“Halkı her zaman ateşleyin, asla soğumasına ve düşünmesine izin vermeyin.” Hala işe yarıyor mu ? Joseph Goebbels
Hitler’in propaganda sorumlusu Goebbels’in bu korkutucu cümlesi, sadece bir tarihsel alıntı değil, günümüzde de medya, siyaset ve dijital kültür içinde hâlâ yankılarını bulduğumuz bir propaganda stratejisinin özüdür.
Ne demek bu?
Bu söz, insanların düşünmesini engellemek ve onları sürekli duygusal, tepkisel, kontrolsüz hâlde tutmak anlamına gelir. Soğuyan, düşünen, sorgulayan bir zihin manipülasyona karşı daha dirençlidir. Oysa sürekli “ateşlenen” bir zihin, yönlendirmeye açıktır.
Yani hedef: düşünen insan değil, reaksiyon gösteren kalabalık yaratmak.
Günümüzden Gündelik Örneklerle Açalım:
📺 Sürekli Kriz Haberleri (Medya bombardımanı):
– Her gün yeni bir “felaket”: zamlar, skandallar, “şok gelişmeler”…
– Gündem asla boş bırakılmaz.
– Düşünmeye, analiz etmeye vakit bırakılmaz çünkü hemen başka bir gündem patlatılır.
⏳ Soğumaya vakit yoktur. Sadece “yangın” vardır.
📱 Sosyal Medyada Linç Kültürü ve Kutuplaşma:
– Birini “cancel” et, hemen ardından başka biri hedef olsun.
– Günün öfke nesnesi sürekli değişir ama öfke hep oradadır.
– “Ben bu konuyu araştırayım, emin olayım” deme şansın yok. Çünkü geç kaldığında ya “düşman” sayılırsın ya da gündemin dışında kalırsın.
🔁 Düşünmeye çalışan kişi bile düşmanlaştırılır.
🗳️ Seçim Öncesi Duygusal Yükleme:
– “Ya bizdensin ya da düşmansın.”
– Sürekli vatan, bayrak, din gibi güçlü duygular pompalanır.
– Muhalif olanlara “hain”, destek olanlara “kahraman” etiketi anında yapıştırılır.
🎯 Aklın değil, duygunun yönetilmesi amaçlanır.
🛍️ Tüketim Kültürü ve Aciliyet Tuzağı:
– “Son 3 saat! Kaçırma!”
– “Şimdi almazsan asla sahip olamayacaksın!”
– Kampanyalar, indirimler, ‘fırsatlar’ bizi sürekli dürtülerimizle karar vermeye zorlar.
💳 Düşünme değil, tepki ver ve harca.
Peki Neden İşe Yarıyor?
Çünkü insan zihni tehdit, kriz, acil durum karşısında “savaş ya da kaç” moduna girer. Bu moddayken frontal korteks (karar alma, analiz yapma bölgesi) devre dışı kalır.
Yani beyin kendini korumaya alır ve mantıksal düşünce geri plana atılır.
Ne yapılmış? (Tarihten örnek)
🔴 Nazi Almanyası: Goebbels’in bizzat uyguladığı bu taktikle, halk:
- Sürekli Yahudi karşıtı söylemlerle “ateşlendi”
- Dış düşman ve iç hain söylemleriyle kutuplaştırıldı
- Rasyonel tartışma değil, duygusal şoklarla yönetildi
- Radyo ve sinema “devlet propagandasının megafonları” hâline geldi
🎥 Örnek film: “Jud Süß” – Antisemitik propaganda için kullanılan, tamamen duygusal manipülasyona dayalı bir yapım.
Sonuç?
“Ateşlenen halk” düşünmez. Düşünmeyen halk, yönlendirilir.
Bu söz sadece geçmişte kalmadı. Bugün de her yeni krizle birlikte hepimizin zihinleri yeniden “ateşleniyor”. Eğer bu sözün etkisinden kurtulmak istiyorsak, soğumaya ve düşünmeye izin vermek gerekiyor.