Jose Saramago, en saf haliyle çocuk okuyucularının karşısına çıkarken sade ve şiirsel bir dille hikayesini aktarmış. Yazar, kendi çocukluğundan bir anıyı açık yüreklilikle paylaştığı bu kitabını hem didaktik olmadan hem de illa ki çocuklara şirin gözükmeye çalışmadan yazma başarısını göstermiş.
Saramago’ nun ustalığına açılan penceresin¬den sonra, şimdi de usta Saramago’ nun çocuklara uzanan penceresi aralandı. ?Kelimelerin sihirbazı? nitelemesini hak eden yazar, geçtiğimiz günlerde Türkiye’de de yayımlanan Suların Sessizliği isimli kitabında ?çocuk işte? dedirtecek bir hikaye anlatıyor. Elinde oltası ?akarsuyunun ağzı?na balık tutmaya giden bu çocuk, eli boş dönmeye alışkın olduğu halde o gün bir anda heyecanlanıyor. Pek beklemediği bir sürprizle karşı karşıyadır: oltanın mantarını güçlü bir balık çekiştiriyor. Ancak kendi gücü, her zaman oltaya gelmeyen bu iri balıkla giriştiği mücadeleyi kazanmaya yetmeyecektir…
Aptalca olduğunu itiraf etmekten çekinmediği planını uygulamaktan yine de geri kalmıyor. Eli boş eve dönerken, aklında suların sessizliğinden belleğine kazman hisler kalıyor…
Jose Saramago, en saf haliyle çocuk okuyucularının karşısına çıkarken sade ve şiirsel bir dille hikayesini aktarmış. Yazar, kendi çocukluğundan bir anıyı açık yüreklilikle paylaştığı bu kitabını hem didaktik olmadan hem de illa ki çocuklara şirin gözükmeye çalışmadan yazma başarısını göstermiş. Yıllarca yetişkinler için yazarken ustalığını konuşturduğu gibi, çocuklara da parmağıyla göstermeksizin neyin önemli olabileceğine dikkat çekmekten öteye gitmiyor. Kahramanlık yok; saflık, direngenlik gitmiyor. ve kararlılık var… Ve bekleyişlerin derin sessizliği, işte akıllara kazınacak olan budur. Aslında burada yazar bir bakıma çocuklara üstü kapalı olarak kendi sırrını verir. Çocukluk ve ilkgençlik anılarını anlattığı otobiyografik kitabı Küçük Anılar?da balık tutmada hiçbir zaman usta olmadığını öğrendiğimiz yazarın, edebiyattaki tartışılmaz ustalığının nerelerden beslendiğinin açıkça izine rastlıyoruz:
?Balık tutmakta hiçbir zaman usta olmamışımdır. Kendi yaşıtım olan ve benimkiler kadar mütevazı olanaklara sahip herhangi bir çocuk gibi, misinasının ucuna olta iğnesi, kurşunu ve mantarı bağlı olan sıradan bir kamış kullanırdım, yani sonraları bizim oralarda ortaya çıkacak olan ve ben artık epeyce büyüyüp balıkçılık hayallerimi bir yana bıraktığımda yöredeki bazı meraklıların elle-rinde görme fırsatı bulduğum o modern gereçlere benzer bir yanı hiç yoktu. Bu yüzden dc benim tuttuklarım birkaç sazanla az sayıdaki küçük boy bıyıklı sirozun ve boşa harcanmış pek çok saatin ötesine geçmezdi (daha doğrusu boşa geçmiş denemezdi, çünkü ben hiç farkına varmadan, gelecekte benim için daha az önemli olmayacak şeyleri ?tutuyordum?: hayalleri, kokuları, sesleri, esin-tileri, duyguları).?
Küçük Anılar? da bu ve benzer pek çok anıyı kale-me almış olmasına rağmen usta yazarın 2006 yılında içlerinden sadece birini, Suların Sessizliği’nde anlatılan hikayeyi çocuklara doğrudan aktarmış olması bir tesadüf olmamalı. Ayrıca kitabı resimleyen Manuel Estrada’nın başlı başına sanatsal değer taşıyan özgün çizimleriyle öykünün böylesine başarılı bir şekilde bütünleşmesi de gerçekten kitabın büyük bir özenle yayına hazırlandığına işaret ediyor. Resimli bir çocuk kitabının hakkını vermek için biçilmiş kaftan Suların Sessizliği… Sessizliğin içinden çocuklar yakaladıklarını çekip çıkararak, çoğaltarak büyüsünler.
Emel Güneş
30 Ekim 2012 tarihli SoL Gazetesi Kitap Eki
Kitabın Künyesi
Suların Sessizliği
Orjinal isim: El Silencio Del Agua
Jose Saramago
Kırmızı Kedi Yayınevi / Çocuk Kitapları Dizisi
Resimleyen: Manuel Estrada
Çeviri: Pınar Savaş
İstanbul, Ekim 2012, 1. Basım
28 sayfa
