8. Kusursuz bir ağırbaşlılık içinde yaşamak ve kendi deneyiminden, bu deneyimin içerdiği tüm dersleri çıkarmak için, sık sık durup düşünmek ve yaşanılanları, yapılanları ve deneyimlenenleri ve bu arada duyumsananları yeniden gözden geçirmek, eski yargılarını şimdikiyle, tasarı ve çabalarını bunların başarısıyla ve doyurulmasıyla karşılaştırmak gerekir. Bu, deneyimin herkese okuduğu metnin yinelenmesidir. İnsanın kendi deneyimi de bir metin olarak görülebilir; üzerinde düşünmek ve bilgiler de bunun yorumudurlar. Az deneyim üzerinde çok düşünme ve çok bilgi, sayfalarında iki satır metin ve kırk satır yorum bulunan yayınlara benzer. Çok deneyim karşısında az düşünmek ve az bilgi sahibi olmak, birçok şeyin anlaşılmamasına neden olan, dipnot içermeyen Bipontin baskılarına[59] benzer.
Pythagoras’ın, akşamları uyumadan önce, o gün neler yapıldığının gözden geçirilmesi kuralı da buradaki öneriyi hedeflemektedir. İşlerin ya da eğlencelerin gürültüsü patırtısı içinde, geçmişinin üzerinde yeniden düşünmeden yaşayan, yaşamını sürekli geçirmeye bakan biri, net ağırbaşlılığını yitirmiştir: Ruh hali bir kaosa dönüşür ve düşüncelerinde belirli bir karmaşıklık görülür, bu da konuşmalarının kopuk kopuk, bölük pörçük, adeta incecik doğranmış gibi olmasına yol açar. Dışsal huzursuzluk, etkilerin çokluğu ne denli büyükse ve zihnin içsel etkinliği ne denli azsa bu durumla o denli daha çok karşılaşılır.
Uzun bir süre sonra ve bizi etkileyen koşullar ve olaylar geçtikten sonra, o sıralar bunların bizde doğurdukları ruh halini ve duyguyu geri çağıramayacağımızı ve yineleyemeyeceğimizi de burada söylemek gerekir: Ama elbette, o sıralar, bunların etkisiyle söylediğimiz sözleri anımsayabiliriz. Ama bu sözler, o ruh hali ve duyguların sonucu, anlatımı ve ölçütüdürler. Bu yüzden bellek bu gibi, düşünmeye değer ya da benzer zaman dilimlerini özenle saklamalıdır. Bu yüzden günceler yararlıdır.
Arthur Schopenhauer
Beşinci Bölüm
Öğütler ve Özdeyişler
Yaşam Bilgeliği Üzerine Aforizmalar
Özgün adı: APHORISMEN ZUR LEBENSWEISHEIT
Almanca aslından çeviren: MUSTAFA TÜZEL
TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI