Baruch Spinoza, 1665?in son aylarında yazmaya başladığı ?Tanrıbilimsel Politik İnceleme?yi (Tractatus Theologico-Politicus), 1670?te yayınlar. Spinoza, bazı arkadaşları (Jan de Witt gibi) nedeniyle politik kamplaşmalarda taraf olmak durumunda kalmış, yazdığı ve isimsiz olarak yayınladığı Tanrıbilimsel Politik İnceleme kitabı bu kamplaşmalar dolayısıyla tepkiyle karşılanmıştır. Spinoza bu kitabından sonra yazmamaya karar verir. 1670’de ?Tanrıbilimsel Politik İnceleme? Amsterdam Kilise Konseyi (Kalvinist) tarafından “Dininden dönen bir Yahudi ve Şeytan tarafından Cehennem’de uydurulmuş ve Sayın Jan de Witt’in bilgisi dahilinde yayınlanmıştır” ifadesiyle eleştirildi. Spinoza Lahey’de Stille Veerkade’de yaşamaya başlar.
1671’de Leibniz O’na ‘Notita opticae promoteae’ isimli eserini, O da Leibniz’e Tanrıbilimsel Politik İnceleme? eserini yollar. 1673’te kendisine teklif edilen Heidelberg Üniversitesi’ndeki felsefe kürsüsünü de reddeder, çünkü bu önerinin ‘din adamlarını rahatsız etmeme koşulu’ vardır. Ölümünden bir yıl önce 1676’da Lahey Sinodu ?Tanrıbilimsel Politik İnceleme? nin yazarı hakkında takip kararı alır.
Baruch Spinoza, ?Tanrıbılimsel Politik İnceleme?de (Tractatus Theologico-Politicus), vahye dayalı siyaset felsefesiyle hesaplaşıyor. Spinoza, aklı siyasal yapının temeline koyarak, böylece Descartes?ın ontoloji ve epistemoloji alanında yaptığını siyaset alanında yapmış oluyor. ?Yönetimin gerçek amacı insanları rasyonel varlıklardan dört ayaklı hayvanlara ya da kuklalara dönüştürmek değil, onları akıl ve bedenlerini güven içinde geliştirebilir ve özgür biçimde akıllarını kullanabilir hale getirmektir,? diyen, özgür sorgulama hakkının bir devletin güvenlik ve refahı için sadece uygun değil, aslında gerekli olduğuna inanan Spinoza, daha sonraki politik düşünceyi ve Aydınlanma felsefesini de etkilemişti.
Kitabın Künyesi
Tanrıbilimsel Politik İnceleme,
Spinoza,
çeviren: Betül Ertuğrul,
Biblos Yayınları,
felsefe,
392 sayfa