Goethe: Victor Hugo’nun Notre Dame’ın Kamburu, bence şimdiye dek yazılmış en iğrenç kitap!

Pazar, 27 Haziran 1831
Victor Hugo’dan bahsettik “Güzel bir deha,” dedi Goethe, “ama çağının tümüyle mutsuz, romantik yönüne saplanmış, böylelikle o güzel olanın yanı sıra en katlanılmaz şeyleri ve en çirkin şeyleri anlatmaya özendiriliyor. Şu günlerde onun Notre-Dame de Paris’sini okudum, bu kitabın bende yarattığı sıkıntılara katlanmak için az sabır göstermedim. Bence şimdiye dek yazılmış en iğrenç kitap! İnsanın katlanmak zorunda kaldığı işkenceler, insan doğasına ve insan karakterine ilişkin anlatılan gerçeklikten algılayabileceği sevinç duygularıyla bir kez olsun giderilmeye çalışılmıyor.

Aksine onun kitabında insanlardan ve gerçekten eser yok! Sunduğu anlatı figürleri kanlı canlı insanlar değil, aksine canının istediği gibi yörılendirdiği tahtadan yapılmış zavallı kuklalar, istediği etkiyi uyandırmak için, onların yüzlerini ekşitip suratlarını çarpıtıyor. Bu nasıl bir çağdır ki, böyle bir kitabı sadece olanaklı kılıp, ortaya çıkmasını sağlamakla kalmayıp aynı zamanda onu çok hoş ve eğlendirici bulur!”

John Peter Eckermann
(Goethe’nin kırk cildi bulan toplu yapıtlarının yayımlanmasında ona asistanlık yapan Eckermann (1792-1854), ilk Goethe filologu sayılmaktadır. )

Yaşamının Son Yıllarında Goethe ile Konuşmalar
İş Bankası Kültür Yayınları
Baskı Yılı: 2007

Notre Dame’ın Kamburu (orijinal ismi: Notre Dame de Paris)