK SENARYOLARI VE ETİK İKİLEMLER
OKUMAK İÇİN TIKLAİktidarın Görünmez Ağı Michel Foucault, iktidarı bir kralın tahtında oturan, buyruklar yağdıran bir figür olarak değil, bireylerin bedenlerini ve zihinlerini şekillendiren bir ağ olarak tanımlar. Bu ağ, günlük yaşamın kılcal damarlarında dolaşır: okullarda, hastanelerde, fabrikalarda, hatta aile sofralarında. İktidar, bir zorbalık makinesi değil, bir düzenleme sanatıdır. Disiplin mekanizmaları, bireyleri gözetler,
OKUMAK İÇİN TIKLAMükemmel Aile İdeali Aldous Huxley’nin Cesur Yeni Dünya adlı eseri, modern toplumun “mükemmel aile” idealini sorgulamak için güçlü bir ayna tutar. Bu ideal, bireylerin mutluluk, istikrar ve toplumsal uyum arayışında bir pusula gibi sunulurken, klinik psikolojide hem bireysel hem de kolektif düzeyde derin bir baskı unsuru olarak işler. Huxley’nin distopik
OKUMAK İÇİN TIKLABilinçdışının Zincirleri Freud’un bilinçdışı, insan ruhunun karanlık bir kuyusu gibi işler; arzular, bastırılmış dürtüler ve toplumsal normların dayattığı zincirler burada çarpışır. İd, ego ve süperego arasındaki bu gerilim, bireyin özgür iradesini sorgulamaya iter: Arzularımız mı bizi yönlendirir, yoksa toplumun bize giydirdiği ahlaki kılıf mı? Freud’a göre, bilinçdışı, toplumsal normların içselleştirilmiş
OKUMAK İÇİN TIKLADifférance’ın Anlamı ve Anlamın Ertelemesi Jacques Derrida’nın différance kavramı, anlamın sabitlenemeyen, sürekli kayan ve ertelenen doğasını ifade eder. Bu kavram, dilin ve düşüncenin statik bir merkeze sabitlenemeyeceğini, her anlamın başka bir anlama işaret ederek kendi içinde bir eksiklik taşıdığını öne sürer. Différance, hem farklılık (difference) hem de erteleme (deferral) anlamına
OKUMAK İÇİN TIKLATaşların Anlattığı Hikâye Göbeklitepe ve Karahantepe, Anadolu’nun sessiz ama kudretli tanıklarıdır. Milattan önce 10. binyılda, henüz tarımın embriyosu toprağa düşmeden, bu yerleşimler insanlığın ilk anıtsal adımlarını atmıştı. T biçimli dikilitaşlar, yontulmuş hayvan figürleri ve ritüel alanlarıyla bu yapılar, sadece barınak değil, bir anlam arayışının tapınaklarıydı. Mezopotamya’nın erken Neolitik kültürleriyle, Çayönü
OKUMAK İÇİN TIKLA1. Toplumsal Örgütlenmenin Antropolojik Temelleri Erken toplumlarda dinin alternatifsiz görünen rolü aslında insan psikolojisinin derinlerine kök salmıştır: Harappa gibi istisnai örnekler bile aslında “dinsiz” değil, farklı bir kutsallık anlayışına sahipti. Arkeolojik bulgular, bu uygarlığın değişik bir ritüel sistem geliştirdiğini göstermektedir. 2. Meşruiyetin Tarihsel Dönüşümü Weber’in otorite tipleri bağlamında analiz: Ancak
OKUMAK İÇİN TIKLAGöçebe Ruhun Yerleşik Düşü İnsanlık, avcı-toplayıcı günlerinde doğayla bir dans içindeydi; her adım, her nefes, yeryüzünün ritmiyle uyumluydu. Özgürlük, bir ağacın gölgesinde uyumak, bir nehrin akışına göre yol almak demekti. Ancak tarım toplumuna geçiş, bu ritmi kırdı. Toprak, insanı kendine çağırdı; tohum, sabır talep etti. Bu çağrı, Huxley’nin Cesur Yeni
OKUMAK İÇİN TIKLAArkeolojik Metnin Sınırları Göbeklitepe, yaklaşık 12.000 yıl öncesine uzanan T biçimli sütunlarıyla, insanlığın anlam üretme serüveninde bir kırılma noktasıdır. Bu yapılar, Derrida’nın yapısöküm yaklaşımıyla okunduğunda, sabit bir “merkez” arayışının değil, anlamın kayganlığının ve çokkatmanlılığının bir yansıması olarak belirir. Avcı-toplayıcı toplumlardan tarım toplumlarına geçiş, yalnızca bir yaşam tarzı değişimi değil, aynı
OKUMAK İÇİN TIKLAPsişik Kökenlerin İdeolojik Yankıları Freud’un Oidipus kompleksi, bireyin çocukluk döneminde ebeveyn figürleriyle kurduğu karmaşık duygusal bağların psişik bir haritasıdır. Bu kompleks, yalnızca bireysel arzuların ve bastırmaların öyküsü değil, aynı zamanda otoriteye boyun eğmenin erken bir provasıdır. Çocuğun babayla rekabeti ve anneye duyduğu arzu, Freud’a göre, bireyin toplumsal normlara uyum sürecini
OKUMAK İÇİN TIKLAKültür Endüstrisinin Gölgesinde Pasifizasyon Adorno’nun kültür endüstrisi, kitleleri standardize edilmiş hazlarla uyutan bir makine olarak işler. Medya, sanat ve eğlence, kapitalist düzenin birer aygıtı haline gelerek bireyleri eleştirel düşünceden uzaklaştırır, onları tüketim toplumunun itaatkâr öznelerine dönüştürür. Bu pasifizasyon, psişik bir uyuşma yaratır; birey, kendi arzularını sistemin sunduğu sahte seçeneklerle özdeşleştirir.
OKUMAK İÇİN TIKLABiyo-İktidarın Bedensel Disiplini Foucault’nun biyo-iktidar kavramı, modern toplumun bireylerin bedenlerini ve yaşamlarını denetleme sanatını nasıl ustalıkla geliştirdiğini gözler önüne serer. 18. yüzyıldan itibaren, iktidar artık yalnızca kaba kuvvetle değil, bireylerin bedenlerini, arzularını ve hatta ruhlarını şekillendiren incelikli mekanizmalarla işler. Hastaneler, okullar, hapishaneler ve hatta aile gibi kurumlar, bireyin biyolojik varlığını
OKUMAK İÇİN TIKLAAynada Yansıyan Özne: Lacan’ın Ayna Evresi Lacan’ın ayna evresi, bireyin özne oluşumunun temel taşlarından biridir; bir bebek, aynada kendi yansımasını gördüğünde, ilk kez bir “bütünlük” algısıyla karşılaşır. Ancak bu bütünlük yanılsamadır, zira bebek henüz bedensel ve zihinsel olarak parçalıdır. Yansıma, bireyin kendisini “Öteki” olarak tanımasına yol açar; bu Öteki, hem
OKUMAK İÇİN TIKLAPsişenin Evrensel Dili mi, Kültürel Söylemin Maskesi mi? Jung’un arketipler kavramı, insan psişesinin derinliklerinde yatan kolektif bilinçdışının evrensel imgeleri olarak ortaya çıkar. Kahraman, bilge, ana tanrıça gibi figürler, mitolojilerden modern anlatılara kadar uzanan zamansız semboller olarak görülür. Jung, bu arketiplerin insanlığın ortak deneyimlerinden türediğini ve bireysel psişeyi şekillendiren evrensel bir
OKUMAK İÇİN TIKLA
