Son günlerde çeşitli gazetelerde, artan kitap yasaklamaları haberlerini okuyoruz. Haberler okunduğunda bunun merkezi hükümetten değil de yerel bazı yöneticilerin eksikliklerinden kaynaklandığını veya bu yasaklamaların istisna olduğunu düşünenler olduğunu da tahmin edebiliyoruz.
Son birkaç yıl içinde basılmadan toplanan kitaplar, üstü örtülü baskılar sonucu işinden olan gazeteciler ve bu baskılara direnenlere verilen cezalar; had safhaya ulaştı.
Hatta bazı televizyon dizilerine de müdahale edilir noktaya gelindi. Burada sanatın gerçeklikten yola çıkılarak (bu kurgu hoşa gitmese de)kurgulanabileceği gerçeği yok sayılarak gerici- milliyetçi duygular körüklendi.
En yetkili ağızlardan açıklamalar geldi: ?Gerçeği yansıtmıyor?? diye. ?Peki ya gerçek neydi?? ?Gerçeği yansıtsaydı onlar için daha da dayanılmaz olmaz mıydı?? demeden geçemiyor insan?
İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Kitapları İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu, ahlaki olmayan bölümler içerdiği gerekçesiyle John Steinbeck?in Fareler ve İnsanlar adlı kitabının bazı bölümlerini sakıncalı buldu. Kitap, MEB?in 100 Temel Eser listesinde de yer almasına rağmen?
Tüm dünyada çocukların ilgiyle okuduğu Brezilyalı yazar Jose Mauro de Vasconcelos?un Şeker Portakalı kitabını okutan 7. sınıf Türkçe öğretmenine soruşturma açıldı. Bu kitap da MEB?in 100 Temel Eseri arasında? Adı açıklanmayan bir veli Şeker Portakalı?nın Türk örf ve ananelerine aykırı olduğunu, birçok argo sözcük ve küfür içerdiğini belirterek öğretmen hakkında ?Müstehcen içerikli kitap okutmak? başlığıyla soruşturma açılmasını istedi. Veliler hangi kitap hakkında şikâyette bulunursa o kitap yasaklanacak mı? Velileri şikâyete yönlendirenler var da biz mi bilmiyoruz?
Yazar Halime Yıldız, çocuk kitaplarının yasaklanmasını şu cümlelerle değerlendiriyor:
?Brezilyalı yazar Jose Mauro de Vasconcelos?un 12 günde yazdığı ?Ama yirmi yıldan fazla bir süre içimde taşıdım? dediği kitaptır Şeker Portakalı.
Okuduğumda çok etkilenmiştim. Kitabı okuyan hiçbir öğrencinin olumsuz yönde etkilendiğini görmedim, duymadım. Bir öğrencim ?Yatağımın başında duruyor sürekli, ara sıra seviyorum onu? demişti. Zaten, kitap okuduğu için argo kullanan bir okuyucu olacağını hiç zannetmiyorum ama yeterli kelimesi olmadığı için ezberindeki üç beş joker küfre sarılan çok insan gördüm. Ayrıca bu kitap hakkında olumsuz konuşanların 12 dakika bile düşünmeden konuştuğuna inanıyorum.?
***
Argo içerdiği ve Türk örfüne uygun olmadığı gerekçesiyle? Türlü haksız gerekçelerle yargılanan kitaplar gördüm ama Brezilyalı bir yazarın kitabının bizim örf ve adetlerimize uygun olmadığı için yargılanması saçmalığın zirvesi. Argoya gelince üşenmedim saydım, yedi tane argo sözcük kullanmış bizim Zeze. Çoğu kimsenin nerdeyse her gün kullandığı cinsten argolar bunlar. Meclis kavgalarında, trafikte, futbol maçlarında, kavgalarda duymaya alışık olduğunuz cinsten laflar? Son olarak Bursa Osmangazi İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü oluşturduğu komisyonda Muzaffer İzgü?nün Zıkkımın Kökü adlı eserini incelemiş ve şu sonuca varmış:
?Bahsi geçen okul öğrencisinin sınıf düzeyi dikkate alındığında, ergenlik döneminin ve cinsel gelişimin ön plana çıktığı bu dönemde, her bireyin hazır bulunuşluk ve algılama düzeyi farklılık yarattığından 7. sınıf seviyesine uygun farklı bir kitap önerilmesinin daha yararlı olacağına karar verilmiştir.
Muzaffer İzgü?nün Zıkkımın Kökü adlı kitabı, aynı adla sinemaya da uyarlandı. Film, Hindistan Udaipur Film Festivali?nde Altın Film, Tokyo Film Festivali?nde Asya?nın En İyileri, İspanya?da En İyi Yönetmen ödüllerine değer görülürken Adana Altın Koza Film Festivali?nde Kültür Bakanlığı Ödülü ve Paris?te Cine Junior(1994) başta olmak üzere, beş ödül birden aldı. Kitap ise 24 baskı yaptı.
Bu komisyon üyelerine ama başta MEB?e sormak lâzım; bu üyelerden kaçı bu kitapları okudu? Ülkeye, dünyaya mal olmuş kitaplar, hangi cüretle yasaklanıyor?
Oscar Wilde?in 1891 yılında söylediği bir söz bu yasaklamaların ardındaki gerçekleri gözler önüne sermektedir: ?Dünyanın ahlaka aykırı olarak tanımladığı kitaplar, dünyaya kendi utancını gösteren kitaplardır.?
Şaban Akbaba kitap yasaklayanların ilgi ve şefkatten yoksun olduğunu düşünerek şunları belirtiyor:
?Fareler ve İnsanlar; zekâ özürlü arkadaşını tehlikelerden korumaya çalışan George?un, ona kol kanat germek isterken birlikte yaşadıkları maceraları anlatan bir kitaptır. Belli ki bu kitabı yasaklamaya çalışanların, sosyolojiye, psikolojiye ve kitaba daha fazla zarar vermemeleri için, kendilerine kol-kanat gerecek bir George?a gereksinmeleri var. Kısacası, bu kitapların bir sayfası değerinde ve niteliğinde yazı yazma yeteneği olmayanların bu kitapları yasaklamaya yetkisi olmamalıdır.?
***
Yunus Emre?nin şiirleri sansürleniyorsa klasikler arasında yer alan edebiyat eserlerini okumak, okutmak suç sayılmaya başlandıysa orada demokrasi yok demektir?
Namık Kemal, Hürriyet Kasidesi?nin bir beyitinde görüş ayrılıkları konusunda şu gözlemde bulunur, ?Durur ahkâmı nusret ittihadı kalbi millette/ Çıkar âsârı rahmet ihtilafı reyi ümmetten.? Bu metnin günümüz Türkçesi ile anlamı şöyledir: ?Başarma gücü, milletin gönül birliğindedir/Nitelikli ve yararlı ürünler toplumdaki farklı görüşlerin çatışmasından ortaya çıkar.?
Kaynak: 12.01.2013,http://www.evrensel.net