“Öfkeyi Eyleme Dönüştürmek”
Carl Jung’un bakış açısından öfkenin ne olduğunu ve onu nasıl daha sağlıklı bir şeye dönüştürebileceğimizi birlmek ister misiniz ?
Öfke Nedir?
Hristiyanlıktaki gibi bir “günah” değil, tıpkı acıkmak gibi doğal bir “iştah” veya tutkudur. Öfke, aslında bilinçdışımızdan gelen bir sinyaldir. Bize “psikolojik alanımızın” ihlal edildiğini, bir şeylerin ters gittiğini veya bir yara aldığımızı söyler.
Tehlikeli olan, öfkenin bizi ele geçirmesidir. Jung buna “kendinden geçme” hali der; sanki içimize “şeytan girmiş” gibi irademizi kaybederiz ve bu duygu otonom bir “kompleks” haline gelir.
Öfke Her Zaman Bağırmaz
Öfke her zaman patlamalarla ortaya çıkmaz. Bazen “içe döner” ve kendini şu şekillerde gizler:
- Depresyon veya melankoli
- Sürekli bir huysuzluk veya sinirlilik hali
- Migren, uykusuzluk, egzama gibi fiziksel rahatsızlıklar (bedenselleştirme)
Özellikle erkeklerin, “ayıp olur” veya “zayıflık” olarak görüldüğü için duygularını bastırdığı ve bu birikmiş öfkenin ani patlamalara veya hastalıklara yol açtığı belirtiliyor.
Neden Öfkeleniriz?
- Bariz Sebepler: Anlaşılmamak, istismara uğramak, yalnız bırakılmak.
- Gizli Sebepler: Kendi doğamıza aykırı yaşamaya zorlanmak (örn. sanatçı ruhlu birinin zorla muhasebeci yapılması), sürekli “çok iyi” ve “çok erdemli” olmaya çalışmak (çünkü psikoloji denge ister, bir aşırılık zıddını doğurur) veya bilinçdışımızın sesini duymamak.
- Cinsiyete Dayalı Sebepler: Kadınların, ataerkil düzende daha az kazanmak, evde “ikinci mesai” yapmak ve sürekli kontrol edilmek gibi sistemsel haksızlıklara karşı duyduğu haklı öfke.
Çözüm: Öfkeyi Enerjiye Çevirmek
Yazı, öfkeyi bastırmamamız, ama onu “etkili eyleme” dönüştürmemiz gerektiğini söylüyor.
- Etkisiz Eylem: Sadece daha fazla korku ve kutuplaşma yaratan eylemler (yazara göre protesto yürüyüşleri veya devrim çağrıları bu kategoriye girebilir) veya hiçbir şeyi çözmeyen “semptomatik” eylemler (sadece bağırıp çağırmak gibi).
- Etkili Eylem: Bu, dışarıda değil, içeride başlayan bir eylemdir. Bilinçli bir niyetle, tevazuyla ve iç sesimizi dinleyerek yapılır. Öfkenin verdiği muazzam enerjiyi, dünyayı daha iyi bir yer yapmak için akıllıca kullanmaktır. Bu, “ya o/ya bu” demek yerine, “hem o/hem bu” diyebilmeyi (karşıtlıkların gerilimini tutabilmeyi) gerektirir.
Ana Fikir: Öfke, bizi harekete geçiren güçlü bir motivasyon kaynağıdır. Onu akıllıca, bilinçli ve yapıcı bir şekilde kullanmalıyız.
2. Gündelik Örnekler
- Öfke Sinyali (Alan İhlali): Trafikte bir aracın aniden önünüze kırdığını düşünün. Hissettiğiniz o ani öfke, sadece bir trafik kuralı ihlali değil, sizin kişisel ve fiziksel alanınızın (psikolojik bölgenizin) ihlal edildiğine dair bir sinyaldir.
- İçe Dönük Öfke (Bedenselleştirme): İş yerinde size sürekli ekstra görevler veren patronunuza “hayır” diyemiyorsunuz. Bunun yerine, her akşam eve şiddetli bir baş ağrısıyla gidiyorsunuz. Bu, ifade edilemeyen öfkenin bedende ortaya çıkmasıdır.
- “Çok İyi Olma” Öfkesi: Herkese yardım eden, kimseyi kırmayan, sürekli “evet” diyen birisiniz. Bir gün, bir arkadaşınız sizden çok basit bir ricada bulunduğunda (örn. “tuzu uzatır mısın?”) ona karşı orantısız bir şekilde patlıyorsunuz. Bu, sürekli “iyi” olmanın yarattığı gerilimin patlamasıdır.
- Etkisiz vs. Etkili Eylem:
- Etkisiz: Mahallenizdeki parkın bakımsızlığına öfkelenip, sosyal medyada belediyeye hakaretler yağdırmak ve hiçbir şey yapmamak. Bu, enerjiyi boşa harcar ve daha fazla gerginlik yaratır.
- Etkili: Aynı öfkeyi hissedip, bu enerjiyi kullanarak sakin bir şekilde dilekçe hazırlamak, komşulardan imza toplamak ve belediyenin ilgili birimiyle yapıcı bir görüşme talep etmek.
