Orta Çağ’da veba ne adla bilinir?
Orta Çağ’daki büyük veba salgını, tarihsel olarak “Kara Ölüm” (Black Death) adıyla bilinir. Bu ifade, salgının yıkıcılığını, yayılma hızını ve ölümcüllüğünü vurgulamak için kullanılmıştır.
📜 Kara Ölüm Hakkında Ayrıntılı Bilgi:
🔹 Tarih Aralığı:
1347 – 1351 yılları arasında Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika’yı etkisi altına aldı. Salgın birkaç dalga halinde 14. ve 15. yüzyıllarda da devam etti.
🔹 Neden Oldu?
Salgına neden olan etken, Yersinia pestis adlı bakteri idi. Bu bakteri genellikle farelerde bulunuyordu ve pireler aracılığıyla insanlara bulaştı. Salgın;
- Bubonik veba (lenf düğümlerinde şişme),
- Septisemik veba (kan enfeksiyonu),
- Pnömonik veba (akciğerleri tutan form) olarak üç şekilde görüldü.
🔹 Etkisi:
- Avrupa nüfusunun yaklaşık üçte biri (yaklaşık 25-50 milyon insan) hayatını kaybetti.
- Nüfusun azalması, işgücünü azalttı ve köylülerin pazarlık gücünü artırdı.
- Feodal düzen sarsıldı.
- Kiliseye olan güven azaldı çünkü din adamları da hastalıktan kaçamamıştı.
🔹 Toplumsal Etkiler:
- Veba, insanların yaşam, ölüm ve kader anlayışını değiştirdi.
- Sanat ve edebiyat eserlerinde ölüm ve çürümeye dair imgeler sıklaştı.
- “Danse Macabre” (Ölüm Dansı) gibi semboller dönemin sanatında yer etti.
🔹 Neden “Kara Ölüm” Denildi?
- Bazı vakalarda hastaların derisinde siyah lekeler oluştuğu için.
- Aynı zamanda mecazi olarak “kara” sözcüğü, ölüm ve felaket anlamında da kullanılmıştır.