İnsan hakları savunucusu Susan Sontag’ın 1978 yılında Ulusal Kitap Eleştirileri Birliği ödülünü aldığı ‘Fotoğraf Üzerine’ adlı kitabında, fotoğrafın resim, yazın, mimari ve müzik gibi sanatlarla olan ilişkisini derinlemesine sorguluyor.
“Herhangi bir insanın vahşetin en amansız boyutlarını gösteren fotoğraflarla ilk defa karşılaşması, bir tür ifşadır, prototipik açıdan da modern ifşadır. Benim kendi payıma bu ifşayı yaşadığım an, Temmuz 1945’te Santa Monica’daki bir kitapçıda tesadüfen gördüğüm Bergen-Belsen ve Dachau fotoğraflarıydı. O güne değin -fotoğraflarda ya da gerçek hayatta- görmüş olduğum hiçbir şey, içimi bu denli keskince, derinden ve anında deşmemişti. Gerçekten de, tam olarak ne hakkında olduklarını kavramam yılları alsa bile, hayatımı o fotoğrafları gördüğümden önceki dönemim (o zaman henüz on iki yaşındaydım) ile sonraki dönemim olarak ikiye ayırdığımı söylersem abartıya kaçmış olmam. Onları görmem neye yaramıştı? Kaldı ki, fotoğraftan başka bir şey değildi onlar -o güne değin hemen hiç haberim olmamış ve etkilemek için de hiçbir şey yapamayacağım bir olayın, hemen hiç tasavvur edemeyeceğim ve dindirmek için de elimden en ufak bir şey gelmeyecek olan bir ıstırabın fotoğrafları. Fakat o fotoğraflara baktığımda içimde bir şey kırılmıştı. Bir sınıra dayanmıştım ve bu salt dehşetin sınırı değildi; tesellisi mümkün olmayan bir kedere düşmüş, yaralanmıştım, ama duygularımın bir kısmının katılaşmaya başladığını da hissetmiyor değildim; içimde bir şey ölürken, bir şey de hâlâ feryat edip duruyordu.” Susan Sontag
Susan Sontag
Çevirmen : Osman Akınhay
Fotoğraf Üzerine
Yayınevi: Agora
Yayın Tarihi: Eylül 2008
241 sayfa
Susan Sontag’ın Hayatı
(d. 16 Ocak 1933 ? ö. 28 Aralık 2004) dünyaca tanınan ABDli deneme ve roman yazarı, kuramcı, eleştirmen ve insan hakları savunucusu.
1933’te New York’ta doğdu. Chicago Üniversitesi ve Harvard’da felsefe öğrenimi gördü. Amerika Birleşik Devletleri’nin en önemli eleştirmenlerindendir. İki romanı (The Benefactor ve Death Kit), bir öykü derlemesi (I, etcetera [Ben Vesaire, Can Yayınları, 1988, çev. Gökçin Taşkın]), denemelerini topladığı Against Interpretation, Trip to Hanoi, Styles of Radical Will gibi kitaplarının yanı sıra fotoğraf üzerine yazdığı On Photography (Fotoğraf Üzerine, Altıkırkbeş, 1992, çev. Reha Akçakaya), hastalığın (özellikle kanserin) çağdaş toplumdaki anlamını çözümleyen Illness as Metaphor (Bir Metafor Olarak Hastalık, BFS Yayınları, 1988, çev. İsmail Murat) ve bunun devam niteliğindeki AIDS and Its Metaphors gibi kitapları bulunan yazarın, kitap eleştirileri ve denemeleri New York Review of Books, Book Week, The New York Times, Commentary, The Partisan Review, Evergreen Review, Film Quarterly, The Nation gibi gazete ve dergilerde yayımlanmıştır.
2003’te Alman Yayıncılar Birliği?nin Geleneksel Barış Ödülü?nü kazandı. Çocukluk ve gençlik yıllarını Arizona ve Los Angeles’ta geçiren Sontag’ın ilk romanı The Benefactor 1963’te yayımlandı.
Görsel eserlerinde de her zaman insan hakları konusunu işleyen Susan Sontag’ın yazıp yönettiği dört film var: İsveç’te çekilen Duet for Cannibals (1969) ve Brother Carl (1971); savaş sırasında İsrail’de çekilen Promised Lands (1974) ve İtalya’da filme alınan Unguided Tour (1983). Tiyatro oyunları ise pek çok ülkede sahnelendi. Özellikle 1993 yılında Saraybosna’da sahnelediği ‘Godot’yu Beklerken’ ile dünyanın gözünü burada yaşananlara çekmeye çalıştı.
1990’lı yıllarda Yugoslavya ve Saraybosna’da yaşanan olaylar, 11 Eylül olayları, Amerika’nın Orta Doğu ülkelerine yaklaşımı, Vietnam Savaşı, Nazi kampları gibi trajedilere karşı olan tepkisini yazılarıyla ve fotoğraflarıyla her zaman dile getirdi.
Yapıtları
* Death Kit/Ölüm Tüneli (1967)-roman
* On Photography/Fotoğraf Üzerine (1977)-deneme
* I, etcetera/Ben vesaire (1977)-kısa öyküler
* Illness as Metaphor/Metafor Olarak Hastalık (1978)-deneme
* The Volcano Lover/Yanardağ Sevgilim (1992)-roman
* In America/Amerika’da (1999)-roman
* Regarding the Pain of Others/Başkalarının Acısına Bakmak (2003)-deneme
* Alice in Bad/Alice Yatakta