İnsanlık Tarihi / Kemirgenlerden Sömürgenlere adlı bu yapıtta anlatılan insanlığın öyküsü ulusçu, dinci, batıcı tarihlerdekinden farklıdır. İnsanlığın tarihi, UNESCO’nun çok ciltli History of Humanity (İnsanlık Tarihi, İmge) yayını doğrultusunda, “insan odaklı” bir bakış açısıyla, tek ciltte kotarılmaya çalışılmaktadır.
Bu yolda, maddenin “biyokimyasal evrimi” ile başlanıp, genel olarak canlıların “organik evrimi” evresine geçilmektedir. Özel olarak insanın organik evrimi ise uzak hayvan anaataları olan “promisiyen kemirgen” noktasından uzak insan anaataları sayılan, araç kullanan “insanımsı=hominoid” cinslerine dek izlenmektedir.
İnsanlığın “kültürel evrim” evresi, “eşitlikçi-kararlı denge yasası” uyarınca görece durağan yapılı “ilkel topluluk” ile giderek daha büyük bir artının üretilip aktarıldığı eşitsizlikçi, dinamik “uygar toplum” dönemlerine bölünerek incelenmektedir.
Uygar topluma geçişte göçebe çoban-yerleşik çiftçi topluluklar arası savaşçı ve barışçı alışveriş ilişkilerinin belirleyiciliği üzerinde durulmaktadır. Bunun ürünü olarak, “talan, yağma, haraç, vergi” evrelerinden geçilerek doğan “kentli, sınıflı, devletli, ideolojili” uygar toplumun iç ve dış dinamikleri ortaya konulmaktadır.
Uygarlığın ilk ve Afroavrasya’daki tek beşiği olan Aşağı Mezopotamya’dan, Sami, Hint-Avrupa, Moğol-Türk göçebe akınları, Hıristiyanlık, İslamlık akımları kanallarıyla dünyanın dört bir yanına yayılışı sergilenmektedir.
Toplumun kent devletlerinden dünya imparatorluklarına doğru gelişmesi, üretim ve savaş teknolojileri etkileşimi, kenttanrıcılıktan tektanrıcılığa, sihirsel düşünüşten, önce dinsel, sonra bilimsel düşünüşe geçiş koşulları vurgulanarak verilmektedir.
Yapıt, Haçlı Akınları ile başlayan çağdaş topluma geçilişini, Yeni Dünya uygarlıklarının yeryüzünden silinişini ve “kültürkıyım” üzerine kurulan “köleci kapitalizm” ile benzeri görülmedik çapta sömürgen ve dinamik bir düzenin gelişini açıklayan kesimle noktalanmaktadır.
Yazar, bölümler arasına serpiştirdiği “Avdan dönenin mızrağı kırılsın”, “Altaylardan inen yiğit”, “Ayın altında dönen ilk tekerlekler” gibi senaryolarla, okuru, bilimsellikten ödün vermeden, bir tarihsel film havasına çekmektedir. Ekli “Addizin” ve “Andizin” ise yapıttan yararlanmayı kolaylaştırmaktadır.
Kitabın Künyesi
İnsanlık Tarihi / Kemirgenlerden Sömürgenlere
Alâeddin Şenel
Yayınevi: İmge
G. Yayın Yönetmeni: Şebnem Çiler Tabakçı
Grafiker: Duysal Yaşar
Düzeltmen: Alaattin Topçu
Mizanpaj – Dizgi: Yalçın Ateş
Son Baskı Tarihi: Kasım 2009
1108 sayfa
İçindekiler
Giriş: Nereden Nereye?………………………………………………………………….. 9
I. ANTROPOGENESİS: İNSANOLUŞUMU ……………………………….. 31
1. Cansız maddenin evrimi: Fiziksel ve kimyasal evrim…………. 33
2. Canlıların evrimi: Organik evrim……………………………………… 45
3. insanın evrimi: Organik toplumsal kültürel gelişmesi………… 57
II. İLKEL TOPLULUK…………………………………………………………….. 131
4. İlkel topluluğun eşitlikçi yapısı………………………………………. 133
5. Paleolitik kültür: Eski Taş Çağı………………………………………. 157
III. İLKEL TOPLULUKTAN UYGAR TOPLUMA GEÇİŞ …………….. 225
6. Mezolitik kültür……………………………………………………………. 227
7. Neolitik devrim…………………………………………………………….. 245
IV. UYGAR TOPLUM………………………………………………………………. 323
8. Uygar topluma geçişin koşulları …………………………………….. 325
9. Sümer?de uygar topluma geçişin kurgusu………………………… 357
10. Mezopotamya örneğinde uygar toplumun yapısı, gelişmesi . 379
11. Uygarlığın Batı Asya?dan Eski Dünya?ya yayılması ……………. 427
V. ESKİ DÜNYA ESKİÇAĞ UYGARLIKLARI ……………………………. 461
12. Mısır uygarlığı………………………………………………………………. 463
13. Hint uygarlıkları …………………………………………………………… 491
14. Çin uygarlığı ………………………………………………………………… 533
VI. UYGAR TOPLUM-BARBAR TOPLULUK ETKİLEŞİMİ ………….. 585
15. Uygar dünyaya barbar akınları ……………………………………….. 587
16. Kara uygarlıklarından deniz uygarlıklarına ……………………… 603
17. Kent devletlerinden Eski Dünya imparatorluğuna……………. 621
18. Kenttanrıcılıktan tektanrıcılığa ………………………………………. 635
İnsanlık Tarihi
VII. ESKİ DÜNYA KLASİK UYGARLIKLARI
YUNAN, ROMA, BİZANS……………………………………………………. 671
19. Yunan uygarlığı…………………………………………………………….. 673
20. Roma uygarlığı ……………………………………………………………… 729
21. Doğu Roma imparatorluğu ve Bizans ……………………………… 751
VIII. ORTAÇAİ HIRİSTİYAN VE İSLAM UYGARLIKLARI …………… 791
22. Ortaçağ Hıristiyan Batı uygarlığı …………………………………….. 793
23. Ortaçağ islam uygarlığı………………………………………………….. 849
IX. YENİ DÜNYA UYGARLIKLARI …………………………………………… 913
24. Orta Amerika?nın erken uygarlığı: Olmekler ……………………. 915
25. Orta Amerika?nın klasik uygarlığı: Mayalar……………………… 925
26. Orta Amerika?nın geç uygarlığı: Aztek imparatorluğu ………. 949
27. Güney Amerika?da uygarlığa geçiş kültürleri …………………… 961
28. Güney Amerika?nın geç uygarlığı: İnka imparatorluğu……… 975
X. ESKİ DÜNYA?DA ENDÜSTRİ UYGARLIĞINA GEÇİŞ
YENİ DÜNYA?DA DÜNYANIN SONU …………………………………. 999
29. Eski Dünya?da endüstri uygarlığına geçiş ……………………….1001
30. Yeni Dünya uygarlığının sonu……………………………………….1021
Ayrıntılı içindekiler…………………………………………………………………..1043
Addizin……………………………………………………………………………………1057
Andizin……………………………………………………………………………………1071