Okuyun ama yutmayın, çiğneyin.
Özgürlüğün Tanımı ve Bireysel Varoluş Jean-Paul Sartre’ın özgürlük anlayışı, varoluşçu düşüncenin temel taşlarından birini oluşturur. Sartre’a göre özgürlük, insanın kendi varlığını ve eylemlerini belirleme yetisidir. Bu yetkinlik, bireyin özünü önceden belirlenmiş bir doğa ya da dışsal bir otorite tarafından değil, kendi seçimleri ve eylemleriyle oluşturduğunu ifade eder. Sartre, “İnsan özgürlüğe
OKUMAK İÇİN TIKLAJean-Paul Sartre’ın “İnsan özgürlüğe mahkûmdur” tezi, onun varoluşçu felsefesinin temel taşlarından biridir. Burada “mahkûm” sözcüğüyle kastettiği, özgürlüğün insan için kaçınılmaz bir yazgı olmasıdır. İşte Sartre’ın bu radikal savının ardındaki nedenler: 1. Varoluş Özden Önce Gelir Sartre’a göre insan, önce “var olur”, sonra kendi özünü (kimliğini, değerlerini) seçimleriyle yaratır. Diğer nesnelerin
OKUMAK İÇİN TIKLAJean-Paul Sartre’s thesis that “Man is condemned to freedom” is one of the cornerstones of his existentialist philosophy. What he means by “condemned” here is that freedom is an inevitable destiny for man. Here are the reasons behind Sartre’s radical assertion: According to Sartre, a human being first “exists” and
OKUMAK İÇİN TIKLATeza Jean-Paul Sartre ya ku dibêje “Mirov mehkûmî azadiyê ye” yek ji kevirên bingehîn ên felsefeya wî ya ekzîstansiyalîst e. Tiştê ku ew li vir bi “mehkûmkirin” mebesta wî ev e ku azadî ji bo mirov çarenûsek neçar e. Li vir sedemên li pişt vê îdiaya radîkal a Sartre hene:
OKUMAK İÇİN TIKLAKoşullanmanın Kısıtlayıcı Doğası Davranışçılık, insan doğasını çevresel uyarıların ve tepkilerin bir ürünü olarak görür. Skinner’ın yaklaşımı, bireyin davranışlarının ödüller ve cezalar yoluyla şekillendiğini savunur. Bu görüş, insan eylemlerini öngörülebilir bir makine gibi ele alır; her seçim, geçmiş koşullandırmaların bir yansımasıdır. İnsan, bu çerçevede, özgür iradesinden çok, çevrenin ona dayattığı tepkilerle
OKUMAK İÇİN TIKLAVarlığın Kökenine Bir Bakış Heidegger’in Dasein kavramı, insan varoluşunu dünyada-olma haliyle tanımlar; insan, yalnızca bir nesne değil, kendi varlığını sorgulayan, dünyaya atılmış bir varlıktır. Sartre’ın kendinde-şey (en-soi) ve kendi-için-şey (pour-soi) ayrımı ise bilincin özgürlüğüne ve nesnelliğin sabitliğine işaret eder. Dasein, varlığın anlamını ararken zamansal ve ilişkisel bir boyutta yer alır;
OKUMAK İÇİN TIKLAYusuf Atılgan’ın Anayurt Oteli, Zebercet karakteri üzerinden insan varoluşunun en çıplak, en rahatsız edici sorularını ortaya serer. Zebercet’in yalnızlığı, yalnızca fiziksel bir tecrit değil, aynı zamanda varoluşsal bir bulantının, Sartre’ın Bulantı eserinde kristalleşen o derin anlamsızlık hissinin cisimleşmiş halidir. Otel, bu bağlamda, Zebercet’in zihninin bir yansıması olarak bireysel bir hapishane
OKUMAK İÇİN TIKLAVaroluşun Çıplak Karşılaşması Jean-Paul Sartre’ın Bulantı romanındaki Antoine Roquentin, nesnelerin saf varoluşuyla yüzleştiğinde, onların anlamsız, yoğun ve neredeyse tehditkâr bir ağırlığını hisseder. Bu bulantı, varlığın kendi başına bir anlam taşımadığını, insan bilincinin ona anlam yüklemeye çalıştığını fark ettiği bir kriz anıdır. Roquentin’in hissettiği bu ağırlık, yalnızca fiziksel nesnelerin değil, varoluşun
OKUMAK İÇİN TIKLAGezegenimizin, başka bir galaksideki süper zekânın tasarladığı bir “teraryum deneyi”nin parçası olup olmadığı sorusu, insanlığın varoluşsal merakının en derin kuyularından birine atılan bir taş gibidir. Bu fikir, bilimden felsefeye, mitolojiden yapay zekâya uzanan geniş bir anlam ağında yankılanır. Evrenin uçsuz bucaksız sahnesinde, Dünya bir deney kabı mıdır, yoksa kendi öyküsünü
OKUMAK İÇİN TIKLAİnsanın Kendi Yarattığı Tanrı: Tekillik Kavramı Vernor Vinge’in teknolojik tekillik fikri, insan zekâsını aşan bir süper zekânın ortaya çıkışıyla bilginin ve teknolojinin kontrol edilemez bir hızda ilerleyeceği bir eşik olarak tanımlanır. Bu kavram, insanlığın tarih boyunca kendi sınırlarını zorlama arzusunu yansıtır; ateşten tekerleğe, matbaadan internete uzanan bir serüvenin doruk noktasıdır.
OKUMAK İÇİN TIKLAFrantz Fanon, Jean-Paul Sartre ve Charles Bukowski’nin eserleri, insan varoluşunun sınırlarında gezinen farklı isyan biçimlerini ele alır. Her biri, bireyin ya da topluluğun özgürlük arayışını, kendi bağlamlarında ve yöntemleriyle sorgular. Sartre, kaygı (angoisse) üzerinden bireyin varoluşsal boşluğunu ve özgürlüğün ağırlığını merkeze alırken; Fanon, sömürgecilik karşıtı mücadelede şiddeti bir kurtuluş aracı
OKUMAK İÇİN TIKLAJean-Paul Sartre’ın Bulantı adlı eserinde Roquentin’in varoluşsal krizi, dilbilimsel bir perspektiften bakıldığında, anlam yaratma sürecindeki köklü bir başarısızlığın trajik bir yansımasıdır. Bu kriz, yalnızca bireysel bir çöküş değil, aynı zamanda insan bilincinin dil aracılığıyla dünyayı anlamlandırma çabasının sınırlarını sorgulayan evrensel bir sorgulamadır. Öte yandan, James Joyce’un Ulysses eserindeki Leopold Bloom,
OKUMAK İÇİN TIKLAVirginia Woolf’un Mrs. Dalloway eserinde Clarissa Dalloway, intihar düşünceleriyle mücadele ederken yaşamayı seçer. Emmanuel Levinas’ın “öteki etiği” çerçevesinde bu seçim, bireyin ötekiyle ilişkisindeki sorumluluğu arayışı olarak yorumlanabilir. Levinas’a göre ötekinin yüzü, bireyi etik bir sorumluluğa çağırır ve kendi varoluşunu sorgulamaya iter. Clarissa’nın intihar düşünceleri, toplumsal rollerin kısıtlamaları ve varoluşsal boşlukla
OKUMAK İÇİN TIKLAArtemis’in avcılık ve vahşi doğa tanrıçası olarak mitolojik kimliği, bireyin kendi varoluşunu inşa etme arayışıyla, özellikle Jean-Paul Sartre’ın varoluşsal özgürlük kavramıyla kesişen derin bir anlam taşır. Antik Yunan mitolojisinde Artemis, toplumsal normlara meydan okuyan, bakire bir tanrıça olarak bağımsızlığını korur; ormanların, yabanın ve avın efendisi olarak insan dünyasının kısıtlamalarından uzak
OKUMAK İÇİN TIKLABaskı, insan varoluşunun en karmaşık sınavlarından biridir. Frantz Fanon’un “şiddetin arkeolojisi”, Jean-Paul Sartre’ın “özgürlük sorumluluğu” ve Charles Bukowski’nin “pislik altında kalan şiir” anlayışı, bu sınav karşısında farklı yollar çizer. Her biri, insanın zulme karşı duruşunu, kendi dilinde ve duruşunda yeniden tanımlar. Fanon, sömürgecilikle yüzleşen bir toplumun öfkesini kazır; Sartre, bireyin
OKUMAK İÇİN TIKLAMeursault’nün kayıtsızlığı, Camus’nün absürd felsefesinin somut bir ifadesidir. Absürd, insanın anlam arayışıyla evrenin sessizliği arasındaki çatışmadır. Meursault, bu çatışmayı reddetmez; aksine, ona teslim olur. Annesinin ölümü, bir sevgilinin varlığı ya da bir cinayet işlemek—hiçbiri onda derin bir duygusal yankı uyandırmaz. Sartre’ın otantiklik kavramı, bireyin özgürlüğünü üstlenmesini ve kendi anlamını yaratmasını
OKUMAK İÇİN TIKLAOğuz Atay’ın Tutunamayanlar romanındaki Selim Işık karakteri, modern insanın varoluşsal krizini ve toplumsal bağlardan kopuşunu temsil eden derin bir figürdür. Selim’in “tutunamama” hali, Jean-Paul Sartre’ın varoluşsal felsefesiyle, özellikle “varoluş özgürlüğü” ve “hiçlik” kavramlarıyla kesişen anlam katmanları taşır. Bu inceleme, Selim’in tutunamama durumunu Sartre’ın felsefi çerçeveleriyle ilişkilendirerek, onun intiharının bireysel özgürlüğün
OKUMAK İÇİN TIKLAJean-Paul Sartre’ın Bulantı romanı, Antoine Roquentin’in nesnelerin varoluşsal ağırlığına dair hisleri üzerinden, dilin anlam yaratma kapasitesini ve sınırlarını derinlemesine sorgular. Roquentin’in dünyayla kurduğu ilişki, nesnelerin anlamsız varoluşu karşısında duyduğu bulantı, dilin gerçekliği temsil etme çabasını çökertir. Bu sorgulama, Ludwig Wittgenstein’ın dil felsefesiyle, özellikle Tractatus Logico-Philosophicus ve Felsefi Soruşturmalar eserlerindeki dilin
OKUMAK İÇİN TIKLAAlbert Camus’nün “başkaldırı” felsefesi ile Jean-Paul Sartre’ın “angoisse” (kaygı) kavramı, varoluşsal düşüncenin iki farklı damarını temsil eder. Bu iki kavram, insanın anlamsızlıkla, özgürlükle ve sorumlulukla yüzleşme biçimlerini ele alır. Camus, absürdün karşısında direnişi ve anlam yaratmayı önerirken, Sartre kaygıyı özgürlüğün kaçınılmaz bir sonucu olarak görür. Charles Bukowski’nin edebi karakterleri ise
OKUMAK İÇİN TIKLAAbsürt edebiyat, insanın varoluşsal boşlukla yüzleştiği, anlam arayışının ironik bir şekilde çöktüğü bir anlatı evrenidir. Varoluşçu felsefe ise bireyin özgürlüğünü, sorumluluğunu ve anlamsızlık karşısındaki duruşunu sorgular. Charles Bukowski’nin çiğ gerçekçiliği, Jean-Paul Sartre’ın sistematik özgürlük arayışı ve Albert Camus’nün absürt isyanı, bu iki disiplinin kesişiminde zengin bir diyalog oluşturur. Bu metin,
OKUMAK İÇİN TIKLA
