Sınıf Mücadelesinin Edebi Temsilleri: Nazım Hikmet ve Hakan Günday Üzerinden Althusserci Bir Okuma

Nazım Hikmet’in İnsan Manzaralarında Toplumsal Gerçeklik Nazım Hikmet’in Memleketimden İnsan Manzaraları, 1939’da yazılmaya başlanan ve 1960’larda yayımlanan, 17 bin mısradan oluşan epik bir eserdir. Eser, İkinci Meşrutiyet’ten II. Dünya Savaşı’na uzanan dönemde Türkiye’nin toplumsal tarihini, işçi sınıfı, köylüler ve mahkumlar gibi sıradan insanların perspektifinden anlatır. Althusser’in İDA teorisi, bu eserdeki

OKUMAK İÇİN TIKLA

Biophilia ve İnsan-Dışı Varlıklarla Müzikal Simbiyoz

Doğanın Sesine Kulak Vermek Biophilia albümünün temelinde, doğanın seslerini ve ritimlerini müzikal bir dil haline getirme çabası yatar. Björk, albümde kristallerin geometrik yapılarından ay döngülerine, mantarların ekosistemdeki rollerinden yıldırımın enerjisine kadar doğal fenomenleri müzikal motiflere dönüştürür. Örneğin, “Crystalline” şarkısında kristal yapılarının matematiksel düzeni, ritmik kalıplarla ifade edilir. Bu, insan-dışı varlıkların

OKUMAK İÇİN TIKLA

Zeus’un İktidarı ve Modern Siyaset Felsefesi

İktidarın Kökeni ve Tanrısal Otorite Zeus’un mitolojik anlatılardaki konumu, iktidarın kökenine dair soruları gündeme getirir. Homeros ve Hesiodos’un eserlerinde, Zeus’un egemenliği, kaosun düzenle değiştirildiği bir kozmik mücadeleyle başlar. Titanlara karşı kazanılan zafer, onun otoritesini pekiştirir. Bu anlatı, modern siyaset felsefesinde Thomas Hobbes’un “Leviathan” kavramına benzer bir şekilde, kaostan düzeni sağlayan

OKUMAK İÇİN TIKLA

Stonehenge ve Doğayla Bağlantının Çağdaş Yorumları

Taşların Sessiz Anlatısı Stonehenge, İngiltere’nin Salisbury Ovası’nda yer alan, yaklaşık 4500 yıl öncesine dayanan bir megalitik yapıdır. Bu taşlar, insanlığın doğayla olan ilişkisini anlamlandırma çabasının en eski ve en etkileyici örneklerinden biridir. Arkeolojik bulgular, Stonehenge’in gök cisimlerinin hareketlerini izlemek, mevsim döngülerini kaydetmek ve topluluğun bir araya geldiği ritüel alanları oluşturmak

OKUMAK İÇİN TIKLA

Nietzsche’nin Üstinsan İdealinin Edebiyatta Yansımaları Nelerdir?

Üstinsan Kavramının Kökenleri Nietzsche’nin üstinsan (Übermensch) kavramı, bireyin kendi değerlerini yaratma ve geleneksel ahlaki normları aşma çabasını ifade eder. Bu fikir, Böyle Buyurdu Zerdüşt’te ortaya konmuş olup, insanın potansiyelini gerçekleştirmek için kendi sınırlarını zorlaması gerektiğini vurgular. Üstinsan, mevcut toplumsal düzenin kısıtlamalarını reddederek, bireysel irade ve yaratıcılık yoluyla kendi anlamını inşa

OKUMAK İÇİN TIKLA

Y Kromozomu ve Erkek Soy Hatlarının İzleri

Genetik Kodun Erkek Soydaki Yolculuğu Y kromozomu, insan genomunda yalnızca erkeklerde bulunan ve cinsiyet belirlemede kritik bir rol oynayan bir kromozomdur. İnsan genomundaki 23 kromozom çiftinden biri olan Y kromozomu, babadan oğula neredeyse değişmeden aktarılır. Bu özellik, Y kromozomunu genetik soy takibi için eşsiz bir araç haline getirir. Y kromozomundaki

OKUMAK İÇİN TIKLA

Çatalhöyük Ev Dekorasyonlarının Bireysel Kimlik İfadeleri Üzerine Bir İnceleme

Çatalhöyük’ün Toplumsal ve Mimari Dokusu Çatalhöyük, Neolitik dönemde (MÖ 7500-5700) Orta Anadolu’da yer alan ve insanlık tarihinin en önemli yerleşimlerinden biri olarak kabul edilen bir proto-şehir yerleşimidir. Bu yerleşim, yoğun bir toplumsal yapı ve karmaşık bir mimari düzen sergiler. Evler, birbirine bitişik şekilde inşa edilmiş, çatıdan girişlerle erişilen, genellikle tek

OKUMAK İÇİN TIKLA

Yaşar Kemal’in Ağrı Dağı Efsanesi: Ağrı Dağı Efsanesinde Aşk ve Tabiatın Birliği

Doğanın Kucaklayıcı Gücü Yaşar Kemal’in Ağrı Dağı Efsanesi adlı eserinde aşk, insan ruhunun en derin arzularını doğanın enginliğiyle buluşturan bir bağ olarak ortaya çıkar. Ağrı Dağı, yalnızca bir coğrafi mekan değil, aynı zamanda insan duygularının ve toplumsal dinamiklerin yansıdığı bir semboldür. Roman, Ahmet ile Gülbahar’ın aşk hikayesini, dağın sert ama

OKUMAK İÇİN TIKLA

Pangloss’un İyimserliği ve Avrupa’nın Kaosu: Voltaire’in Candide’inde Gülünçlüğün Yansımaları

Pangloss’un İnatçı İyimserliği Pangloss, Candide’de Leibniz’in “en iyi dünya” felsefesini temsil eder; her olayın bir amacı olduğunu ve her şeyin en iyi şekilde gerçekleştiğini savunur. Bu inanç, Don Quixote’nin şövalyelik ideallerine körü körüne bağlılığına benzer bir arketip oluşturur. Pangloss, savaşlar, felaketler ve kişisel trajediler karşısında bile iyimserliğini korur; örneğin, Lizbon

OKUMAK İÇİN TIKLA

Homo Erectus’un Uzun Mesafeli Göçleri Hangi Kültürel Yenilikleri Doğurdu?

Ortaklaşa Hayatta Kalma Stratejileri Homo erectus’un uzun mesafeli göçleri, toplulukların hayatta kalma mücadelesinde iş birliğini zorunlu kıldı. Afrika’dan Avrasya’ya uzanan geniş coğrafyalarda, değişen iklim koşulları, farklı av hayvanları ve bitki örtüsü, grupların birlikte hareket etme becerisini geliştirdi. Bu göçler, bireylerin yalnızca kendi çıkarlarını değil, topluluğun ortak hedeflerini gözetmesini gerektirdi. Örneğin,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Theseus ve Minotaur: Atina’nın Kimlik İnşası

Efsanenin Kökeni ve Anlamı Theseus’un Minotaur’u öldürmesi, Antik Yunan mitolojisinin en çarpıcı anlatılarından biridir. Bu hikâye, Atina’nın Girit’e haraç olarak gençlerini gönderdiği bir dönemde geçer. Minotaur, yarı insan yarı boğa bir yaratık olarak, Girit Kralı Minos’un sarayındaki labirentin derinliklerinde yaşamaktadır. Theseus, Atina’nın prensi olarak, bu korkunç yaratığı öldürmek ve şehrini

OKUMAK İÇİN TIKLA

Schopenhauer’ın Acı Felsefesi: İnsan Varoluşunun Derinlikleri Neler Söylüyor?

İnsan İradesinin Temel Dinamiği Arthur Schopenhauer’ın felsefesi, insan varoluşunu anlamlandırmada iradenin merkezi rolüne odaklanır. Ona göre, irade, evrensel bir yaşam gücü olarak tüm varlığın temelinde yatar ve insan bilincinin en derin katmanlarında kendini gösterir. Bu irade, bilinçli arzuların ötesine uzanır; akıldan bağımsız, kör bir itici güçtür. Schopenhauer, bu kavramı “Dünya

OKUMAK İÇİN TIKLA

Hobbes’un Doğa Durumu Devletin Meşruiyetini Nasıl Temellendirir?

İnsan Doğasının Temel Dinamikleri Thomas Hobbes’un “doğa durumu” kavramı, insan doğasının temel eğilimlerini anlamak için bir başlangıç noktası sunar. Hobbes, Leviathan adlı eserinde, devletin olmadığı bir ortamda insanların nasıl davranacağını tasvir eder. Bu durum, bireylerin eşit derecede özgür olduğu, ancak bu özgürlüğün sınırsız bir çatışma potansiyeli taşıdığı bir senaryodur. İnsanlar,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Çinli lider Deng Xiaoping’in “Bir kedinin siyah ya da beyaz olması önemli değil, yeter ki fare yakalasın” sözünün Nietzscheci eleştirisi

1. Araçsal akıl eleştirisi Nietzsche’ye göre modern toplum “yararlılık” ve “işlevsellik” üzerine kurulu. Ama bu anlayış, yaşamın yaratıcı ve estetik boyutunu öldürüyor. 2. Değerlerin indirgenmesi Nietzsche, modern uygarlığın en büyük krizini “üst değerlerin çöküşü” olarak görür. 3. Sürü ahlakı ve güç istenci 4. Yaşamın trajik boyutunun kaybı Nietzsche, yaşamın trajik yanını (acı, belirsizlik, estetik

OKUMAK İÇİN TIKLA

LGBT+ Çiftlerde Evlilik Terapisinin Çok Yönlü Dinamikleri

Toplumsal Normların Etkisi LGBT+ çiftler, evlilik terapisine genellikle heteronormatif toplumların dayattığı baskılarla gelir. Toplumun cinsiyet rolleri ve ilişki beklentileri, bu çiftlerin ilişkilerini nasıl deneyimlediklerini derinden etkiler. Örneğin, eşcinsel çiftler, geleneksel “erkek” ve “kadın” rollerine uymayan dinamikler geliştirebilir, bu da terapistlerin standart modelleri yeniden değerlendirmesini gerektirir. Homofobi, bifobi veya transfobi gibi

OKUMAK İÇİN TIKLA

Neolitik Devrimin İnsan Değerlerindeki Dönüşüm Dalgası

Toplumsal Düzenin Yeniden İnşası Avcı-toplayıcı topluluklarda yaşam, küçük gruplar halinde, göçebe bir düzende sürüyordu. Eşitlikçi yapılar, kaynakların paylaşımı ve kolektif hayatta kalma üzerine kurulu bir ahlaki çerçeveye dayanıyordu. Neolitik Devrim ile tarım ve yerleşik yaşam, bu düzeni kökten değiştirdi. Toprak mülkiyeti kavramı ortaya çıktı ve bu, bireyler arasında hiyerarşik ilişkilerin

OKUMAK İÇİN TIKLA

Faruk Duman’ın Edebiyatında Doğa ve İnsan: Yaşar Kemal’in İzleriyle Bir Yolculuk

Doğanın Anlatıdaki Yeri Faruk Duman’ın eserlerinde doğa, yalnızca bir dekor değil, anlatının ruhunu şekillendiren temel bir unsurdur. Öykü ve romanlarında doğa, insan yaşamının hem bir yansıması hem de dönüştürücü bir gücü olarak ortaya çıkar. Duman’ın metinlerinde ormanlar, dağlar, kar, sis ve hayvanlar, hikâyenin atmosferini belirlerken aynı zamanda karakterlerin iç dünyalarını

OKUMAK İÇİN TIKLA

Pasolini’nin Medea’sında İlkel Şiddetin Modern İnsanla Çatışması: Derinlemesine Bir İnceleme

Medea’nın İlkel Doğası ve İnsanlığın Kökenleri Euripides’in tragedyasında Medea, tutkularının ve öfkesinin yönlendirdiği bir figür olarak belirir; ancak Pasolini’nin yorumunda bu karakter, ilkel bir yaşam biçiminin temsilcisi olarak yeniden şekillenir. Medea’nın kökeni, doğayla uyumlu, ritüellerle şekillenmiş bir dünyanın sembolüdür. Pasolini, bu ilkel dünyayı, modern insanın rasyonel ve sistematik medeniyetine karşı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Spektrumun Ötesinde: Otizm Anlatılarının Görünmez Kıldığı Deneyimler ve Haraway’in Siborg Manifestosu

Spektrum Kavramının Kökenleri ve Sınırları Otizm spektrumu, 20. yüzyılın sonlarında tıbbi ve psikolojik söylemlerde ortaya çıkan bir kavram olarak, otizmi tek bir tanı kategorisi yerine geniş bir yelpaze olarak tanımlar. Bu metafor, bireylerin bilişsel, duygusal ve sosyal işlevlerini bir çizgi üzerinde konumlandırarak çeşitliliği vurgular. Ancak bu yaklaşım, otizmi yalnızca belirli

OKUMAK İÇİN TIKLA

Athena’nın Sembolleri ve Çok Yönlü Anlamları

Baykuşun Bilgeliği Athena’nın en bilinen sembolü baykuştur. Baykuş, keskin görüşü ve gece karanlığında hareket etme yeteneğiyle, bilgelik ve sezginin timsalidir. Antik Yunan’da baykuş, özellikle Atina kentinde, Athena’ya adanmış bir hayvan olarak kutsal kabul edilirdi. Baykuşun geceyi aydınlatma yeteneği, Athena’nın zihinsel berraklık ve derin kavrayışla karmaşık sorunları çözme kapasitesini temsil eder.

OKUMAK İÇİN TIKLA