Kategori: Engellilik

Farkındalık Yetmez: Engelliler İçin Gerçek Değişim Eylemle Gelir

tarihinde gönderilmiş tarafından

Her yıl aynı cümleleri duyuyoruz: “Farkındalık oluşturalım.”Engelliler Günü geliyor, afişler hazırlanıyor, sosyal medyada birkaç slogan dolaşıyor. Ama ertesi gün? Hayatımıza kaldığımız yerden, aynı engellerle devam ediyoruz. Farkındalık tek başına yeterli değil. Çünkü engellilerin yaşadığı sorunlar bilgi eksikliğinden değil, hakların uygulanmamasından, fırsat eşitsizliğinden ve siyasi irade eksikliğinden kaynaklanıyor. Evet, Görünürlük Önemli…

OKUMAK İÇİN TIKLA

Cezasızlık: Engelli Bireylere Yönelik Sessiz Bir Cezalandırma Biçimi – Bölüm 2

tarihinde gönderilmiş tarafından

Türkiye’de cezasızlık çoğunlukla siyasi davalar, kadın cinayetleri veya iş cinayetleri bağlamında tartışılır. Ancak engellilik alanında yaşanan hak ihlallerinde de cezasızlığın derin ve yıkıcı bir işlevi vardır. Bir engelli çocuğun bakım merkezinde şiddete uğraması, engelli bireyin kamusal alanda ayrımcılığa maruz kalması, işyerinde mobbing ya da eğitimde dışlanma… Bu durumlarda cezalandırmanın gerçekleşmemesi

OKUMAK İÇİN TIKLA

Otizme sosyolojik bir yaklaşım ne getirir veya getirebilir?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Otizmin doğasına, toplumsal algısına ve sosyal bilimlerle kesişim noktalarına sosyolojik bir bakış mümkün mü ? Otizme Sosyal Bilimlerin Katkısı Otizm çoğu kez tıbbi ve bireysel bir mesele gibi görülüyor. Ancak otizm yalnızca biyolojik değil, sosyal ve kültürel olarak da inşa edilen bir deneyimdir. Bu nedenle sosyal bilimler, otizmin: Otizm yalnızca

OKUMAK İÇİN TIKLA

Akademik Validizmi Parçalamak: Yapısal Erişilebilirlik İçin

tarihinde gönderilmiş tarafından

Bugün akademide en çok konuşulmayan ama en yakıcı meselelerden biriyle karşı karşıyayız: validizm. Engelliliği kişisel bir eksiklik, bireyin uyum sağlayamaması, “özel bir durum” olarak çerçeveleyen bu bakış, aslında tüm akademik yapının içine sinmiş durumda. Bir üniversite amfisinde küçük bir rampa eksikliği, ilk bakışta sadece “lojistik bir detay” gibi görünebilir. Ama

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kurumsallaşma ve Bakım: Kimin İçin, Nasıl?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Kurumsallaşma kavramı, genellikle “bakımın” ve “profesyonel hizmetin” yokluğuyla ilişkilendirilir. Ancak, bu yaygın kabul gören tanımın ardında, toplumun en savunmasız kesimlerinden biri olan engelli bireylerin uzun süredir taşıdığı acı ve eleştiriler yatar. Bu metin, kurumsallaşmayı sadece fiziksel binalardan ibaret görmeyip, aynı zamanda engelli bireylerin hayatlarını kontrol eden, onları nesneleştiren ve seslerini

OKUMAK İÇİN TIKLA

Delilik ve Nöroçeşitlilik: Kritik Bir Diyalog İçin

tarihinde gönderilmiş tarafından

Akademik dünya ve aktivizm, uzun yıllar boyunca deneyim sahibi bireyleri, yani “söz konusu” olanları, bilgi üretim süreçlerinin dışında bıraktı. Ancak son yıllarda ortaya çıkan iki güçlü çalışma alanı, bu durumu değiştirmeyi hedefliyor: Delilik Çalışmaları (Mad Studies) ve Nöroçeşitlilik. Bu iki hareket, tıp ve toplumun baskıcı normlarına karşı ortak bir zemin

OKUMAK İÇİN TIKLA

Nöroçeşitlilik Hareketi: Neye İzin Verir, Neye İzin Vermez?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Nöroçeşitlilik hareketine karşı sıkça yöneltilen bir eleştiri, bu hareketin sadece “yüksek işlevli” otistikler tarafından desteklendiği ve “gerçekten engelli” olanların zorluklarını anlamadığıdır. Ancak bu suçlama, hareketin temel değerleriyle ve tarihiyle çelişir. Nöroçeşitlilik hareketi, nörolojik farklılıkları olan bireylerin insan olduğunu ve diğerleriyle aynı haklara sahip olmaları gerektiğini savunur. Yarım ölçülere izin vermez.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Validist Kapsayıcılık: Nörotipik Rahatlığı İçin Engelli Olmak

tarihinde gönderilmiş tarafından

Validizm, yani engelsiz (nörotipik) bireylerin normalliğini ve üstünlüğünü savunan ideoloji, engelliliği bir çeşitlilikten ziyade bir “kusur” olarak görür. Bu zihniyet, en iyi niyetli kapsayıcılık çabalarını bile zehirleyerek, onları validist kapsayıcılık haline getirir. Bu tür bir kapsayıcılık, engelli bireyleri gerçekten dahil etmekten çok, engelsiz bireylerin rahatını ve vicdanını rahatlatmaya hizmet eder.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kurban, Kahraman, Komedyen: Engellilerin Medyatik Rolleri

tarihinde gönderilmiş tarafından

Engelli bireylerin hikayeleri, toplum tarafından genellikle belirli kalıplara hapsedilir. Medya, engelli yaşamını, tüm nüanslarından ve karmaşıklığından arındırarak, kolayca tüketilebilir üç ana role indirger: Kurban, Kahraman veya Komedyen. Bu rollerin dışında kalan, yani engelliliğin sadece hayatın bir parçası olduğu sıradan gerçeklik, “bankalanamaz” olduğu için yok sayılır. Kurban Olarak Engelli: “Acınası” ve

OKUMAK İÇİN TIKLA

“Plus jamais rien sur nous sans nous”,

tarihinde gönderilmiş tarafından

Bu ifade, “Artık bizimle ilgili hiçbir şey, biz olmadan (karar verilmesin)” anlamına geliyor. Fransızca’daki “Plus jamais rien sur nous sans nous”, özellikle hak mücadelelerinde, engelli hareketinde, feminist ve azınlık politikalarında kullanılan güçlü bir slogandır. Kökleri aslında II. Dünya Savaşı sonrası “Nothing about us without us” (Biz olmadan bizim hakkımızda hiçbir

OKUMAK İÇİN TIKLA

BM Uyardı: Kurumsallaşma ve Özgürlükten Yoksunluk

tarihinde gönderilmiş tarafından

Birleşmiş Milletler’in Engelli Kişilerin Hakları Raportörü Catalina Devandas-Aguilar’ın özgürlükten yoksun bırakmaya adanmış raporu, yayınlandığında Fransa’da sağır edici bir sessizlikle karşılandı. Bu şaşırtıcı değil, zira rapor, “insan hakları” ülkesi olarak bilinen Fransa’nın dahi engelli bireylere yönelik ayrımcı ve ataerkil uygulamalarını açıkça gözler önüne seriyor. Raporda belirtilen ihlallerin neredeyse tamamı, bugün Fransa’da

OKUMAK İÇİN TIKLA

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Ailelerinin Finansal Yükleri ve Sosyal Politika Çözümleri

tarihinde gönderilmiş tarafından

Finansal Yüklerin Boyutları Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan bireylerin aileleri, çocuklarının bakım ve destek süreçlerinde önemli maddi yüklerle karşılaşır. Bu yükler, doğrudan tedavi ve terapi masraflarıyla başlar. Özel eğitim programları, davranışsal terapiler (örn. Uygulamalı Davranış Analizi – ABA), konuşma terapisi ve ergoterapi gibi hizmetler yüksek maliyetlidir ve genellikle sağlık sigortaları

OKUMAK İÇİN TIKLA

Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylerin Ailelerinin Uzun Vadeli Planlama Kaygılarına Yönelik Stratejiler

tarihinde gönderilmiş tarafından

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan bireylerin aileleri, uzun vadeli planlama süreçlerinde maddi güvence, yaşlılık dönemi ve bireyin bağımsızlığı gibi konularda ciddi kaygılar yaşamaktadır. Bu kaygılar, bireyin yaşam boyu ihtiyaç duyacağı desteklerin sürekliliği, aile üyelerinin yaşlanması ve toplumsal sistemlerin yeterliliği gibi çok boyutlu faktörlerden kaynaklanır. Aşağıda, bu kaygıların ele alınmasına yönelik

OKUMAK İÇİN TIKLA

Sakatlığın Tarihsel İnşası

tarihinde gönderilmiş tarafından

Sibel Yardımcı ÖzetBu metnin temel amacı, bugün çoğunlukla sorgulanmadan “sakatlık” olarak adlandırılan durumların, kaderin eşitsiz dağıtılmış felaketleri değil; toplumsal olarak inşa edilen ve tarihsel dönüşümler ışığında şekillenen deneyimler olduğunu göstermektir. “Sakatlığın tarihsel inşası” olarak ifade edilen bu süreç, aynı zamanda meselenin hangi kavramlar ve modeller çerçevesinde ele alınması gerektiğine dair

OKUMAK İÇİN TIKLA