“Ben yazarlık serüvenime öykü yazarak başladım. Öykü yazarlığını da çok sevdim. İlk ödüllerim olan 1995/Haldun Taner Öykü Birinciliği ve 1996/ Sait Faik Hikâye Armağanı’nı da bana öykülerim kazandırdı. Ama sonradan yazmış olduğum romanlarımın sesi, öykülere oranla o kadar güçlü çıktı ki, öykülerim adeta sessizleşip sindiler. Zaten romanlarımdaki güçlü kadınlara inat, öykü kahramanlarım hep sessiz sedasız yaşanmış hayatların, kırsal törelerin, toplumsal sorunların, mahalle baskılarının ezdiği, sakin ve sessiz kadınlardı.”
Kitabın önsözünde böyle diyor yazar. Yirmi üç öykü var kitapta. Daha önce üç kitapta (Güneşe Dön Yüzünü, Foto Sabah Resimleri, Geniş Zamanlar) yayımlanmış öyküler okura topluca yeniden sunuluyor. Bu türden kitaplar, yazarını bir bütünlük içinde okumak açısından çok daha yararlı oluyor.
Birbirine bağlı, birbirinden bağımsız da okunabilen öyküler bana her zaman daha başka bir tat veriyor nedense. Bir önceki öyküde anlatılan olayın odağına bu kez bir başka kişi yerleşiyor. Az önce okuduğunuz olayı bir başkasının gözünün yeniden görüyorsunuz.
Öykülerin herhangi birinde gördüğünüz bir kahraman veya eşya (yaşlı anneanne, piyano) herhangi bir öyküde yeniden karşınıza çıkıveriyor ve siz tanıdık birine rastlıyorsunuz. Bu da öyküye bir roman bütünlüğü havası veriyor.
Ayşe Kulin’in öykülerinin mekânı genellikle İstanbul. Konaklarda yaşayan eğitimli çevre kadar bu çevreye hizmet eden gecekondu kesiminde yaşayan eğitim görememiş yoksul insanları da kaynaştırıyor yazar.
Öykü kahramanları genelde kadınlar. Okumuş, kendi ayakları üzerinde durmayı başarmış bir kadının gözlemlediği diğer kadınların gelenek ve törelerden bir türlü kurtulamayan ezik yaşamlarına tanık oluyoruz. Bireyin ezilmişliği, yalnızlığı, yoksulluğu, evlilik bağının “alt tabaka” ve “üst tabaka” insanındaki yansımaları, sömürü, bireyin cehaletten kurtulamayışının doğurduğu olaylar ve durumlar bu kitaptaki öykülerin konusunu oluşturuyor.
Bu kitap kitaplığımda olmalı ve arada bir yeniden okumalıyım öyküleri diyebileceğimiz türden Sessiz Öyküler.
Sadık Güvenç
Sessiz Öyküler, Ayşe Kulin , Everest Yayınları, 7. Basım, İstanbul, 2014, 375 sayfa.