Okuyun ama yutmayın, çiğneyin.
Kantçı etik, insan merkezli bir ahlak anlayışını benimseyerek hayvanları yalnızca birer araç olarak konumlandırır ve bu yaklaşım, insanlığın doğayla ilişkisinde önemli bir ahlaki körlük yaratır. Bu metin, Kant’ın etik sisteminin hayvanlara yönelik tutumunu, bu tutumun insan düşüncesine ve topluma etkilerini derinlemesine inceler. İnsan aklını ve özerkliğini merkeze alan Kantçı etik,
OKUMAK İÇİN TIKLABu metin, zihinsel engelli bireylerin Kantçı etik çerçevesinde özerk özneler olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorusunu çok katmanlı bir yaklaşımla ele almaktadır. Kant’ın özerklik kavramı, aklın evrensel yasaları doğrultusunda kendi kendine yasa koyma yetisi üzerine inşa edilmiştir. Ancak zihinsel engelli bireylerin bilişsel kapasiteleri, bu tanıma ne ölçüde uyum sağlayabilir? Bu soruya yanıt
OKUMAK İÇİN TIKLAİnsan ve Sonsuzluk Karşılaşması Immanuel Kant’ın “yüce” kavramı, insan aklının doğanın sınırsızlığı karşısında hem hayranlık hem de ürperti hissetmesiyle tanımlanır. Bu, aklın sınırlarını zorlayan bir deneyimdir; doğanın büyüklüğü, insanın fiziksel varlığını küçültürken, aklın bu büyüklüğü kavrama yetisi özgürlüğün bir biçimini ortaya çıkarır. Caspar David Friedrich’in sisli dağ tabloları, bu karşılaşmayı
OKUMAK İÇİN TIKLAFreud’un bilinçdışı kavramı ile Kant’ın numen (kendinde şey) fikri, insan zihninin ve gerçekliğin sınırlarını sorgulayan iki derin düşünce sistemi olarak, farklı disiplinlerde yankı bulan anlam katmanlarıyla ele alınabilir. Bu metin, bu iki kavram arasındaki paralellikleri, zihnin yapısı, gerçekliğin doğası ve insanın anlam arayışı bağlamında inceler. İnsan deneyiminin görünmez derinliklerini ve
OKUMAK İÇİN TIKLAKavramın Kökeni ve Felsefi Temeli Kant’ın “yüce” kavramı, insan aklının doğanın ezici büyüklüğü karşısında duyduğu hayranlık ve dehşet karışımı bir deneyimi tanımlar. Bu, estetik bir yargı olarak, güzelden farklıdır; çünkü yüce, aklın sınırlarını zorlayan, kavranamaz bir ölçeği içerir. Buz Denizi’nde bu kavram, doğanın insanı cüceleştiren kudretiyle somutlaşır. Friedrich’in eseri, buz
OKUMAK İÇİN TIKLAYusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli, Zebercet karakteri üzerinden insan varoluşunun en çıplak, en rahatsız edici sorularını ortaya serer. Zebercet’in yalnızlığı, yalnızca fiziksel bir tecrit değil, aynı zamanda varoluşsal bir bulantının, Sartre’ın Bulantı eserinde kristalleşen o derin anlamsızlık hissinin cisimleşmiş halidir. Otel, bu bağlamda, Zebercet’in zihninin bir yansıması olarak bireysel bir hapishane
OKUMAK İÇİN TIKLAKant’ın kategorik imperatifi, ahlaki eylemlerin evrensel bir ilkeye dayanması gerektiğini savunan bir felsefi temel taşır. Bu ilke, bir yapay zekanın etik karar verme sistemiyle ne ölçüde uyum sağlayabilir? Bu metin, Kant’ın ahlak felsefesinin yapay zekanın soğuk algoritmalarıyla kesişimini derinlemesine inceliyor. İnsan iradesinin özerkliği ile makine mantığının deterministik doğası arasındaki gerilim,
OKUMAK İÇİN TIKLALacan’ın “Gerçek” kavramı ve Zizek’in bu kavrama getirdiği radikal yorum, insan bilincinin sınırlarını zorlayan bir düşünce alanına işaret eder. Lacan’ın Gerçek’i, Kant’ın “numen”inden köklü bir şekilde ayrılırken, Zizek bu kavramı toplumsal, bireysel ve ontolojik boyutlarıyla yeniden şekillendirir. Bu metin, Lacan’ın Gerçek’ini Kant’ın numeniyle karşılaştırarak farklarını açığa çıkaracak ve Zizek’in “travmatik
OKUMAK İÇİN TIKLAFerit Edgü’nün Hakkâri’de Bir Mevsim’i ile Albert Camus’nün Yabancı’sı, insan varoluşunun kıyılarında gezinen iki eserdir. Her ikisi de bireyin kendi benliğiyle, toplumla ve evrenle yüzleşme serüvenini, farklı coğrafyalarda ve bağlamlarda ele alır. Hakkâri’de Bir Mevsim’deki adsız anlatıcı, uzak bir köyde sürgünlüğün ve yabancılığın ağır yükü altında ezilirken, Camus’nün Meursault’su absürt
OKUMAK İÇİN TIKLAİnsan Bilincinin Temelleri Immanuel Kant, insan aklının dünyayı anlamlandırma biçimini a priori sentetik yargılarla açıklamıştır. Bu yargılar, deneyden bağımsız olarak zihnin doğasında bulunan ve dünyayı anlamlandırmak için kullanılan çerçevelerdir; zaman ve mekân, bu çerçevelerin en temel olanlarıdır. Kant’a göre, insan bilinci bu kategoriler aracılığıyla ham duyusal verileri düzenler ve anlamlı
OKUMAK İÇİN TIKLAJames Joyce’un Ulysses adlı eserindeki Leopold Bloom’un iç monologları, Freud’un bilinçaltı teorileriyle derin bir bağ kurar ve modern bireyin umut ile acılar arasındaki gerilimini çarpıcı bir şekilde yansıtır. Bloom’un zihinsel akışı, insan bilincinin karmaşıklığını, bastırılmış arzuları, çelişkili duyguları ve toplumsal bağlamda bireyin varoluşsal sıkışmışlığını açığa vurur. Bu metin, Bloom’un iç
OKUMAK İÇİN TIKLAHannah Arendt’in “kötülüğün sıradanlığı” kavramı, insan doğasının karanlık bir yüzünü, Stanley Milgram’ın itaat deneyiyle kesişen bir aynada yansıtır. Bu kavram, Kant’ın “radikal kötülük” anlayışıyla karşılaştırıldığında, modern toplumun itaat kültürünün ve bireyin ahlaki sorumluluğunun sınırlarını sorgular. Aşağıdaki metin, Arendt’in kavramını, Milgram’ın deneyini ve günümüz itaat kültürünü derinlemesine incelerken, Kant’ın radikal kötülük
OKUMAK İÇİN TIKLAVahşinin Medenileşmesi: Enkidu ve Freud’un Hoşnutsuzlukları Enkidu’nun Gılgamış Destanı’ndaki yolculuğu, vahşi doğadan medeniyete geçişin arketipsel bir anlatısıdır. Freud’un Medeniyet ve Hoşnutsuzlukları eserinde, insanlığın medeniyetle birlikte bastırdığı içgüdülerin yarattığı gerilimi ele alır. Enkidu, doğanın saf, kaotik enerjisini temsil ederken, Şamat’ın rehberliğinde şehir hayatına adım atar. Bu, Freud’un medeniyetin bireyin libidinal dürtülerini
OKUMAK İÇİN TIKLAFranz Kafka’nın Dönüşüm adlı eserinde Gregor Samsa’nın bir sabah uyandığında kendini dev bir böceğe dönüşmüş bulması, yalnızca fiziksel bir değişim değil, aynı zamanda insan varoluşunun en derin çelişkilerini sorgulayan bir düşünce düzlemi açar. Bu dönüşüm, bireyin kendi varlığıyla, toplumsal beklentilerle ve öznelliğin kırılgan sınırlarıyla yüzleşmesini merkeze alır. Martin Heidegger’in Dasein
OKUMAK İÇİN TIKLAAlbert Camus’nün Yabancı adlı eserinde Meursault’nün kayıtsızlığı ve Franz Kafka’nın Dava adlı eserinde Josef K.’nın absürt bir yargılama sürecine kapılmışlığı, modern insanın varoluşsal krizlerini ve etik sorgulamalarını çarpıcı bir şekilde ortaya koyar. Meursault’nün kayıtsızlığı, saçmalık felsefesinin bir yansıması mıdır, yoksa toplumsal normlara karşı bilinçli bir başkaldırı mı? Josef K.’nın absürt
OKUMAK İÇİN TIKLAMine Söğüt’ün roman kahramanları, insan varoluşunun en derin çelişkilerini, aşk, umut ve intihar gibi duygu durumları üzerinden açığa vururken, Schopenhauer’in irade kavramıyla çarpıcı bir kesişim sunar. Schopenhauer’in felsefesinde irade, evrenin özünü oluşturan bilinçsiz, amaçsız ve durdurulamaz bir itici güçtür; insan yaşamını haz ve acı arasındaki bitimsiz bir gerilimle tanımlar. Söğüt’ün
OKUMAK İÇİN TIKLADostoyevski’nin romanları, insan ruhunun en karmaşık dehlizlerinde gezinen kahramanlarıyla, ahlaki ve etik çatışmaların sahnesi olur. Raskolnikov ve İvan Karamazov gibi karakterler, bireyin kendi varoluşsal sınırlarını zorladığı, doğru ile yanlış arasındaki çizgiyi sorguladığı ve ilahi ya da dünyevi otoritelere meydan okuduğu bir evrende mücadele eder. Bu metin, Dostoyevski’nin kahramanlarının bu çatışmalarını,
OKUMAK İÇİN TIKLADostoyevski’nin Yeraltından Notlar’ındaki isimsiz anlatıcı, insan bilincinin kaotik derinliklerinde gezinen, özgür iradeyi absürt bir isyan bayrağı gibi sallayan ve modern bireyin yalnızlık ile anlamsızlık arasındaki sıkışmışlığını bedenleştiren bir figürdür. Bu metin, anlatıcının “iki kere iki dört değil, beştir” savunusunu Sartre’ın varoluşsal özgürlük kavramıyla karşılaştırırken, aynı zamanda onun modern bireyin içsel
OKUMAK İÇİN TIKLANikolay Gogol’ün Ölü Canlar eserindeki Pavel İvanoviç Çiçikov, yalnızca bir roman karakteri değil, aynı zamanda insan doğasının ve toplumsal düzenin karmaşık bir yansımasıdır. Çiçikov’un sahtekârlığı, ölü kölelerin mülkiyet belgelerini satın alarak servet biriktirme planıyla, hem bireysel hırsın hem de kapitalist toplumun ahlaki erozyonunun bir temsili olarak okunabilir. Bu metin, Çiçikov’un
OKUMAK İÇİN TIKLAAntik Yunan’daki tanrıların insan biçimli (antropomorfik) tasvirleri, yalnızca dini bir anlatı değil, aynı zamanda insanlığın kendi varoluşsal sorgulamalarını, toplumsal düzenini ve anlam arayışını yansıtan bir ayna olarak işlev görür. Bu tasvirler, Lévi-Strauss’un mit ve yapı analizleriyle kesişirken, insan doğasının karmaşıklığını, ahlaki ikilemlerini ve evrensel düzene dair kavrayışlarını açığa çıkarır. Antik
OKUMAK İÇİN TIKLA
