”Kutsallaştırılan savaş” ve “taraf olmaya zorlanan halklar”
“Kutsallaştırılan savaş” ve “taraf olmaya zorlanan halklar” meselesi, hem tarihsel hem de güncel politik bağlamda derin bir psikopolitik gerilimi işaret eder.
1. 🔥 Savaşı Kutsallaştırma Mekanizmaları
- Dinsel/ideolojik söylem: “Cihad”, “kutsal müdafaa”, “dini vazife” gibi kavramlarla çatışma, şüpheye yer bırakmayacak biçimde meşrulaştırılır.
- Metinsel temel: Kutsal kitaplardan, peygamber örneklerinden veya ulusal mitolojiden seçilmiş pasajlar propaganda malzemesine dönüştürülür.
- Ritüeller ve törenler: Bayramlar, anma törenleri, marşlar, her yitirişin “şehitlik mertebesi”ne yükseltilmesiyle sarsılmaz bir kolektif inanç kurgusu yaratılır.
2. 🤝 “Taraf Ol” Baskısı ve Sosyal Mühendislik
- “Bizden değilsen düşmansın” ikilemi: Toplum, tarafsız kalmayı “ihanet” veya “yetersizlik” olarak etiketler.
- Mahalle medyası ve sosyal denetim: Yerel kanaat önderleri, sosyal medya grupları, okul ve iş çevreleri aracılığıyla “tarafsızlara” yönelik baskı artar.
- Etiketleme ve dışlama: İhanet suçlamaları, soykırım ya da vatana ihanet yasaları, “ötekileştirmeyi” yasal ve toplumsal meşruiyet kazandırır.
3. 🕊️ Eleştirel Düşüncenin Gölgelemesi
- Soru sormak yasak: “Neden savaşıyoruz?” yerine “Nasıl kazanacağız?” konuşulur; ilk soru bastırılır.
- Tek taraflı bilgi akışı: Resmi ajans, devlet medyası, milliyetçi internet siteleri, muhalefet fikirlerini “terör propagandası” olarak kodlar.
- Algı mühendisliği: Kriz ve acil durum hali sürekli kılınarak kamuoyu, anlam arayışından uzaklaştırılır.
4. 💔 Halkın Psikolojik ve Sosyal Tükenişi
- Bölünmüşlük: Aileler, mahalleler, arkadaş grupları farklı kamplara ayrılır. Sosyal sermaye erir, güvensizlik derinleşir.
- Yas ve travmanın ticarileşmesi: Şehit yakınları ve gaziler “görüntü” haline gelir; gerçek yas bir ritüel yerine propagandaya araç olur.
- Tekrar eden travma: Her cephede yitiriş “kutsal fedakârlık” olarak sunulsa da birey, içsel boşluk ve duygusal tükenme yaşar.
5. 🌱 Alternatif Dayanışma ve Tarafsızlık Pratikleri
- İnsani evrensellik: Siyasi kimliklerin ötesinde “insan” ortak paydasını yeniden hatırlatan destek ağları kurmak.
- Bağımsız haber ve platformlar: Tek taraflı bilgi akışını kıracak, yerelden ulusala çoğulcu ve eleştirel medyayı güçlendirmek.
- Barış ritüelleri: Orta Doğu’da örneğin kültürel festivaller, müzik buluşmaları, ortak anma törenleriyle ateşkes kültürü oluşturmak.
✨ Sonuç
Savaşı kutsallaştırmak, halkı “taraf” olmaya zorlamak, toplumsal enerjiyi bölük pörçük halde tutar. Oysa tarafsızlık da bir duruştur; insanı birleştiren evrensel değerler, yeniden inşa edilebilecek en güçlü “savaş karşıtı” mirastır.
“Kutsal olan, insanlığın kendisidir.” Tarafı olamayacağımız tek gerçek budur.
