Milgram Deneyi ve Kötülüğün Sıradanlığı Üzerine Bir İnceleme

Otoriteye İtaatin Kökenleri Stanley Milgram’ın 1960’lı yıllarda gerçekleştirdiği deney, insan davranışlarının otorite karşısında nasıl şekillendiğini anlamak için tasarlanmış bir çalışmadır. Deneyde, katılımcılar bir otorite figürünün talimatlarıyla başka bir kişiye elektrik şoku uyguluyordu. Bu şokların gerçek olmadığı, yalnızca bir senaryo olduğu biliniyordu, ancak katılımcılar bu bilgiye sahip değildi. Milgram’ın bulguları, bireylerin

OKUMAK İÇİN TIKLA

Netflix Dizilerinde Otistik Karakterlerin Gelişimi

Erken Dönem Temsillerin Yapısı Netflix’in orijinal içerikleri 2013’te hız kazandığında, otistik karakterler nadir ve genellikle ikincil unsurlardı. Bu dönemde, OSB temsilleri bilimsel verilere dayalı olmaktan ziyade popüler kültürden türetilmiş basitleştirmelere yaslanırdı. Örneğin, “Atypical” dizisi 2017’de yayınlandığında, Sam Gardner karakteri otizmin günlük zorluklarını merkeze alsa da, erken bölümlerde sosyal beceri eksiklikleri

OKUMAK İÇİN TIKLA

Toplum-Birey İlişkilerinde Duygusal Yabancılaşma: Marx ve Fromm Perspektifinden Bir İnceleme

Bireyin Toplum İçindeki Konumu Duygusal yabancılaşma, bireyin toplumla kurduğu bağların zayıflaması ve kendi varlığına yabancı hissetmesi olarak tanımlanabilir. Bu durum, bireyin hem kendi iç dünyasından hem de çevresindeki sosyal yapılarla ilişkisinden kopuşunu ifade eder. Karl Marx, yabancılaşmayı ekonomik üretim süreçleriyle ilişkilendirirken, bireyin emeğine ve üretimine yabancılaşmasının toplumsal ilişkilerdeki kopukluklara yol

OKUMAK İÇİN TIKLA

Ainu ve Jomon Kültürü: Uzakdoğu’nun Kadim İzleri

Ainu Toplumunun Kökenleri ve Yaşam Biçimi Ainu halkı, Japonya’nın kuzeyindeki Hokkaido, Sakhalin ve Kuril Adaları’nda tarih boyunca varlığını sürdürmüş bir yerli topluluktur. Antropolojik veriler, Ainu’nun kökenlerinin, Uzakdoğu’nun Neolitik dönemine uzanan Jomon kültürüyle bağlantılı olduğunu göstermektedir. Ainu toplumu, avcı-toplayıcı bir yaşam tarzı benimsemiş, doğayla uyumlu bir ilişki geliştirmiştir. Balıkçılık, avcılık ve

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kariye Kilisesi Neden Bu Kadar Önemlidir

Geçmişin İzleri Kariye Kilisesi, Bizans İmparatorluğu’nun erken dönemlerinden itibaren dini ve kültürel bir merkez olarak varlığını sürdürmüştür. 6. yüzyılda, İmparator Justinianus döneminde inşa edildiği öne sürülen yapı, “Khora” adıyla anılmıştır; bu isim, Yunanca’da “kent dışı” anlamına gelir ve kilisenin o dönemde şehir surlarının dışında yer almasına işaret eder. 11. yüzyılda

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kariyer Planlamasında Özerklik: Öz-Belirlenim ve Esneklik Perspektifleri

Bireysel İhtiyaçların Rolü Öz-belirlenim teorisi, bireyin özerkliğini, temel psikolojik ihtiyaçlar olan özerklik, yeterlilik ve ilişkisellik üzerinden açıklar. Deci ve Ryan’a göre, birey, kendi eylemlerini özgürce seçebildiğinde, yani özerk hissettiğinde, içsel motivasyonu artar ve kariyer planlamasında daha anlamlı kararlar alır. Örneğin, bir bireyin mesleki hedeflerini belirlerken kendi değerleriyle uyumlu bir yol

OKUMAK İÇİN TIKLA

Fırtınanın İçindeki Zihin: Kral Lear ve Freud’un Bilinçdışı Çatışmaları

Doğanın Kaosu ve Zihnin Fırtınası Shakespeare’in Kral Lear eserinde fırtına, yalnızca fiziksel bir olay değil, aynı zamanda Lear’in iç dünyasındaki çalkantıların bir yansımasıdır. Fırtınalı kır mekanları, Lear’in krallığını, ailesini ve nihayetinde benliğini kaybettiği bir dönüm noktasını temsil eder. Freud’un psikanalitik kuramına göre, bilinçdışı, bastırılmış arzular, korkular ve çatışmaların bir arenasıdır.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Minyatür Sanatı ve Çoksesli Anlatımın Estetik Yenilikleri

Minyatür Sanatının Teknolojik Yeniden Üretimle Buluşması Orhan Pamuk’un Benim Adım Kırmızı romanı, minyatür sanatını yalnızca bir estetik pratik olarak değil, aynı zamanda bir kültürel ve tarihsel söylem alanı olarak ele alır. Roman, 16. yüzyıl Osmanlı nakkaşhanelerinde geçen bir cinayet hikâyesi üzerinden, minyatür sanatının geleneksel biçimlerini ve bu sanatın Batı perspektifiyle

OKUMAK İÇİN TIKLA

Homo Sapiens’in Üstünlüğü Hangi Çevresel Baskılarla Şekillendi?

Ortama Uyum Sağlama Yeteneği İnsan türünün, diğer Homo türlerine karşı belirgin bir üstünlük kazanmasında, çevresel baskılara uyum sağlama kapasitesi kritik bir rol oynamıştır. Homo sapiens, yaklaşık 300.000 yıl önce Afrika’da ortaya çıktığında, değişken iklim koşulları, av kaynaklarının azalması ve habitatların dönüşümü gibi zorlayıcı faktörlerle karşı karşıya kaldı. Buzul çağlarının döngüsel

OKUMAK İÇİN TIKLA

Karahantepe’nin 2,3 Metrelik İnsan Heykeli: İnsanlığın Derin İzleri

İnsanlığın İlk Anıtsal İfadeleri Karahantepe Ören Yeri’nde 2017 yılında başlayan kazılar, Neolitik döneme ait 250’den fazla T biçimli dikilitaş ve 2,3 metrelik insan heykeli gibi buluntularla insanlık tarihine dair önemli bilgiler sunmuştur. Heykel, oturur pozisyonda, kaburga, omurga ve omuz kemiklerinin vurgulandığı gerçekçi bir üslupla işlenmiştir. Bu gerçekçilik, Neolitik dönemin sanatsal

OKUMAK İÇİN TIKLA

Sınıf Mücadelesinin Edebi Temsilleri: Nazım Hikmet ve Hakan Günday Üzerinden Althusserci Bir Okuma

Nazım Hikmet’in İnsan Manzaralarında Toplumsal Gerçeklik Nazım Hikmet’in Memleketimden İnsan Manzaraları, 1939’da yazılmaya başlanan ve 1960’larda yayımlanan, 17 bin mısradan oluşan epik bir eserdir. Eser, İkinci Meşrutiyet’ten II. Dünya Savaşı’na uzanan dönemde Türkiye’nin toplumsal tarihini, işçi sınıfı, köylüler ve mahkumlar gibi sıradan insanların perspektifinden anlatır. Althusser’in İDA teorisi, bu eserdeki

OKUMAK İÇİN TIKLA

Biophilia ve İnsan-Dışı Varlıklarla Müzikal Simbiyoz

Doğanın Sesine Kulak Vermek Biophilia albümünün temelinde, doğanın seslerini ve ritimlerini müzikal bir dil haline getirme çabası yatar. Björk, albümde kristallerin geometrik yapılarından ay döngülerine, mantarların ekosistemdeki rollerinden yıldırımın enerjisine kadar doğal fenomenleri müzikal motiflere dönüştürür. Örneğin, “Crystalline” şarkısında kristal yapılarının matematiksel düzeni, ritmik kalıplarla ifade edilir. Bu, insan-dışı varlıkların

OKUMAK İÇİN TIKLA

Zeus’un İktidarı ve Modern Siyaset Felsefesi

İktidarın Kökeni ve Tanrısal Otorite Zeus’un mitolojik anlatılardaki konumu, iktidarın kökenine dair soruları gündeme getirir. Homeros ve Hesiodos’un eserlerinde, Zeus’un egemenliği, kaosun düzenle değiştirildiği bir kozmik mücadeleyle başlar. Titanlara karşı kazanılan zafer, onun otoritesini pekiştirir. Bu anlatı, modern siyaset felsefesinde Thomas Hobbes’un “Leviathan” kavramına benzer bir şekilde, kaostan düzeni sağlayan

OKUMAK İÇİN TIKLA

Stonehenge ve Doğayla Bağlantının Çağdaş Yorumları

Taşların Sessiz Anlatısı Stonehenge, İngiltere’nin Salisbury Ovası’nda yer alan, yaklaşık 4500 yıl öncesine dayanan bir megalitik yapıdır. Bu taşlar, insanlığın doğayla olan ilişkisini anlamlandırma çabasının en eski ve en etkileyici örneklerinden biridir. Arkeolojik bulgular, Stonehenge’in gök cisimlerinin hareketlerini izlemek, mevsim döngülerini kaydetmek ve topluluğun bir araya geldiği ritüel alanları oluşturmak

OKUMAK İÇİN TIKLA

Nietzsche’nin Üstinsan İdealinin Edebiyatta Yansımaları Nelerdir?

Üstinsan Kavramının Kökenleri Nietzsche’nin üstinsan (Übermensch) kavramı, bireyin kendi değerlerini yaratma ve geleneksel ahlaki normları aşma çabasını ifade eder. Bu fikir, Böyle Buyurdu Zerdüşt’te ortaya konmuş olup, insanın potansiyelini gerçekleştirmek için kendi sınırlarını zorlaması gerektiğini vurgular. Üstinsan, mevcut toplumsal düzenin kısıtlamalarını reddederek, bireysel irade ve yaratıcılık yoluyla kendi anlamını inşa

OKUMAK İÇİN TIKLA

Y Kromozomu ve Erkek Soy Hatlarının İzleri

Genetik Kodun Erkek Soydaki Yolculuğu Y kromozomu, insan genomunda yalnızca erkeklerde bulunan ve cinsiyet belirlemede kritik bir rol oynayan bir kromozomdur. İnsan genomundaki 23 kromozom çiftinden biri olan Y kromozomu, babadan oğula neredeyse değişmeden aktarılır. Bu özellik, Y kromozomunu genetik soy takibi için eşsiz bir araç haline getirir. Y kromozomundaki

OKUMAK İÇİN TIKLA

Çatalhöyük Ev Dekorasyonlarının Bireysel Kimlik İfadeleri Üzerine Bir İnceleme

Çatalhöyük’ün Toplumsal ve Mimari Dokusu Çatalhöyük, Neolitik dönemde (MÖ 7500-5700) Orta Anadolu’da yer alan ve insanlık tarihinin en önemli yerleşimlerinden biri olarak kabul edilen bir proto-şehir yerleşimidir. Bu yerleşim, yoğun bir toplumsal yapı ve karmaşık bir mimari düzen sergiler. Evler, birbirine bitişik şekilde inşa edilmiş, çatıdan girişlerle erişilen, genellikle tek

OKUMAK İÇİN TIKLA

Yaşar Kemal’in Ağrı Dağı Efsanesi: Ağrı Dağı Efsanesinde Aşk ve Tabiatın Birliği

Doğanın Kucaklayıcı Gücü Yaşar Kemal’in Ağrı Dağı Efsanesi adlı eserinde aşk, insan ruhunun en derin arzularını doğanın enginliğiyle buluşturan bir bağ olarak ortaya çıkar. Ağrı Dağı, yalnızca bir coğrafi mekan değil, aynı zamanda insan duygularının ve toplumsal dinamiklerin yansıdığı bir semboldür. Roman, Ahmet ile Gülbahar’ın aşk hikayesini, dağın sert ama

OKUMAK İÇİN TIKLA

Pangloss’un İyimserliği ve Avrupa’nın Kaosu: Voltaire’in Candide’inde Gülünçlüğün Yansımaları

Pangloss’un İnatçı İyimserliği Pangloss, Candide’de Leibniz’in “en iyi dünya” felsefesini temsil eder; her olayın bir amacı olduğunu ve her şeyin en iyi şekilde gerçekleştiğini savunur. Bu inanç, Don Quixote’nin şövalyelik ideallerine körü körüne bağlılığına benzer bir arketip oluşturur. Pangloss, savaşlar, felaketler ve kişisel trajediler karşısında bile iyimserliğini korur; örneğin, Lizbon

OKUMAK İÇİN TIKLA

Homo Erectus’un Uzun Mesafeli Göçleri Hangi Kültürel Yenilikleri Doğurdu?

Ortaklaşa Hayatta Kalma Stratejileri Homo erectus’un uzun mesafeli göçleri, toplulukların hayatta kalma mücadelesinde iş birliğini zorunlu kıldı. Afrika’dan Avrasya’ya uzanan geniş coğrafyalarda, değişen iklim koşulları, farklı av hayvanları ve bitki örtüsü, grupların birlikte hareket etme becerisini geliştirdi. Bu göçler, bireylerin yalnızca kendi çıkarlarını değil, topluluğun ortak hedeflerini gözetmesini gerektirdi. Örneğin,

OKUMAK İÇİN TIKLA