Etiket: Tarih

Hegel, tarihin “akılsal” olduğunu savunur. Bu iddiayı nasıl yorumlayabiliriz? Tarihteki kötülükler ve trajediler de “akılsal” mıdır?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Hegel’in tarihin “akılsal” olduğu yönündeki iddiası, modern Batı felsefesindeki en çetrefilli ve yanlış anlaşılan kavramlardan biridir. Bu iddia, basitçe tarihin olaylarının mantıklı veya açıklanabilir olduğu anlamına gelmez; daha ziyade, tarihin derin bir içsel mantığa, bir erekselliğe (teleoloji) ve son kertede Mutlak Tin’in (Geist) kendi kendini gerçekleştirmesine yönelik ilerleyen bir sürece

OKUMAK İÇİN TIKLA

Neolitik Devrimin İnsanlığa Zihinsel ve Fiziksel Bedeli

tarihinde gönderilmiş tarafından

Neolitik Devrim, insanlığın avcı-toplayıcı yaşamdan yerleşik tarım toplumlarına geçişini simgeleyen bir dönüm noktasıdır. Yuval Noah Harari’nin perspektifinden bakıldığında, bu devrim yalnızca insanlığın maddi dünyasını değil, aynı zamanda zihinsel, etik, toplumsal ve varoluşsal dokusunu da kökten dönüştürmüştür. Ancak bu dönüşüm, insanlığın hem fiziksel hem de zihinsel evriminde derin kayıplar pahasına gerçekleşmiştir.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Anadolu’nun İlk Yerleşimleri ve Mezopotamya ile Kesişen Kökler

tarihinde gönderilmiş tarafından

Taşların Anlatısı Göbeklitepe ve Karahantepe, Anadolu’nun bilinen en eski yerleşimlerinden, insanlığın anlam arayışının taşlara kazındığı yerler. MÖ 9600-7000 aralığında yükselen bu yapılar, tapınak mı, toplanma alanı mı, yoksa başka bir şey mi sorusunu doğuruyor. Çatalhöyük’ün (MÖ 7500-5700) anıtsal yapılarının olmaması, hiyerarşinin ve dinin ayrışmadığı bir toplumu mu işaret ediyor? Yoksa

OKUMAK İÇİN TIKLA

Göbeklitepe ve Karahan Tepe: İnsanlığın Büyük Dönüşümünün Eşiğinde

tarihinde gönderilmiş tarafından

Anıtsal Başlangıçlar: Taşların Anlattığı Hikâye Göbeklitepe ve Karahan Tepe, insanlığın avcı-toplayıcı geçmişten tarım toplumuna geçişinin sessiz tanıklarıdır. Bu anıtsal yapılar, yalnızca taş ve emekle değil, aynı zamanda insan bilincinin derin bir dönüşümüyle inşa edilmiştir. T biçimli sütunlar, hayvan figürleri ve soyut semboller, bir topluluğun sadece yiyecek arayışından ibaret olmadığını, aynı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kant: “Kozmopolit Açıdan” Tarih ve Felsefe

tarihinde gönderilmiş tarafından

Kant’ın eleştirel felsefesi genellikle tarih-yazıcılığına aykırı bir felsefe olarak değerlendirilmiş ve teolojiye karşı savaş açmış olan filozofun tarihçiliğe karşı da savaş halinde olduğu düşünülmüştür. Ne var ki kendisi de tarih incelemeleri yapmış bir filozof için bu iddialar pek de inandırıcı sayılamaz. Yine de Kant’ın toplum bilimlerini ve bu arada tarih-yazıcılığını

OKUMAK İÇİN TIKLA

Hegel: Tarih ve Akıl

tarihinde gönderilmiş tarafından

16. yüzyıla “hümanizm yüzyılı”, 17. yüzyıla “rasyonalizm yüzyılı”, 18. yüzyıla “Aydınlanma yüzyılı” diyen bazı felsefe tarihçileri, 19. yüzyılı da “tarih yüzyılı” olarak anarlar. Bu yüzyıla “tarih yüzyılı” dedirten filozofların başında ise Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831) gelir. (Bu altbölümün, Karl Löwith ve Hegel’in, “Ekler” bölümündeki “Hegel Felsefesi” ve “Dünya Tarihi

OKUMAK İÇİN TIKLA

Malatya Ermenileri – Coğrafya, Tarih, Etnografya – Arşag Alboyacıyan

tarihinde gönderilmiş tarafından

Ermenilerin Anadolu coğrafyasında yaşadığı yörelerin tarihi üzerine hazırladığı monografileriyle tanınan Arşag Alboyacıyan’ın Türkçeye çevrilen bu ilk eseri, Malatya ve çevresinin en eski zamanlardan 20. yüzyıl başına dek tarihini hayranlık uyandırıcı bir titizlikle ele alıyor. Büyük tarihçi, coğrafya, arkeoloji, kültür, mimari, siyaset, folklor gibi farklı disiplinlerin sağladığı bilgiler ışığında, yörenin olabilecek

OKUMAK İÇİN TIKLA

Tarihte Adalet Yoktur

tarihinde gönderilmiş tarafından

Tarım Devrimi’ni izleyen 1000 yıldaki insanlık tarihini anlamak, tek bir soruyu cevaplamakla mümkün olabilir: Eğer uygun içgüdüleri yoksa, insanlar kitleler halinde işbirliği ağlarını nasıl oluşturuyorlar? Cevap kısaca şudur: İnsanlar hayali düzenler yaratıp, yazıyı icat ettiler ve bu ikisi, biyolojik mirasımızın boş bıraktığı yerleri doldurdu.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Montesquieu, Siyasal Rejimler ve Tarih

tarihinde gönderilmiş tarafından

Montesquieu bir filozof değildi ve sistemli bir felsefe geliştirmemiştir. Düşünce tarihinde daha çok “siyaset bilimi”nin kurucusu olarak kabul edilir ve bu görüş, 19. yüzyılda Auguste Comte, Durkheim gibi düşünürlerin de paylaştığı genel bir kanı haline gelmişti. Montesquieu’nün tarih felsefesi ve tarih-yazıcılığına etkileri de bu nedenle doğrudan değil, dolaylı bir biçimde

OKUMAK İÇİN TIKLA

Tarih neden önemlidir?

tarihinde gönderilmiş tarafından

Tarih bir silahtır. Geçmişi kavrama şeklimiz bugün nasıl hareket edeceğimizi etkiler. Bu nedenledir ki tarih aslında siyasi ve tartışmalı bir alandır. Bugüne (bugünün krizlerine ve devrimlerine) dair tüm bilgimiz ister istemez tarihseldir. Onlarca yılın birikmiş bilgisine başvurmadan bir bilgisayar imal etmemiz nasıl mümkün değilse, geçmişe başvurmadan dünyamızı anlamamız da söz

OKUMAK İÇİN TIKLA