ABD’li tarihçi Howard Zinn ‘Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi’ (A People’s of the United States) adlı kitapta, Amerikan sisteminin acımasız ikiyüzlülüğünü, sınırsızca elde etme arzusunu, Beyaz Saray dalaverelerinin iç yüzünü açığa çıkarırken bize gösterilmeyen Amerikalıların; işçilerin, çalışanların, işsizlerin, evsizlerin, yerlilerin, siyahların, emeklilerin, göçmenlerin, kadınların Amerikasını anlatıyor. Kitap, Kolomb’un yeni kıtayı keşfiyle başlıyor. Kolomb, yerlilerin ne kadar iyi insan olduklarını uzun uzun anlattıktan sonra günlüğüne şunları yazıyor: “Bunlardan iyi köleler olabilir. Elli kişiyle bunların hepsine boyun eğdirebilir, istediklerimizi yaptırabiliriz.” (s. 7 )
Yüzyıllar boyunca sürecek Amerikan sistemindeki sömürü mantığı Kolomb’un kaleminden işte böyle yazıya dökülüyor. Zinn, kitabın ilerleyen bölümlerinde bu mantık üzerine kurulu iktidarlar altında yaşayan Amerikan halkının tarihini ele alıyor. Kitap, siyasal bilince sahip olan kesimin seçkinlerinin yalanlarından oluşan kalın sis perdesini dönem dönem parçaladığı anları da gün ışığına çıkarıyor. Ve Amerikan tarihinin aynı zamanda zengin ve etkileyici bir toplumsal mücadeleler tarihi olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle 19. yüzyılda ve 20. yüzyıl başındaki işçi, sendika ve sol hareketlerin ülkeyi nasıl salladığını okurken gerçekten Amerikan tarihi okuduğunuz konusunda şüpheye düşüyorsunuz.
Tanıtım Yazısı
“ABD?yi nasıl bilirsiniz? II. Dünya Savaşı?nın ardından ve özellikle Sovyetler Birliği?nin çöküşünden sonra dünyaya hükmetmeye, kendi kurallarını bütün uluslara acımasızca dayatmaya çalışan, kapitalizmin ve teknolojinin zirvesine ulaşmış, emperyalist bir ülke olarak elbette.
Ama bir de öteki Amerika var.
Bu kitapta Howard Zinn, işte bu ?öteki? Amerika?yı anlatıyor. Kolomb?un bu koca kıtayı ?keşfetmesinin? ardından bakir topraklara akın eden halkların, katledilen ve sürülen Kızılderililerin, görülmemiş bir hızla gelişen kapitalizmin ezip sömürdüğü işçilerin, toprakları ellerinden alınan çiftçilerin, ırk ayrımcılığının acısını çeken siyahların, protest müziğin ve edebiyatın, savaşlara karşı mücadele eden kitlelerin, liberterlerin, sosyalistlerin ve feministlerin verdiği mücadeleler ?öteki? Amerika?nın tarihini, ?Amerikan Halklarının Tarihi?ni oluşturuyor.
Howard Zinn, bu destansı kitapta Amerika?nın acımasız çıkar mücadeleleri içinde, sınıfsal ve ırksal savaşlardan geçerek, evreler halinde nasıl ABD haline geldiğini anlatıyor; ?öteki? Amerika?nın derin insani boyutlarını, felsefesini, inanılmaz acılarını bazen bir tarihçinin ayrıntılarda gösterdiği titizlikle, bazen bir sosyal bilimcinin çözümleme yöntemleriyle, ama her zaman bir sanatçı duyarlılığıyla ve akıcı bir dille sergiliyor.
Howard Zinn öyküsünü günümüze kadar getiriyor ve geleneksel tarihçilerin, diplomatların ve devlet adamlarının, TV dizilerinin, Hollywood filmlerinin gösterdiğinden çok farklı bir Amerika?yı gözler önüne seriyor.
Amerikan demokrasisinin, iki partili sistemin, Beyaz Saray dalaverelerinin içyüzünü açığa çıkararak bugünkü işsizlerin, evsizlerin, her geçen yıl sosyal hakları biraz daha budanan emekçilerin, emeklilerin, kadınların Amerikasını aydınlatıyor.
MAHMUT HAMSİCİ, 29/07/2005 Tarihli Radikal Gazetesi Kitap Eki
ABD’nin dünya çapında bir hegemonya kurabilme başarısında, başta görsel medya olmak üzere ideolojik propaganda aygıtlarını müthiş bir beceriyle kullanması büyük yer tutuyor. Amerikan sistemi, 20. yüzyılda insanlığın bilincine, ‘gerçek’le oldukça sorunlu bir Amerikan portresini yerleştirme konusunda ciddi başarılar elde etti. Bu yüzden birçok ülkede olduğu gibi, Türkiye’den görülen ABD fotoğrafının da oldukça flu kaldığı söylenebilir. ABD’yi, kendisini bize sunduğu hâliyle kabul etmek, onun baskın ideolojisinin kapsama alanına girmekten başka bir anlam ifade etmiyor. Ve bu durumda imparatorluğa karşı çıkışlar bile şeytanın tam da istediği kıvamda olabiliyor. Bize sunulan, gösterilen ve pazarlanan dışında bir
ABD var. Bambaşka bir Amerika bu. Kulağa tanıdık gelecek bir ifadeyle tanımlayalım: ‘Öteki Amerika’. Biz, işte bu ‘Öteki Amerika’yı, dolayısıyla da Amerika’yı tanımıyoruz. Peki tanımak isteyen, bu illüzyondan kurtulmak isteyen var mı? O hâlde bu konuda yazılmış bir başucu kitabı sizi bekliyor: ABD’li tarihçi Howard Zinn imzalı Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi.
ABD’de 1.5 milyon sattı
Boston Üniversitesi onursal profesörü Howard Zinn, ABD solunun Noam Chomsky ile birlikte en etkili isimlerinden. “Tarafsızlık imkânsızdır” diyen Zinn, kitaplarında tarihi kendisinin de ‘taraftarı’ olduğu ötekilerin tarafından ele alarak anlatıyor. Zinn’in onlarca çalışması arasında en ünlüsü ise, yalnızca ABD’de 1.5 milyonluk satış rakamına ulaşan, Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi. Yazar, ABD’nin 1492’de başlayan tarihini ‘oral ofiste’ Clinton’ın bulunduğu döneme kadar getiriyor ve kitabın adından da anlaşılacağı gibi geleneksel tarihçilerin, devlet adamlarının, televizyon dizilerinin, Hollywood filmlerinin gösterdiğinden çok farklı bir Amerika’yı gözler önüne seriyor. Zinn, kitapta Amerikan sisteminin acımasız ikiyüzlülüğünü, sınırsızca elde etme arzusunu, Beyaz Saray dalaverelerinin iç yüzünü açığa çıkarırken bize gösterilmeyen Amerikalıların; işçilerin, çalışanların, işsizlerin, evsizlerin, yerlilerin, siyahların, emeklilerin, göçmenlerin, kadınların Amerikasını anlatıyor. Kitap, Kolomb’un yeni kıtayı keşfiyle başlıyor. Kolomb, yerlilerin ne kadar iyi insan olduklarını uzun uzun anlattıktan sonra günlüğüne şunları yazıyor: “Bunlardan iyi köleler olabilir. Elli kişiyle bunların hepsine boyun eğdirebilir, istediklerimizi yaptırabiliriz.” (s. 7 )
Yüzyıllar boyunca sürecek Amerikan sistemindeki sömürü mantığı Kolomb’un kaleminden işte böyle yazıya dökülüyor. Zinn, kitabın ilerleyen bölümlerinde bu mantık üzerine kurulu iktidarlar altında yaşayan Amerikan halkının tarihini ele alıyor. Kitap, siyasal bilince sahip olan kesimin seçkinlerinin yalanlarından oluşan kalın sis perdesini dönem dönem parçaladığı anları da gün ışığına çıkarıyor. Ve Amerikan tarihinin aynı zamanda zengin ve etkileyici bir toplumsal mücadeleler tarihi olduğunu ortaya koyuyor. Özellikle 19. yüzyılda ve 20. yüzyıl başındaki işçi, sendika ve sol hareketlerin ülkeyi nasıl salladığını okurken gerçekten Amerikan tarihi okuduğunuz konusunda şüpheye düşüyorsunuz.
Kitabın 745 sayfa olması göz korkutmasın. Zira Zinn, ‘Öteki Amerika’nın tarihini bir tarihçinin ayrıntılarda gösterdiği titizlik, bir sosyal bilimcinin çözümleme yöntemleriyle olduğu kadar bir sanatçı duyarlılığıyla da sergiliyor. ( Zinn’in tarihçiliğinin yanı sıra edebiyatçı kimliği olduğunu ekleyelim) Kitaptan bu edebi tadın alınmasında Sevinç Sayan Özer’in mükemmel çevirisinin de hakkını teslim etmek gerekiyor.
Çarpıcı tarih tezleri
Zinn, kitabında tüm bunları ‘aşağından yukarıya bakarak’ anlatırken, Amerikan tarihi üzerine tartışmalı onlarca tezi de ortaya atıyor: 1787 yılındaki Anayasasının demokrasi ve eşitlikle en ufak bir ilgisi yoktu, Amerikan Devrimi toplumun çoğunluğunun hayatında hiçbir değişikliğe neden olmadı, iç savaşın nedeni siyahların köleliği değildi, İngiltere’ye karşı savaş ülkede daha fazla sömürü amacıyla egemenler tarafından çıkarıldı, Abraham Lincoln sadece pratik politik hesaplarla köleliğe cephe alabildi, 1. Dünya savaşına girmenin nedeni işçi ve sosyalist hareketin önüne geçmekti, 30’lu yıllarda hem Mussolini hem Hitler’in ırkçı politikalarına ciddi bir tepki gösterilmedi, 2. Dünya savaşına katılımın tek nedeni Pearl Harbour ile bizzat ülkeye yönelen tehditti, bu saldırıdan sonra Batı sahilinde yaşanan Japon sivillere adeta faşizm uygulandı, Japonya’ya atom bombası atıldığı zaman bu ülke teslim olmaya hazırdı, bu biliniyordu, saldırının anlamı Rusya ile Soğuk Savaşta ilk operasyon olmasıydı vs…
Zinn, yirmi dört bölümden oluşan kitabın son bölümünden önce ise araya giriyor ve ‘Muhafızların İsyanı’ başlıklı yazısında toplumsal mücadelelerin bilançosunu çıkarmaya, gelecek dönemde neler olabileceği ve neler yapılması gerektiği sorularının cevabını aramaya koyuluyor. Zinn, yazısında Amerikan sisteminin alt ve üst sınıflar arasında kalan sınıflarının arada tampon görevi gördüğünü ancak bu kesimde sisteme bağlılık duygusunun her geçen gün geri çekildiğini öne sürüyor. Ve burada kendi özlediği ortakçı sistemin tanımını yaparken sistemin mahkûmlarının zaman zaman geri çekilse de başkaldırıyı sürdüreceklerini ama artık onlara gardiyanların da katılma olasılığının gittikçe arttığından bahsediyor.
Zinn’in yazarın kitabı ilk kez 1980 yılında yayımlanmış. Ancak Zinn’in tarif ettiği taraflar ve sistem devam ettiği için yazar da kitabına sürekli ek yapıyor. Amerikan sisteminin gidişatını düşünürsek Zinn hayatta olsun veya olmasın tarih, kitabın sürekli yenilenmesi için malzeme sunacağa benziyor.
Kitap Hakkındaki Yorumlar
?Hükümetlerin, fatihlerin, diplomatların ve liderlerin bakış açısıyla yazılan? geleneksel tarih kitaplarına karşılık, radikal tarihçi Howard Zinn, Amerika tarihini ?uzun dönemde sistemin istikrarı?nı ne pahasına olursa olsun güvenceye alabilmek için hükümetlerin güçlü iş çevreleriyle ittifak kurduğu sürekli bir sınıf mücadelesi tarihi olarak ele alıyor.
Zinn, Amerika?nın keşfinden Vietnam Savaşı?na kadar yaşanan olayları, onlardan etkilenen halkın bakış açısıyla ele aldığı çalışmasında İç Savaş?ı New Yorklu İrlandalıların, Birinci Dünya Savaşı?nı sosyalistlerin, İkinci Dünya Savaşı?nı siyahların gözünden aktarıyor. Halkın direnme, bir araya gelme ve kazanma yeteneğini ortaya koyan emekçi, feminist ve diğer birçok toplumsal hareketi vurguluyor.
Publishers Weekly
Howard Zinn?e göre her tarih çalışması siyasal bir belgedir. Bu kalın kitap hükümetlere değil halkların direniş hareketlerine saygı duyan bir tarihtir. Kitabın vermek istediği mesaj kesinlikle alınmıştır. İlk kez 1980 yılında yayımlanan kitap ?halkın? ya da en azından onun siyasal bilince sahip bir kesiminin, seçkinlerin yalanlardan ve baskıdan oluşan kalın sis perdesini geçici de olsa parçaladığı anları günışığına çıkarıyor.
Michael Kazin / Dissent Magazine
Howard Zinn, tarihin Amerika?daki alt sınıfların, yerlilerin, zencilerin, işçilerin, kadınların, mahkûmların yaşlıların ve çocukların bilincini yansıtması gerektiğini söylüyor. Avrupalıların Kızılderili yerleşimlerini fethinden başlayarak günümüze kadar uzanan süreç, Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi?nde halkın kendi ağzından anlatılmış.
Siyasal ve ekonomik olarak sömürülen ve mücadeleleri pek çok tarih kitabında yok sayılan Amerika Birleşik Devletleri halklarının parlak ve etkileyici tarihi…
Library Journal
Amerikan demokrasisinin yükselişini ve ulusal gücünün artışını ilerlemeci bir bakış açısıyla değerlendiren önceki kuşağın metinlerine alışkın olanlar, Profesör Zinn?in anlattığı Amerika tarihini yadırgayabilirler.
Daha kitabın başında geleneksel yaklaşım tersine çevriliyor, kahramanlar ve kötü adamlar baştan yazılıyor… Genellikle göz ardı edilen olaylar canlı biçimde anlatılıyor… Tarihçiler Amerika tarihinin yeni ve tutarlı bir anlatımına doğru atılan bu adıma dikkat etmelidirler.
Eric Foner, New York Times / Book Review
Kitabın Künyesi
Amerika Birleşik Devletleri Halklarının Tarihi
1492’den Günümüze
Howard Zinn
Özgün Adı: A People’s of the United States
İmge Kitabevi Yayıncılık
Çeviren: Sevinç Sayan Özer
745 sayfa, Baskı Tarihi: Mayıs 2005
Howard Zinn’in Hayatı ( d. 24 Ağustos 1922 – )
Savaş karşıtı ABD’li muhalif tarihçi ve akademisyen. A People’s History of the United States isimli kitabı Türkçeye Öteki Amerika adıyla çevrilmiştir. Ayrıca tek kişilik Marx Döndü adlı oyunun yazarıdır.
Boston Üniversitesi onursal profesörü olan Howard Zinn 24 Ağustos 1922?de New York, Brooklyn?de bir fabrika işçisinin oğlu olarak dünyaya geldi. Gençlik yıllarında üç yıl tersane işçiliği yapan Zinn, II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan Hava Kuvvetleri?ne katılmış ve madalya kazanmış bir savaş gazisidir. Ordudan ayrıldıktan sonra New York Üniversitesi?ni bitirdi; ardından Colombia Üniversitesi?nde tarih doktorası yaptı. Daha sonra sırasıyla Atlanta Spelman Koleji ve Boston Üniversitesi?nde dersler verdi. Doktora sonrası çalışmalarını Harvard Üniversitesi?nde yapan Howard Zinn, Paris ve Bologna Üniversitelerinde konuk profesör olarak bulundu.
70’lerde Vietnam Savaşı’nı 80’lerde Latin Amerika’da uygulanan A.B.D politikalarını ve 90’da Körfez Savaşı’nı en etkili şekilde eleştiren ve bu politikaların eleştirildiği eylemlerin içinde bizzat yer alan bir akademisyendir.
Aldığı Ödüller
* Thomas Merton Ödülü
* Albert Beveridge Ödülü
* Eugene V. Debs Ödülü
* Upton Sinclair
* Lannan Edebiyat Ödülü
Başlıca Eserleri
? LaGuardia in Congress (Cornell University Press, 1959)
? Vietnam: The Logic of Withdrawal (Beacon, 1967)
? Disobedience and Democracy: Nine Fallacies on Law and Order (Random House, 1968)
? The Politics of History (Beacon, 1970)
? Postwar America, 1945-1971 (Bobbs-Merrill, 1973)
? A People?s History of the United States (Harper&Row, 1980) (Türkçesi: Öteki Amerika, Aykırı Yayınevi, 2005)
? Declarations of Independence: Cross Examining American Ideology (Harper Collins, 1990) (Olive Branch Ödülü, 1991)
? Failure to Quit: Reflections of an Optimistic Historian (Common Courage Press, 1993)
? The Zinn Reader (Seven Stories Press, 1997)
? The Future of History (Common Courage Press, 1999)
? Terrorism and War (Seven Stories Press, 2002)
? The People Speak: American Voices, Some Famous, Some Little Known (Harper Prennial, 2004)
? You Can?t be Neutral on a Moving Train: A Personal History of our Times (Otobiyografi, 1994)
? Marx in Soho (Oyun, 1999 Türkçesi: Marks Döndü, Aykırı Yayınevi)
? Emma (Oyun, 2002).