Etiket: panoptikon

Zimbardo’nun Hapishane Deneyi ile Foucault’nun Panoptikon Modeli: İktidar, Denetim, Gözetim ve İnsan Davranışının Hapishanesi

Ergün DOĞAN Deneyin Yapısı ve Panoptikonun Temel İlkeleri Stanford Hapishane Deneyi, 1971 yılında Philip Zimbardo liderliğinde, Stanford Üniversitesi’nin bodrum katında oluşturulan sahte bir hapishane ortamında gerçekleştirilmiştir. Deneyde, gönüllü üniversite öğrencileri rastgele gardiyan ve mahkûm rollerine atanmış, bu rollerin bireylerin davranışlarını nasıl etkilediği gözlemlenmiştir. Deney, kısa sürede kontrolden çıkmış; gardiyanlar otoriter

OKUMAK İÇİN TIKLA

Foucault’nun Disiplin Toplumu: Özgürlüğün Kısıtlanma Mekanizmaları

Disiplin Toplumunun Temel İlkeleri Michel Foucault’nun disiplin toplumu kavramı, modern toplumların bireyleri kontrol altına alma ve davranışlarını düzenleme biçimlerini anlamak için geliştirilmiş bir çerçeve sunar. Bu kavram, özellikle Hapishanenin Doğuşu adlı eserinde detaylı bir şekilde ele alınır. Foucault, disiplin toplumunu, bireylerin bedenlerini ve zihinlerini sürekli gözetim, normlaştırma ve düzenleme yoluyla

OKUMAK İÇİN TIKLA

Sosyal Medya Çağında Foucault’nun İktidar ve Bilgi Merceğinden Bireylerin Öznelliği

İktidarın Yeni Yüzü: Sosyal Medyanın Denetim Mekanizmaları Sosyal medya platformları, bireylerin günlük yaşamını yeniden şekillendiren bir alan olarak, Michel Foucault’nun iktidar ve bilgi kavramlarının çağdaş bir yansımasını sunar. Foucault’nun panoptikon modeli, Bentham’ın hapishane tasarımından esinlenerek, bireylerin sürekli gözetim altında olduğu bir toplumu tasvir eder. Sosyal medya, bu gözetimi dijital bir

OKUMAK İÇİN TIKLA

Sosyal Medyada Siyasi Manipülasyonun Görünmez Ağları: Foucault’nun Mikro-Güç Kavramı Işığında Bir İnceleme

İktidarın Kılcal Damarları Foucault’nun mikro-güç anlayışı, iktidarın hiyerarşik ve merkezi bir yapıdan ziyade, toplumsal ilişkilerin her düzeyinde dağılmış bir ağ olarak işlediğini savunur. Sosyal medya platformlarında bu ağ, kullanıcıların her bir paylaşımı, beğenisi, yorumu ve hatta sessiz kalışıyla yeniden üretilir. Örneğin, bir siyasi paylaşımın viral hale gelmesi, yalnızca içeriğin gücüyle

OKUMAK İÇİN TIKLA

Weber ve Foucault Perspektiflerinden Modern Toplumların Kontrol Mekanizmaları ve Dijital Gözetim Çağında Geçerlilikleri

Rasyonalizasyon ve Disiplin Toplumunun Kavramsal Çerçevesi Modern toplumların kontrol mekanizmalarını anlamak için Weber’in rasyonalizasyon kavramı ve Foucault’nun disiplin toplumu analizi temel bir çerçeve sunar. Weber’in rasyonalizasyonu, toplumsal süreçlerin akılcı, hesaplanabilir ve verimlilik odaklı bir şekilde düzenlenmesi olarak tanımlanabilir. Bu süreç, bürokratik yapılar, standartlaşmış prosedürler ve teknik uzmanlaşma yoluyla bireylerin davranışlarını

OKUMAK İÇİN TIKLA

Panoptikonun Dijital Çağdaki Dönüşümü

Gözetimin Kökenleri ve Panoptikon Kavramı Michel Foucault’nun panoptikon kavramı, Jeremy Bentham’ın 18. yüzyıl sonlarında tasarladığı hapishane modelinden türemiştir. Bentham’ın panoptikonu, merkezi bir kule etrafında düzenlenmiş hücrelerden oluşan bir yapıdır; bu tasarım, gardiyanların mahkûmları sürekli gözetleyebilmesini, ancak mahkûmların gözetlendiklerini bilmelerine rağmen gardiyanı görememelerini sağlar. Foucault, bu modeli modern toplumların disiplin mekanizmalarını

OKUMAK İÇİN TIKLA

İktidarın Görünmez Ağları

Foucault’nun iktidar anlayışı, geleneksel hiyerarşik ve merkezi yapılar yerine, toplumsal ilişkilerin her alanında dağılmış, mikro düzeyde işleyen bir ağ olarak tanımlanır. İktidar, bireylerin davranışlarını şekillendiren, normlar ve disiplin mekanizmaları aracılığıyla işler. Dijital gözetim toplumunda bu ağ, teknolojik altyapılarla yeni bir boyut kazanmıştır. Sosyal medya platformları, algoritmalar ve devlet destekli gözetim

OKUMAK İÇİN TIKLA

Gizli Emir: Bir OHAL romanı – Ahmet Ergenç

Melih Cevdet’in Gizli Emir’i nedense bizim ‘darbe/ sıkıyönetim dönemi edebiyatı’ kanonuna pek dâhil edilmez, hâlbuki olağanüstü hal denilen şeyin tuhaf mantığını soğuk metaforlarla en iyi anlatan fikir romanlarından biri. Fikir romanı diyorum çünkü yayımlandığı zamana (1969) özgü tarihsel ve coğrafi detaylardan çok zamansız- mekânsız bir bakışla, dünyanın herhangi bir yerinde

OKUMAK İÇİN TIKLA