Seyahatnameler tarihyazımında kaynak olarak pek sık kullanılmasa da, gerçekte yazıldıkları döneme dair son derece zengin bir bilgi, gözlem ve izlenim dağarcığı sunabiliyorlar. Aysel Kaya, Almanca Seyahatnamelerde Osmanlı Şehirleri 1850-1912 ’de, 19. yüzyılın ikinci yarısı ile 20. yüzyılın başı arasında farklı amaçlarla Osmanlı İmparatorluğu’nu ziyaret etmiş Alman ve Avusturyalı seyyahların izini sürerek alana önemli bir katkıda bulunuyor. Kimi haber edinme ve casusluk amacıyla, kimi de bilimsel araştırma ya da yeni yerler keşfetme merakıyla ülkeye gelen kişilerin gözünden ekonomiden coğrafyaya, sosyal yaşamdan mimariye ayrıntılı tasvirlerde bulunuyor. Ortaya, hayatın her alanında modernleşme sınavı verirken sıkı bir dönüşümden geçen Osmanlı toplumunun dinamik ve canlı bir portresi çıkıyor.
“Bu kitabın yazımında ele alınan seyahatnameler, birçok disiplini kapsayan oldukça geniş bir dönem panoraması sunuyorlar. Özellikle 1850-1912 yılları arasında Osmanlı toplumunun şehirdeki ve kırsaldaki gündelik hayatının, diğer devletlerle ilişkilerinin ve ülkenin ekonomik yapısının anlaşılması bakımından bu seyahatnameler önemli yer tutuyorlar. Kitapta ‘seyahatname’ olarak adlandırılsa da, bunların aslında sıradan eserler olmadığını vurgulamak gerekir. Zira bu eserleri yazanlar, yani ‘seyyahlar’ sıradan insanlar değildi. Dönemin Osmanlı toplumunu ve Anadolu’yu derinlemesine bir bakışla anlatmışlardı.”
AYSEL KAYA
KÜNYE
Almanca Seyahatnamelerde Osmanlı Şehirleri (1850-1912)
Aysel Kaya
İletişim Yayınları
1. baskı – Eylül 2021
284 sayfa
İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR……………………………………………………………………………………………………………………7
SUNUŞ……………………………………………………………………………………………………………………………9
GİRİŞ…………………………………………………………………………………………………………………………… 13
BİLGİ KAYNAĞI OLARAK SEYAHATNAMELER……………………….. 17
SEYYAHLARIN YAŞAM ÖYKÜLERİ
VE SEYAHAT GÜZERGÂHLARI……………………………………………………………….25
Andreas David Mordtmann (1811 Oberharz1879 İstanbul)……………………………………………………………………………………………………26
Alfred Körte (1866 Berlin-1946 Leipzig)…………………………………………30
Joseph Grunzel (1866 Bohemya-1934 Viyana)……………………………33
Eduard von Bodemeyer (1854 Schlesien-1918 Berlin)……………35
Karl Baedeker (1801 Essen-1859 Koblenz)…………………………………….37
Stefan von Kotze (1869 Oschersleben1909 Oschersleben)……………………………………………………………………………………….40
Richard von und zu Eisenstein (1837 Viyana1913 Londra)………………………………………………………………………………………………………42
SEYAHATNAMELERDE ALTI ŞEHİR……………………………………………………45
İSTANBUL…………………………………………………………………………………………………………45
SAKARYA ………………………………………………………………………………………………………….97
BİLECİK …………………………………………………………………………………………………………….115
ESKİŞEHİR ……………………………………………………………………………………………………. 132
BURSA……………………………………………………………………………………………………………….. 184
İZNİK ………………………………………………………………………………………………………………….239
SONUÇ……………………………………………………………………………………………………………………..257
Seyyahlara ve seyahatnamelere yönelik genel tespitler ……258
Şehirlere yönelik genel tespitler…………………………………………………………264
KAYNAKÇA……………………………………………………………………………………………………………….269
DİZİN …………………………………………………………………………………………………………………………..277
Aysel Kaya
Eskişehir’de doğdu. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Almanca Öğretmenliği Programı’ndan mezun oldu. Bir süre turizm sektöründe çalıştı. Ardından Anadolu Üniversitesi Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı’nda yüksek lisans ve doktora derecelerini aldı. Alanıyla ilgili birçok makale ve kitap bölümü yazdı. Dilara ve Soyhan adında iki evlat sahibi olan yazar, halen Anadolu Üniversitesi Turizm Rehberliği Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışıyor.