Klamm gibi görünmez otorite figürleri, Kafka’nın eserlerindeki güç ve belirsizlik temasını nasıl destekler?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Kafka’nın eserlerindeki Klamm gibi görünmez otorite figürleri, iktidarın en tekinsiz yüzünü ortaya koyar: Güç, tam da görünmediği için mutlaktır. Bu figürler, yalnızca bürokratik bir belirsizliği değil, insanın epistemolojik çaresizliğini de temsil eder. İşte bu temanın nasıl işlendiğine dair derin bir analiz:

1. Otoritenin Metafizik Belirsizliği: “Tanrısal Bir Hayalet”

  • Klamm’ın Silik Portresi: Şato‘da Klamm’ı görenler bile onu farklı şekillerde tarif eder. Bu, iktidarın temsil krizini yansıtır:
    → Lacan’ın “Öteki” kavramıyla paralel: Otorite, asla doğrudan deneyimlenemez, yalnızca boşlukta yankılanan bir söylentidir.
    → Weber’in “karizmatik otorite” eleştirisi: Klamm, karizmasını görünmezliğinden alır.
  • Josef K.’nın Görünmeyen Yargıçları (Dava): Mahkeme, tavan aralarında saklanır. Güç, kirli perdeler ardında pusmuştur.

2. Bürokrasinin Mistik Labirenti: “Anlamın İmhası”

  • Şato’nun Anlamsız Belgeleri: Klamm’ın gönderdiği yazılar, kasıtlı bir muğlaklıkla doludur. Kafka, burada:
    → Wittgenstein’ın “Dilimin sınırları, dünyamın sınırlarıdır” sözünü tersyüz eder: Dil, artık hiçbir şey ifade etmez.
    → Foucault’nun “söylemin iktidarı”nı absürd bir noktaya taşır: Belgeler, yönetmek için değil, kafa karıştırmak için vardır.
  • Ceza Kolonisi’ndeki Yasasız Yasa: Subay, makinenin işleyişini eski komutanın “kutsal” kurallarına göre açıklar, ancak bu kurallar artık hiçbir anlam taşımaz.

3. Arzunun Manipülasyonu: “İktidar, Ulaşılmaz Olarak Kalmalıdır”

  • Frieda’nın Klamm’a Duyduğu Sapkın Bağlılık: Klamm’la geçirdiği birkaç anı mitik bir anlatıya dönüştürmesi, iktidarın cinsellikle nasıl iç içe geçtiğini gösterir.
    → Deleuze’ün “arzunun iktidar tarafından kodlanışı” kavramı: Frieda, bir kapının ardındaki sesin peşinde koşarak kendi köleliğini üretir.
  • K.’nın Şato’ya Ulaşma Çabasındaki Trajik Komedi: K., hiçbir zaman giremeyeceği bir yere girmeye çalışır. Bu, kapitalizmin “başarı miti”nin bir parodisidir: Hedef, ancak ulaşılamadığı için çekicidir.

4. Görünmezliğin Şiddeti: “En Etkili İktidar, Gölgede Kalandır”

  • Agamben’in “Homo Sacer”i: Klamm’ın köylüler üzerindeki gücü, hiçbir yazılı kurala dayanmaz. Bu, istisna halinin normalleşmesidir: İktidar, meşruiyetini kaybetmeden keyfi davranabilir.
  • K.’nın İnfazı (Dava): Cellatlar, kimin emriyle geldiklerini söylemez. Şiddet, kaynağı olmayan bir fantomdur.

5. Kafka’nın Politik Kehaneti: “Günümüzün Algoritmik İktidarı”

  • Klamm, Bugünün Veri Krallarıdır: Facebook’un “algoritma”sı veya devletlerin “derin yapıları” gibi, Klamm da:
    → Hiçbir yerde değildir ama her şeyi yönetir.
    → Kimse onunla yüzleşemez, çünkü somut değildir.
  • Modern Çalışanın K.’yla Ortak Kaderi: Şirket çalışanları da “Şato”nun (merkez ofisin) anlamsız emirlerini yerine getirirken kendini K. gibi hisseder.

Sonuç: İktidarın Kara Deliği

Kafka’nın görünmez otorite figürleri, modern dünyanın en büyük korkusunu cisimleştirir:
“İktidar, artık bir kişi değil, hiç kimsenin kontrol edemediği bir süreçtir.”

Klamm, ne tanrıdır ne insan; o, bürokrasinin ruhudur:

  • Varlığı bile şüpheli,
  • Yokluğu ise imkânsız.

Kafka’nın bize hatırlattığı gibi:
“Gerçek kâbus, uyanıkken gördüğümüzdür – ve anlamaya çalıştıkça içine çekildiğimiz labirenttir.”

Bu labirent, bugün devlet veri tabanlarından sosyal medya algoritmalarına kadar uzanır. Klamm’ın sesi, “Bu aramızda kalacak, değil mi?” diye fısıldayan patronlarda, siyasetçilerde yaşamaya devam eder.