Ütopya:
?… Gönül rahatlığıyla itiraf etmeliyim ki, Utopia devletinde var olan birçok özelliği kendi toplumlarımızda da görebilmeyi; umut etmekten çok dilerim.?

Londra vatandaşı ve yargıcı, çok seçkin ve çok aydın bir insan olan Sayın Thomas More?un aktardığı, Raphael Hythlodaeus?un Utopia adasının şimdiye değin pek az kişinin bildiği yasaları ve kurumlarına ilişkin öğle sonrası sohbeti bu şekilde sona erer.?

Kimdir Thomas More? Nedir bu Utopia denen şey? Kültür tarihinde neden bu kadar çok önemsenmiştir?! Neden binbir farklı versiyonu ortalığı kaplamıştır sonraki yüzyıllarda? Neden dünya durdukça insanlara ilham kaynaklığı etmektedir?

Bunlara girmeden önce kitabın arka kapağından alıntılarla Utopia sözcüğünün anlamını açıklayalım: Utopia yani Türkçe söyleyecek olursak Ütopya Yunanca utopeia; ou (yok, değil) ve topos (yer) sözcüklerinden oluşur ve ?yok-yer,? ?yok-ülke? anlamına gelir. İlk defa Thomas More?un Utopia adlı eseri ile ifade bulan birleşik sözcük daha sonra ideal tasarımları betimlemek için kullanılan tek bir sözcük ve tek bir imge ve hatta bir kavram olarak insanların hafızasında yer etmiştir.

Thomas More?un Ütopya?sını okumadan ortalama bir üniversite eğitimini tamamlamış olmak kabul edilemez bir eksiklik olsa da; özellikle ideal tasarım, ideal dizayn, ideal çevre, ideal yönetsel yapı, insanlararası empati ve algı gibi konuları kendine mesele etmiş (Mimarlık, Siyaset vs.) disiplinlerde bu tür kuramsal ütopik kitapları okumuş olmak zorunlu hareketler serisinden görülmelidir. Kuşkusuz birçok kişi de bu değerli Batı klasiğini okumuş olarak mesleki alana geçiş yapmıştır. Fakat bu kez yayınlanan edisyon Kabalcı Yayınları?nın Humanitas Serisi?nden (Yunan ve Latin Klasikleri) olması hasebiyle okurlara özellikle tavsiye edilir. Humanitas Serisi?nin özelliklerini bir kez daha hatırlatalım: Değerli akademisyen Prof. Çiğdem Dürüşken tarafından hazırlanan bu kitaplar Latince ve Türkçe paralel metin olarak, kaliteli kağıda, özenli bir edisyon ve güçlü bir sunum yazısıyla hazırlanıyor. Çevirileri orijinal Latince metinlerden yapılıyor.

Sunuş yazısında değerli hocamız Sayın Çiğdem Dürüşken diğer kitaplarında da olduğu gibi Ütopya, Thomas More ve kitabın kültür tarihindeki konumu hakkında öylesine güzel bir derleme koyuyor ki önümüze; bize söylenecek söz bırakmıyor. Bu sunuş yazısını öncelikle okuyanlar zaten kitabı da okumaktan kendilerini alamayacaklardır. Dahası, bugüne kadar Türkçe?ye yapılan çevirilerin İngilizce?den yapıldığını bilmekteyiz. Oysa sunuş yazısından öğrendiğimiz kadarıyla, Thomas More hayattayken bu kitabı Latince yayınlamış. Elimizdeki çeviri orijinal Latince baskıdan yapılmış.

İngiltere?nin saygın yargıç ve fikir adamı Thomas More?un, 1533 Yılında Anne Boleyn?in taç giyme törenine katılmaması tahta muhalefet olarak değerlendirilir. 1534 yılında Kralın eşi Anne Boleyn?in çocuklarının tahtın yasal varisleri olduğuna rıza gösteren Ardıllık Sözleşmesi?ni onaylamaması ise ihanet olarak görülür. Büyük düşünür Londra Kulesi?ne kapatılır. 1535?de ise kellesi uçurulur. İngiltere tahtının Katolik Kilisesi?nden kopması bu olaylar esnasında gerçekleşir. O nedenle olmalı Thomas More 1935 Yılında Papa XI. Pius tarafından aziz ilan edilir.

Utopia, Thomas More, arkadaşı matbaacı Peter Giles ve Giles?in ona tanıştırdığı bir denizci olan Raphael Hythlodaeus arasındaki konuşmalardan oluşur. Bir öğlen sonrası sohbetinde denizci onlara uzak denizlerde rastladığı Utopia adasındaki yaşam tarzını anlatmaya başlar. Bu noktadan sonra da alegoriler serisi alır başını gider. Çünkü Raphael Hythlodaeus?un anlattığı ülke konum olarak İngiltere?ye benzemekle beraber ideal yaşam düzenini bulmuş, keşfetmiş ve uygulamaya sokmuş bir mükemmel uygarlıktır. Burada betimlenen mükemmel uygarlık aslında önerilen, özlenen, peşinde olunması gereken ideal dünyadır. İnsanların, adil, demokrat, tok gözlü, adaletçi olduğu, her şeyin iyi niyet ve empati ile halledildiği, makul insanların mantıklı kararlarıyla yürütülen bir ülkenin neredeyse ütopik sosyalizmi anımsatan yaşam tarzı Karl Marks dahil birçok Marksist düşünüre de ilham kaynağı olmuş; beri yandan da imkansızlığı, realistlikten uzaklığı ve iyimserliği dolayısıyla da eleştirilmişti.

Doğrusu yine de; bu mükemmel imajinasyonu okumadan yeni bir dünya tasarımı hakkında kafa yormanın çok doğru olmayacağı kanaatindeyim. Zaten Thomas More?un Ütopya?sı öylesine etkileyici olmuş ki, bugünkü İngiltere?nin birçok ?iyicil? yaşam tarzı ve ilkesinin o kitaptan kopmuş gibi olduğunu bizzat ben kendi gözlerimle gördüğümü söyleyebilirim.

Thomas More?un Ütopya kitabının bir diğer özelliği de kendisinden sonra gelen başka bazı düşünürlere ideal dünya tasarımı için ilhamlar vermiş olmasıdır. Bu kitaplardan iki tanesi daha Humanitas serisinden yayınlandı. Francis Bacon?un Yeni Atlantis?i ve Thoma Campanella?nın Güneş Ülkesi.

Yazan: Hikmet Temel Akarsu
htakarsu@gmail.com
www.myspace.com/hikmettemelakarsu

Kitabın Künyesi
Ütopya
Thomas More
Çeviren: Çiğdem Dürüşken
359 Sayfa- Latince-Türkçe Paralel Metin
Humanitas Serisi (Yunan ve Latin Klasikleri)
Kabalcı Yayınları

Previous Story

Bir Ortadoğu Güncesi I – Erinç Büyükaşık

Next Story

Zaman Zaman İçinde – Pertev Naili Boratav

Latest from Felsefe

Nietzsche

FRIEDRICH NIETZSCHE: Felsefede “Akıl”

Felsefede “Akıl” 1 Soruyorlar bana, nedir filozoflardaki bütün bu alerji diye?… Sözgelimi tarih duygusu eksiklikleri, oluşun düşünülmesine bile duyduktan nefret, Mısırcılıkları.[17] Bir davayı tarihsellikten
Go toTop

OKUMA ÖNERİLERİMİZ