Kolektif Bilinçdışının İçerikleridir: Arketipler, kişisel deneyimlerden kaynaklanan kişisel bilinçdışının aksine, tüm insanlarda ortak olan daha derin bir psişik katmanın, yani kolektif bilinçdışının içeriğini oluşturur. Onlar, kişisel yaşamın özel ve mahrem yönünü oluşturan “duygu tonlu kompleksler”den farklıdırlar.
Kalıtsaldır ve Doğuştan Gelir: Bir arketip kişisel bir edinim değildir; yani bireyin yaşamı boyunca öğrendiği veya deneyimlediği bir şey değildir. Varlığını kişisel deneyime borçlu olmayan, bunun yerine sadece kalıtıma borçlu olan doğuştan gelen bir yapıdır. Kolektif bilinçdışının içerikleri hiçbir zaman bilinçte olmamıştır ve bu nedenle bireysel olarak edinilmemiştir.
İçerik Değil, Form Olarak Kalıtılırlar: Bu en önemli özelliklerinden biridir. Arketipler, içeriği belirli olan kalıtsal fikirler değildir. Onlar daha çok, başlangıçta içeriksiz olan, yalnızca belirli bir algı ve eylem türünün imkanını temsil eden “içeriksiz formlardır”. Jung bunu bir kristalin eksen sistemine benzetir: Eksen sistemi, kristalin belirli somut şeklini değil, ana sıvı içindeki yapısal düzenini önceden belirler. Arketip kendi içinde boş ve tamamen biçimseldir; yalnızca a priori olarak verilen bir temsil yeteneği, bir **”facultas praeformandi”**dir. Temsillerin kendisi değil, sadece formlar kalıtılır.
Evrensel ve Kişilerüstüdür (Suprapersonal): Arketipler bireysel değil, evrenseldir. Yani her yerde ve tüm bireylerde aşağı yukarı aynıdırlar. Her birimizde mevcut olan, kişilerüstü doğaya sahip ortak bir psişik alt katman oluştururlar. Bu nedenle mitolojik araştırmalarda “motifler”, ilkel psikolojisinde “kolektif temsiller” (représentations collectives), karşılaştırmalı din alanında ise “hayal gücünün kategorileri” olarak adlandırılırlar.
Bilinçdışıdırlar ve Kendiliğinden Ortaya Çıkarlar: Arketiplerin kendileri bilinçdışı içeriklerdir. Ancak bilinçli hale geldiklerinde ve algılandıklarında, içinde göründükleri bireysel bilinçten renk alarak değişirler. En dolaysız tezahürlerini rüyalarda ve vizyonlarda gösterirler. Mitler ve masallar da arketiplerin iyi bilinen ifadeleridir, ancak bunlar zaten bilinçli bir işlemden geçmiş, belirli bir damga almış ve uzun süreler boyunca aktarılmış formlardır.
Duygusal ve Nüminoz Bir Güce Sahiptirler: Arketipler basitçe entelektüel kavramlar değildir; onlar “kader gibi üzerimize gelen deneyim kompleksleridir” ve etkileri en kişisel hayatımızda hissedilir. Bir arketipin egemenliği altına giren insanların kapılmayacağı hiçbir çılgınlık yoktur. Anima arketipinin dokunduğu her şey nüminoz—yani koşulsuz, tehlikeli, tabu ve büyülü—bir nitelik kazanır. Bu durum, diğer arketipler için de geçerlidir.
Ambivalan (Çift Değerli) Bir Doğaları Vardır: Arketiplerin neredeyse her zaman hem olumlu, olumlu, aydınlık bir yönü hem de olumsuz, elverişsiz, karanlık (ktonik) bir yönü vardır. Örneğin, Anne arketipi hem şefkat ve koruma gibi olumlu nitelikleri hem de yutan, zehirleyen ve korkutucu olan her şeyi içeren olumsuz nitelikleri barındırır. Hindistan’daki Kali figürü, “seven ve korkunç anne” olarak bu çelişkili yapıyı gösterir. Bilge Yaşlı Adam arketipi de benzer şekilde hem aydınlatıcı bir öğretmen hem de kötü niyetli bir büyücü olarak belirebilir.
İçgüdülerin Zihinsel İmgeleridir: Arketipler ve içgüdüler arasında çok yakın bir analoji vardır. Arketiplerin, “içgüdülerin kendilerinin bilinçdışı imgeleri” veya başka bir deyişle “içgüdüsel davranış kalıpları” olduğu varsayılabilir. İnsan etkinliği, bilinçli zihnin rasyonel güdülerinden bağımsız olarak büyük ölçüde içgüdülerden etkilenir.
İşlevleri (Fonksiyonları):
Telafi Etme ve Düzeltme: Arketip, “bilinçli zihnin kaçınılmaz tek taraflılıklarını ve aşırılıklarını anlamlı bir şekilde telafi etme veya düzeltme” amacına hizmet eden, şu anda işleyen bir sistemdir.
Geçmişle Bağlantı Kurma: “Çocuk arketipi, kolektif psişenin bilinç öncesi, çocukluk yönünü temsil eder” ve bizi köklerimizle, ilkel ve içgüdüsel durumumuzla yeniden birleştirir.
Geleceği Şekillendirme: Arketipler aynı zamanda gelecekteki gelişmeleri de öngörürler. Örneğin çocuk arketipi, kişiliğin gelecekteki bir değişiminin habercisidir ve “karşıtları birleştiren bir sembol, bir arabulucu, şifa getirici, yani bütünleştiren bir varlıktır”.
