Kimliği Terennüm Etmek / Erivan Radyosu Kürtçe Yayını – Kamran Elend
Kamran Elend, Kimliği Terennüm Etmek – Erivan Radyosu Kürtçe Yayını’nda Kürt kimliğiyle Erivan Radyosu arasındaki güçlü ilişkiyi ele alıyor. Sovyetler’de yaşayan ve azınlık olan Kürtlerin Erivan Radyosu Kürtçe Servisi aracılığıyla Sovyetler dışındaki Kürtlere, özellikle de Türkiye’deki Kürtlere nasıl ulaştıklarını, Türkiye’deki Kürtlerin kendi sınırları dışında ama yine kendi dillerindeki bir dünyayla nasıl tanıştıklarını anlatıyor. Bunu yaparken, belleğinde Erivan Radyosu’yla ilgili anıları olan kişilerle yaptığı görüşmelerden yararlanıyor, sözlü tarihin değerini bir kez daha hatırlatıyor. “Radyo”yu başlı başına ele almayı da ihmal etmeyen Elend, Sovyet Kürtlerini, dönemin siyasi koşullarını, radyonun insanlar için ne ifade ettiğini de anlatısına ekliyor.
“‘Bütün Kürtler kardeştir’ fikrini yayan radyo, Kürtlüğün salt antropolojik/etnografik bir veri olmaktan çıkarak yeniden politik bir nitelik kazanma sürecini hızlandırmıştır. Kendal Nezan’ın 1970’lerin ikinci yarısında UNESCO’nun da desteğiyle radyonun repertuarından küçük bir seçme yayınlaması ve repertuarın tümünün 2010-2020’de sanal alanda erişime açılması ise, ‘Erivan tecrübesi’nin aynı zamanda Kürt kültür tarihinde bir kilometretaşı oluşturduğunu da göstermektedir.”
Hamit Bozarslan
KÜNYE
Kimliği Terennüm Etmek
Erivan Radyosu Kürtçe Yayını
Kamran Elend
İletişim Yayınları
1. baskı – Ekim 2021
232 sayfa
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR…………………………………………………………………………………………………………………… 7
SUNUŞ
MARJLARDAN GELEN BİR “KISA DALGA”…………………………………………… 9
GİRİŞ………………………………………………………………………………………………………………………………17
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL TARTIŞMA: MİLLİYETÇİLİK VE KİMLİK…………………..23
Farklılığın iletişimi ve bir örnek olarak Erivan Radyosu………………………..27
Kimlik tutamağı olarak folklor…………………………………………………………………………..30
İKİNCİ BÖLÜM
SSCB KÜRTLERİ: TARİH, KİMLİK, HAFIZA…………………………………………….37
SSCB’de Kürtlerin nüfusu……………………………………………………………………………………..49
SSCB’de kültürel üretim ve Kürt kültürü………………………………………………………55
Stalinci baskı ve yeniden canlanma dönemi………………………………………….67
Sinema ve tiyatro…………………………………………………………………………………………….74
Riya Teze gazetesi…………………………………………………………………………………………..77
Kürtçe radyo yayıncılığı ve Erivan Radyosu Kürtçe Servisi……………..81
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE (KARŞI) KAMUSAL ALANIN
İNŞASINDA RADYO…………………………………………………………………………………………..101
Kürt kültürel coğrafyasında kamusal alan koşulları …………………………….104
Kamusal alandan dışlanma ve dil politikaları:
Nesnel kısıtlar……………………………………………………………………………………………………..108
Kamusal alanda Kürtçenin yokluğu: Öznel kısıtlar………………………….115
1960 sonrası Türkiye’de karşı kamusal alan nüveleri…………………………..129
Kürt hareketinin sol kanadı
ve karşı kamusal alanın nüveleri olarak Doğu Mitingleri…………….139
Kürt siyasetinin sağ kanadı …………………………………………………………………………145
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KİMLİĞİ TERENNÜM ETMEK:
KIRSALDA SOSYAL YAŞAM, KAMUSALLIK
VE DUYGUDAŞLIK İNŞASI…………………………………………………………………………….153
Ulusötesi Kürt siyaseti ve medya kültürleri………………………………………………156
Erivan Radyosu: Aşiretlerin radyoyla tanışması……………………………………..161
Enstrümanlı dengbej olarak Erivan Radyosu ……………………………………..168
Gündelik arayışlarda ve sosyal yaşamda radyo………………………………..171
Sistemin sürece ilişkin politika ve pratikleri………………………………………..179
Radyonun etnik duygudaşlık inşasındaki işlevi………………………………………186
“Kürtler de deftere girdi”: Yazı, medeniyet ve radyo……………………190
“Hayalî cemaat”in tahayyül aracı olarak radyo ………………………………..194
SONUÇ……………………………………………………………………………………………………………………….213
GÖRÜŞME LİSTESİ …………………………………………………………………………………………………..225
KAYNAKÇA………………………………………………………………………………………………………………….227
Kamran Elend
1990 yılında Mardin’de doğdu. İstanbul Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nden 2014 yılında mezun oldu. Mimar Sinan Üniversitesi sosyoloji yüksek lisans programını 2019 yılında tamamladı. Özellikle sözlü tarih, toplumsal hafıza, siyasal şiddet ve politik-etnik kimliklenme konularına ilgi duymaktadır.