Okuyun ama yutmayın, çiğneyin.
Pierre Bourdieu’nun kültürel sermaye kavramı, eğitimdeki fırsat eşitsizliklerini anlamak için güçlü bir analitik çerçeve sunar. Bu kavram, bireylerin toplumsal konumlarını, eğitim başarılarını ve sosyal hareketliliklerini şekillendiren maddi olmayan kaynakları ifade eder. Kültürel sermaye, bireyin kültürel bilgi, beceri, alışkanlık ve zevklerinden oluşan bir birikim olarak tanımlanır ve eğitim sistemlerinde kimin başarılı
OKUMAK İÇİN TIKLAHarry Braverman’ın Labor and Monopoly Capital adlı eserinde ortaya koyduğu “emeğin niteliksizleşmesi” tezi, yapay zekanın meslekleri dönüştürme sürecini anlamak için güçlü bir çerçeve sunar. Braverman, kapitalist üretim süreçlerinde emeğin nasıl parçalandığını, becerilerin nasıl basitleştirildiğini ve işçinin iş üzerindeki kontrolünün nasıl azaldığını analiz eder. Yapay zeka, bu süreci hem derinleştiren hem
OKUMAK İÇİN TIKLAMelanie Klein’ın “iyi ve kötü meme” teorisi, insan yavrusunun erken dönem psikolojik gelişiminde temel bir rol oynar ve ebeveyn-çocuk ilişkisindeki güven ile kaygının şekillenmesinde derin etkiler bırakır. Bu teori, bebeğin annenin memesiyle kurduğu ilk ilişki üzerinden, içsel dünya ile dışsal gerçeklik arasındaki etkileşimleri anlamaya çalışır. Klein, bebeğin bu dönemde nesneleri
OKUMAK İÇİN TIKLAHerbert Marcuse’nin Tek Boyutlu İnsan adlı eserinde ortaya koyduğu eleştiri, modern toplumların tüketim kültürü aracılığıyla bireyin özgürlük algısını nasıl dönüştürdüğünü derinlemesine inceler. Marcuse, kapitalist sistemin, bireyleri yalnızca tüketime odaklı bir yaşam biçimine hapsederek, eleştirel düşünceyi ve özgür iradeyi zayıflattığını savunur. Bu metin, Marcuse’nin eleştirisini, bireyin özgürlük anlayışının tüketim kültürü tarafından
OKUMAK İÇİN TIKLAOsmanlı Modernleşmesinin İzleri Şinasi’nin Şair Evlenmesi, Osmanlı modernleşme sürecinin erken dönemlerinde yazılmış bir eserdir ve geleneksel toplumsal yapının dönüşüm sancılarını yansıtır. Max Weber’in rasyonelleşme teorisi, modernleşmeyi akılcılaşma, bürokratikleşme ve geleneksel otoritelerin çözülmesiyle ilişkilendirir. Eserde, evlilik gibi köklü bir kurumun, akılcı ve bireysel tercih temelli bir çerçeveye taşınma çabası, bu rasyonelleşme
OKUMAK İÇİN TIKLABiyometrik Verinin Yükselişi Dijital fırçalar, sanat ve terapi alanlarında yenilikçi araçlar olarak ortaya çıktı. Bu cihazlar, kullanıcının el hareketlerini, baskı gücünü, çizim hızını ve hatta kalp atış hızı gibi biyometrik verileri kaydedebiliyor. Bu veriler, bireyin duygusal durumunu analiz etmek ve resim terapisinde kişiselleştirilmiş içgörüler sunmak için kullanılıyor. Ancak, bu teknolojinin
OKUMAK İÇİN TIKLAKapadokya’nın yeraltı şehirleri, insanlığın hayatta kalma mücadelesinin ve çevreyle kurduğu karmaşık ilişkinin eşsiz bir yansımasıdır. Derinkuyu, Kaymaklı, Özkonak gibi şehirler, volkanik tüf kayaların oyulmasıyla oluşturulmuş, çok katlı yaşam alanlarıdır. İnsanlar neden yerin altında yaşamayı seçti? Bu sorunun yanıtı, yalnızca iklimsel zorunluluklar veya mistik bir arayışla sınırlı kalmaz; tarih, antropoloji, sosyoloji,
OKUMAK İÇİN TIKLAArıların (Apis mellifera) dans dili, iletişimde eşsiz bir biyolojik sistem olarak, çevresel gürültü ve koloni büyüklüğü gibi faktörlerden etkilenir. Bu metin, arıların dans dilinin bu dinamiklerle nasıl modüle edildiğini, bilimsel bir perspektiften, derinlemesine ve çok katmanlı bir şekilde inceler. Dans dili, arıların yiyecek kaynaklarının konumunu, mesafesini ve kalitesini koloni üyelerine
OKUMAK İÇİN TIKLAPierre Bourdieu’nun habitus kavramı, toplumsal yapılar ile bireysel eylemler arasındaki ilişkiyi anlamak için güçlü bir çerçeve sunar. Ancak, kültürel sermaye eşitsizliklerini açıklamadaki yeterliliği, kavramın sınırları ve bağlamsal dinamikler göz önüne alındığında tartışmalıdır. Habitus, bireylerin toplumsal konumlarına bağlı olarak geliştirdikleri eğilimler, algılar ve davranış kalıpları olarak tanımlanır. Bu eğilimler, kültürel sermayenin
OKUMAK İÇİN TIKLADeneyimin Sınırları Georges Bataille’ın “içsel deneyim” kavramı, bireyin bilinçli kontrolün ötesine geçerek varoluşun sınırlarını zorladığı bir alana işaret eder. Bu deneyim, akılcı düşüncenin çözemediği, insanın kendi varoluşsal kırılganlığıyla yüzleştiği bir karşılaşmadır. Irréversible filmindeki tecavüz sahnesi, seyircinin fiziksel ve duygusal tepkilerini tetikleyerek bu sınırları somutlaştırır. Sahne, uzun süreli ve kesintisiz yapısıyla,
OKUMAK İÇİN TIKLAHücrenin Enerji Tercihi Kanser hücreleri, enerji üretiminde sağlıklı hücrelerden farklı bir yol izler. Warburg etkisi, kanser hücrelerinin oksijen varlığında bile glikolizi tercih ederek laktat üretimine yönelmesini tanımlar. Bu, mitokondriyal oksidatif fosforilasyonun verimli enerji üretimine kıyasla daha az ATP üreten bir süreçtir. Ancak bu tercih, kanser hücrelerinin hızlı çoğalma ve biyosentetik
OKUMAK İÇİN TIKLAZeus’un Titanlara karşı verdiği savaş, mitolojik anlatının ötesinde, evrensel düzenin yeniden yapılandırılmasında belirleyici bir moment olarak ele alınabilir. Bu mücadele, yalnızca fiziksel bir çatışmadan ibaret olmayıp, güç, otorite ve kozmik hiyerarşinin yeniden tanımlanmasını içerir. Zeus’un zaferi, stratejik zekâsı, ittifak kurma becerisi ve zamanlamaya dayalı hamleleriyle mümkün olmuştur. Bu metin, Zeus’un
OKUMAK İÇİN TIKLAMarcus Aurelius’un “kendine dön” çağrısı, Stoacı düşüncenin temel taşlarından biridir ve modern bireyin kaygılarına karşı derin bir yanıt sunar. Bu çağrı, bireyi dışsal kaosun etkilerinden sıyrılarak içsel bir denge arayışına yönlendirir. Günümüz dünyasında, teknoloji, küreselleşme ve toplumsal baskılar bireyi sürekli bir dışsal uyarı bombardımanına maruz bırakırken, Aurelius’un öğretisi, bireyin kendi
OKUMAK İÇİN TIKLAHitit mitolojisinin en çarpıcı anlatılarından biri olan Kaybolan Tanrı miti, doğanın döngüsel yapısını ve bu döngülerin insan yaşamındaki yansımalarını anlamak için derin bir çerçeve sunar. Bu mit, özellikle Telepinu’nun kayboluşu ve geri dönüşü üzerinden, bereketin, mevsimlerin ve toplumsal düzenin sürekliliğini sorgular. Mitin ritüel uygulamaları, Hitit toplumunun doğayla kurduğu bağı ve
OKUMAK İÇİN TIKLABu metin, Elizabeth Gaskell’in Kuzey ve Güney adlı eserindeki John Thornton ile George Eliot’un Silas Marner adlı eserindeki Silas Marner karakterlerinin toplumsal dinamiklerini, Émile Durkheim’in işlevselcilik teorisi ve Max Weber’in rasyonelleşme teorisi üzerinden karşılaştırmalı olarak ele alır. Thornton ve Silas, 19. yüzyıl İngiltere’sinin sanayi devrimi ve kırsal dönüşüm bağlamında, toplumsal
OKUMAK İÇİN TIKLACanlılığın Zamanla Dansı Biyolojik saatler, canlıların çevresel döngülerle uyum içinde yaşamalarını sağlayan içsel mekanizmalardır. Bu saatler, sirkadiyen ritimler olarak bilinen yaklaşık 24 saatlik döngülerle işler ve gece-gündüz döngüsü gibi çevresel işaretlerle senkronize olur. Sirkadiyen ritimler, fotosentez yapan siyanobakterilerden memelilere kadar geniş bir canlı yelpazesinde gözlemlenir. Bu evrensel özellik, yaşamın erken
OKUMAK İÇİN TIKLAÜnlülerin İkonlaşma Süreci Andy Warhol’un Marilyn serisi, 1960’ların pop art hareketinin en tanınmış örneklerinden biridir ve Marilyn Monroe’nun imgesini bir tüketim nesnesine dönüştürerek ünlülerin ikonlaşma sürecini sorgular. Warhol, Monroe’nun bir fotoğrafını alıp seri üretim teknikleriyle çoğaltarak, onun bireysel kimliğini bir meta haline getirir. Bu süreç, modern toplumda ünlünün bir insan
OKUMAK İÇİN TIKLAAyna nöronlar, sinirbilimde çığır açan bir keşif olarak, insan ve bazı primat türlerinin beyinlerinde, bir eylemi gerçekleştirirken ya da aynı eylemi bir başkasında gözlemlerken aktif olan özel nöronlar olarak tanımlanır. Bu nöronlar, empati, sosyal öğrenme ve iletişim gibi insan deneyiminin temel taşlarını destekler. Martin Heidegger’in “Mitsein” (birlikte olma) kavramı ise,
OKUMAK İÇİN TIKLABoston Dynamics’in viral dans videoları, insan-robot ilişkisini estetik bir çerçevede yeniden tanımlıyor. Bu videolar, robotların insan benzeri hareketler sergileyerek dans etmesiyle, teknolojiyle insan arasındaki sınırları bulanıklaştırıyor. Spot ve Atlas gibi robotların akıcı, ritmik hareketleri, izleyiciyi hem hayranlığa hem de tekinsiz bir merak duygusuna sürüklüyor. Bu metin, videoların insan-robot ilişkisini nasıl
OKUMAK İÇİN TIKLASıkıntı, günlük yaşamın kaçınılmaz bir parçası olarak uzun süredir insan deneyiminin bir yansıması olmuştur. Ancak modern toplumda, bu duygu giderek daha fazla tıbbi bir sorun olarak ele alınmakta ve patologize edilmektedir. Bu blog yazısında, sıkıntının tıbbileştirilmesinin ardındaki nedenleri, bu sürecin toplumsal sonuçlarını ve alternatif bakış açılarını inceleyeceğiz. Neden Tıbbileştiriliyor? Sıkıntının
OKUMAK İÇİN TIKLA
