Okuyun ama yutmayın, çiğneyin.
Varlığın Birliği ve Tanrı-Doğa Anlayışı Spinoza’nın metafiziği, panteist bir çerçevede, evrendeki her şeyin tek bir töz olan Tanrı ya da Doğa ile özdeş olduğunu savunur. Bu töz, natura naturans (yaratan doğa) ve natura naturata (yaratılan doğa) olarak iki yönüyle kendini gösterir. Tanrı, Spinoza için ne antropomorfik bir varlık ne de
OKUMAK İÇİN TIKLASanat, insanlığın varoluşsal arayışlarının hem aynası hem de sorgulayıcısıdır. Adorno, Bukowski ve Barthes’ın sanat anlayışları, bu arayışların farklı yansımalarını sunar: Eleştirel bir duruş, otantik bir ifade ve okurun yeniden yaratım gücü. Bu üç düşünür, sanatın ne olması gerektiği sorusuna yanıt ararken, insan deneyiminin sınırlarını zorlar. Adorno’nun eleştirel yaklaşımı, sanatı toplumsal
OKUMAK İÇİN TIKLAHeidegger’in “Varlık” sorusu ile Spinoza’nın “Deus sive Natura” anlayışı, felsefi düşüncenin temel sorularından birine, varlığın anlamına ve insanlığın evrendeki yerine dair iki farklı yaklaşımı temsil eder. Bu iki düşünce sistemi, ontolojik, etik, antropolojik ve dilbilimsel düzlemlerde birbiriyle çatışır ve zaman zaman örtüşür. Heidegger, varlığın kendisini sorgularken, insan varoluşunun geçiciliği ve
OKUMAK İÇİN TIKLAPerspektifin Gücü: Nietzsche’nin Ahlak Anlayışı Nietzsche’nin ahlak anlayışı, bireyin dünyayı yorumlama biçimine, yani perspektifine dayanır. Ona göre ahlak, evrensel bir doğrular sistemi değil, bireyin güç istenci (Wille zur Macht) üzerinden şekillenen bir yaratımdır. Geleneksel ahlak, özellikle Hristiyan ahlakı, Nietzsche için bir zayıflık ifadesidir; çünkü bu ahlak, bireyin özünü bastırır ve
OKUMAK İÇİN TIKLAİktidarın Üretkenliği ve Söylemin Dokusu Michel Foucault’nun iktidar anlayışı, bireylerin ve toplumların nasıl şekillendiğini anlamak için söylemi merkezine alır. İktidar, ona göre yalnızca baskıcı bir kuvvet değil, aynı zamanda öznellikleri inşa eden, bilgi üreten ve toplumsal ilişkileri düzenleyen bir mekanizmadır. Söylemler, bu bağlamda, tarihsel arşivlerde biriken ve bireylerin kimliklerini, arzularını,
OKUMAK İÇİN TIKLAÖznelliğin İnşasında Dilin Rolü Jacques Lacan’ın “bilinçdışı dil gibi yapılandırılmıştır” iddiası, öznelliğin oluşumunda dilin merkezi rolünü vurgular. Lacan’a göre, bilinçdışı, dilin simgesel düzeni aracılığıyla işler; bu düzen, bireyin arzularını, kimliğini ve toplumsal varlığını şekillendirir. Bilinçdışı, öznenin kendi içsel gerçekliğini anlamaya çalıştığı bir alan değildir yalnızca; aynı zamanda dilin kodları, imgeleri
OKUMAK İÇİN TIKLAFrantz Fanon, Jean-Paul Sartre ve Charles Bukowski’nin eserleri, insan varoluşunun sınırlarında gezinen farklı isyan biçimlerini ele alır. Her biri, bireyin ya da topluluğun özgürlük arayışını, kendi bağlamlarında ve yöntemleriyle sorgular. Sartre, kaygı (angoisse) üzerinden bireyin varoluşsal boşluğunu ve özgürlüğün ağırlığını merkeze alırken; Fanon, sömürgecilik karşıtı mücadelede şiddeti bir kurtuluş aracı
OKUMAK İÇİN TIKLABireyin İç Çatışması ve Toplumsal Beklentiler Raskolnikov’un yalnızlığı, Dostoyevski’nin Suç ve Ceza romanında bireysel bir sorgulamanın derinliklerinde kök salar. Yoksulluk, ahlaki çöküş ve kendi varoluşsal sınırlarını zorlama arzusu, Raskolnikov’u bir tür içsel sürgüne mahkûm eder. Onun yalnızlığı, bireyin kendi vicdanıyla hesaplaşmasından doğar; cinayet işleme kararı, Nietzsche’nin “üstinsan” kavramına benzer bir
OKUMAK İÇİN TIKLASpinoza ve Heidegger’in felsefeleri, insan varoluşunun sınırlarını ve potansiyelini anlamaya yönelik iki farklı ama derinlemesine iç içe geçmiş perspektif sunar. Spinoza’nın “conatus” kavramı, her varlığın kendi özünü koruma ve geliştirme çabasını ifade ederken, Heidegger’in “Dasein”ı, varlığın dünya içindeki kırılgan ve kaygılı konumunu vurgular. Bu iki düşünce, insan özgürlüğünün ve sınırlarının
OKUMAK İÇİN TIKLAKierkegaard’ın Öznelliği: Varoluşun İçsel Çığlığı Søren Kierkegaard, öznelliği insanın varoluşsal hakikatinin merkezi olarak görür. Ona göre öznellik, bireyin kendi varlığını sorguladığı, Tanrı’yla ve kendisiyle yüzleştiği bir alandır. Bu, soyut bir kavram değil, insanın kaygı ve umutsuzlukla yoğrulmuş somut deneyimidir. Kierkegaard için öznellik, evrensel doğruların ötesine geçer; çünkü hakikat, bireyin kendi
OKUMAK İÇİN TIKLAPlaton’un Devlet adlı eserinde ortaya koyduğu ideal toplum tasavvuru ile Gilles Deleuze’ün “köksüz yığın” (rhizome) kavramı, insan toplumu ve düzen anlayışını ele alış biçimleriyle keskin bir karşıtlık sergiler. Platon’un hiyerarşik, sabit ve idealar dünyasına dayalı sistemi, mutlak bir düzen arayışını yansıtırken, Deleuze’ün köksüz yığın modeli, akışkan, merkezsiz ve çoğulcu bir
OKUMAK İÇİN TIKLA1. Varlığın Çağrısı Martin Heidegger’in felsefesi, varlığın ne olduğu sorusunu merkeze alır. Bu soru, yalnızca bir düşünce egzersizi değil, insanın dünya içindeki yerini ve anlamını sorgulayan bir çabadır. Heidegger, *Dasein* (orada-olan) kavramıyla, insanın varlıkla doğrudan bir ilişki kurduğunu ve bu ilişkinin, zaman ve sonluluk üzerinden şekillendiğini öne sürer. Varlık,
OKUMAK İÇİN TIKLASpinoza’nın “özgür insan” ideali, Deleuze’ün “gelecek halk” kavramı ve Ulus Baker’in düşünsel izlekleriyle birleştiğinde, insanlığın toplumsallık, bireysellik ve varoluşsal anlam arayışında yeni bir ufuk açılır. Bu kesişim, bireyin ve topluluğun özgürleşme potansiyelini, tarihsel bağlamları ve toplumsal dinamikleri dikkate alarak yeniden düşünmeyi gerektirir. Aşağıda, bu üç düşünürün fikirlerinin birleşiminden doğan
OKUMAK İÇİN TIKLAMartin Heidegger’in “poiesis” kavramı, varlığın ortaya çıkışını ve yaratım sürecini anlamada felsefi bir anahtar sunar. Antik Yunan’da “yapma” ya da “ortaya çıkarma” anlamına gelen poiesis, Heidegger’in düşüncesinde teknoloji, sanat ve insan varoluşu arasındaki ilişkiyi sorgulamak için yeniden ele alınır. Mitolojik yaratım anlatıları, evrenin ve insanın kökenini açıklamaya çalışırken, poiesis
OKUMAK İÇİN TIKLAHeidegger’de Teknolojinin Metafizik Temelleri Heidegger’in teknoloji eleştirisi, basit bir araçsallık sorgusunun ötesine geçer. Ona göre modern teknoloji, “Gestell” (çerçeveleme) kavramıyla ifade ettiği bir varoluş tarzını dayatır. Bu, dünyanın sadece bir “kaynak deposu” olarak görülmesi ve her şeyin verimlilik mantığına tabi kılınmasıdır. Antik Yunan’da “techne”nin bir “açığa çıkarma” (poiesis) edimi
OKUMAK İÇİN TIKLAToplumsal normlar, bireyin topluluk içindeki davranışlarını, arzularını ve kimliğini şekillendiren görünmez kurallar olarak insanlık tarihinin temel taşlarından biridir. Freud’un Oedipus kompleksi, Jung’un arketipler kavramı ve Deleuze’ün anti-Oedipus düşüncesi, bu normların kökenini, işleyişini ve etkilerini açıklamak için farklı yollar sunar. Bu üç yaklaşım, birey ile toplum arasındaki ilişkiyi anlamak için tarihsel,
OKUMAK İÇİN TIKLAMartin Heidegger’in “açıklık” (Lichtung) kavramı ile Ulus Baker’in “toplumsal hareket” düşüncesi, felsefi ve toplumsal düzlemlerde derin bir diyalog kurar. Bu iki düşünür, varlığın ve insan topluluklarının dinamiklerini anlamaya çalışırken, birbirine hem yaklaşan hem de ayrışan yollar izler. Heidegger’in açıklık metaforu, varlığın kendini gösterdiği bir alan olarak ontolojik bir derinlik
OKUMAK İÇİN TIKLASpinoza’nın “doğa” kavramı, Deleuze’ün “rizom” düşüncesi ve Ulus Baker’in “akış” fikri, felsefi düşüncenin farklı katmanlarında birbiriyle kesişen ve ayrışan yollar sunar. Bu üç düşünür, varlığın, ilişkilerin ve dünyanın işleyişini anlamak için farklı imgeler ve yaklaşımlar geliştirir. Spinoza, doğayı her şeyi kapsayan bir bütünlük olarak ele alırken, Deleuze rizomla hiyerarşisiz,
OKUMAK İÇİN TIKLAPostkolonyal özne, modern dünyanın karmaşık dokusunda hem bir fail hem de bir nesne olarak durur. Deleuze’ün “köksüz yığın” (rhizome) kavramı, bu öznenin yerini sorgulamak için verimli bir zemin sunar. Ancak Spivak ve Butler’ın eleştirileri, bu yerleştirmeyi karmaşıklaştırır ve öznenin tarihsel, toplumsal ve dilbilimsel bağlamlarını yeniden düşünmeye zorlar. Bu metin, postkolonyal
OKUMAK İÇİN TIKLABekçilerin İzinde: Platon’un İdeal Düzeni Platon’un Devlet adlı eserinde bekçiler, toplumun koruyucuları olarak ideal bir düzenin bekçiliğini yapar. Bu seçkin sınıf, bilgiye dayalı bir otoriteyle donatılmış, hem fiziksel hem zihinsel disiplinle şekillendirilmiştir. Görevleri, toplumu kaostan korumak ve erdemli bir düzen sürdürmektir. Ancak bu bekçiler, gözetim yoluyla kontrolü ellerinde tutar; bireylerin
OKUMAK İÇİN TIKLA
