6. Her türlü sınırlandırma mutlu eder. Görüş, etkime ve dokunma ufuklarımız ne denli dar iseler, o denli mutluyuzdur: Ne denli geniş iseler, kendimizi o denli sıkıntılı ya da endişeli duyumsarız. Çünkü bu ufuklarla birlikte, sorunlar, arzular ve korkular da büyür. Bu yüzden körler bile, bize a priori[58] görünmesi gerektiği denli mutsuz değildirler: Yüz hatlarındaki yumuşak, neşeli dinginlik bunu kanıtlar. Yaşamın ikinci yarısının, birincisinden daha üzüntülü geçmesi de bir ölçüde bu kurala dayanır. Çünkü yaşamın akışı içinde, amaçlarımızın ve ilişkilerimizin ufku giderek genişler. Çocukluğumuzda bu ufuk, en yakın çevreyle ve en dar ilişkilerle sınırlıdır; gençlik yaşlarında önemli ölçüde daha geniştir; erkeklik çağında tüm yaşamımızı kapsar, çoğun en uzak ilişkilere, devletlere ve halklara dek uzanır; yaşlılık çağımızda ise çocuklarımızı ve torunlarımızı kapsar. Buna karşılık her sınırlama, hatta zihinsel sınırlamalar da mutluluğumuz için yararlıdır. Çünkü istenç ne denli az heyecanlanırsa o denli az acı çekeriz; ve acıların pozitif, mutluluğun ise salt negatif olduğunu biliyoruz. Etki sahasının sınırlılığı, istenci heyecanlanması için gereken dış nedenlerden yoksun bırakır; zihnin sınırlanması ise iç nedenlerden yoksun bırakır. Ancak, zihnin sınırlanmasının, sayısız acının doğrudan kaynağını oluşturan can sıkıntısına yol açması gibi bir dezavantajı vardır; can sıkıntısını dağıtmak için her türlü yola, topluluk içinde olmaya, lükse, kumara, içkiye vb. başvurulur ancak bunlar her türden zararı, yıkımı ve mutluluğu getirirler. Boş zamanda huzur içinde olmak tehlikelidir. Buna karşılık, insan mutluluğunun dışsal sınırlandırılmasının, varabildiği yere kadar o denli yararlı, hatta zorunlu olduğu, mutlu insanları betimleyen biricik şiir türünün, idilin, o insanları sürekli ve esas olarak son derece sınırlı bir konumda ve çevrede serimlemesinden de görülebilir. Gündelik yaşam olaylarını konu edinen resimlerden hoşlanmamızın temelinde de aynı neden yatmaktadır. Buna göre, ilişkilerimizin olabildiğince basit olması ve hatta yaşam tarzımızın, can sıkıntısına yol açmayacak ölçüde tek biçimliliği, bizi mutlu kılacaktır; çünkü yaşamın kendisini ve bunun sonucunda yaşamın en önemli yükünü de en az duyumsamamızı sağlayacaktır: Yaşam, dalgasız ve girdapsız, bir dere gibi akıp geçecektir.
Arthur Schopenhauer
Beşinci Bölüm
Öğütler ve Özdeyişler
Yaşam Bilgeliği Üzerine Aforizmalar
Özgün adı: APHORISMEN ZUR LEBENSWEISHEIT
Almanca aslından çeviren: MUSTAFA TÜZEL
TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI