Çocuk emeği çoğu ülkede hâlâ yaygın bir olgu, hem de onca önleme rağmen. Madencilikten fuhşa, sokak satıcılığından çıraklığa değin her türlü işte çalıştırılıyor çocuklar. Oyun oynaması gereken, eğitim çağında olan yüz binlerce çocuk, birkaç kuruş adına son derece tehlikeli işlerde emek gücü olarak insafsızca kullanılıyor. Sorulduğunda, ?ekmek parası? için diyorlar; elbette çalışmalarının ilk nedeni olarak yoksulluk gösteriliyor. Çalışan çocukların neredeyse tümü yoksul ama onların çalışmaları yoksulluklarının ortadan kalkmasını sağlamıyor. Çok sayıda ulusal ve uluslararası örgüt, çocuk emeğinin en azından düzenli şartlarda ve çocuğun onurunu kırmadan gerçekleşmesi için çaba gösteriyor. Yasal düzenlemeler, eğitime yönlendirmeler, aileleri ve çocukları bilgilendirmeler, çeşitli oryantasyon programları, plan ve projeler, çeşitli merkezler? Maalesef bunlar kısmen başarılı oluyor. Çocuklar her türlü krizde ilk beka stratejilerinden biri olarak piyasa ya da pazarda çalışmaya sürülüyorlar. Sanki bir kader gibi çocuklar, iş hayatı içinde yetişkinler gibi/kadar yer almaya devam ediyorlar. Ne yapmalı? Ne yapmalı da çocukları, iş yerine okula, angarya yerine oyun oynamaya, kötü koşullarda çalışmak yerine şeker de yiyebilecekleri ortamlara çekmeli?
Türkiye?de Çocuk Emeği?nde yer alan ve ülkemizde konuya dair en deneyimli ve bilgili kalemlerin yazdığı makaleler, bu sorulara naifliğe, kestirme çözümlere, çocukça hümanizme kaçmadan yanıtlar arıyor. Türkiye gibi çocuk emeğinin kapitalist ilişkiler sisteminde epey yer tuttuğu bir ülkede, kitabın makaleleri en azından bilgi ve bilinç düzeyinde bir duyarlılık için kapıları aralamaya çalışıyor.
Aysel Sağır ‘ın 26/03/2010 Tarihinde Radikal Kitap Eki’nde “?Bu sömürüyü durdurun!?” Adlı Yazısı
Kemal İnal, Türkiye?de Çocuk Emeği?nde; Yakın Ertürk, Sema Erder, Aziz Çelik, Meltem Dayıoğlu, Ayşe Gündüz Hoşgör, Gamze Yücesan Özdemir, Ali Murat Özdemir, Betül Altuntaş, İzzet Duyar, Ercüment Erbay, Ergin Bulut, Mehmet Toran, Serdar M. Değirmencioğlu, Özcan Karabulut gibi yazar ve akademisyenlerin makalelerini, araştırma yazılarını bir araya getirmiş. Çocuk emeği, İşçileşen çocuklar ve buna bağlı olarak içinde kadınların da yer aldığı, bir toplumun bel kemiğini oluşturan öznelerin sosyo-ekonomik konumlarını saptamış söz konusu akademisyen ve yazarlar.
Türkiye?de Çocuk Emeği, Türkiye?deki çalışan-çalışmayan tüm yoksul çocukların panoromasını gözler önüne sererken, aynı kategoriye giren dünyadaki diğer çocuklar hakkında da bilgi vermiş. Her bir yazar, araştırma ve gözlemlerinden damıtarak, genel olarak dünyada, özel olarak da Türkiye?de ortaya çıkan çocuk tablosunu gözler önüne sermiyorlar sadece, çocuk yoksulluğunun ve işçileştirilmiş çocukların genel bir yoksulluğun zorunlu sonucu olduğunu, bu olgunun da söz konusu bütünlükle bağlantılı olduğunu anlamamızı sağlıyorlar. Zira her bir araştırmanın, istatistiki tabloların gösterdiği çocuk yoksulluğundaki fazlalaşma, yetişkinlerin işsizliğine, göçe, aşırı zenginleşenlere, haksızlıklara, adeletsizliğe işaret ediyor. Bütün yollar yetişkinlerin dünyasındaki ekonomik-sosyal karanlıklara çıkarken, en yaralı kesimi de, çocuklar ve onlara bağlantılı olarak kadınlar oluşturuyor.
Çıraklık-ustalık gibi geleneksel alanlardan meslek öğrenen çocukların Türkiye?deki tarihçesiyle birlikte, çocukların çalıştırılmasının ?meslek öğrenmek? şeklinde meşrulaştığı alanlardan savrularak, hızla nasıl çoğaldıkları şeklinde geniş bir yelpazeden besleniyor kitap. Çocukların görünen yoksulluğun çok önemli bir yüzü olmasında, uygulanan ekonomik politikalarla ne derece ilintilendiği bir yana, söz konusu ekenomik politikalara ne denli sıkı sıkıya bağlı olduğunu; olgularla, somut süreçlerle saptayarak daha doğru verilerle çocuk yoksulluğuna bakmamızı sağlıyor. Çocuk işçilerin yıllara oranla gerilemisinin ardında yatan sekiz yıllık zorunlu eğitimi, AB standartlarının zorunluğu kıldığı işyeri denetimlerini, alınan yasal önlemleri, ILO, UNICEF, IPEC gibi uluslararası örgütlerin iyileştirme, çalışma ve politikalarının Türkiye?de de dönüştürü etkisi gibi daha bir çok çalışma, sonuç verileriyle birlikte yer alıyor kitapta.
Kitabın Künyesi
Türkiye?de Çocuk Emeği,
Derleyen: Kemal İnal,
Ütopya Yayınları,
2010,
348 sayfa