Kazakistanlı Kürt yazar Bariye Bala?nın ?Bir Demet Gül? ( Baqê gul) kitabı yayınlandı. Babasını Hitler faşizmine karşı verilen savaşta kaybeden Bala?ya göre Sovyetlerin yıkılmasıyla bölgedeki Kürt aydınlanması dağıldı ve şimdi sadece bireysel çabalarla sürüyor. Bala, Kafkaslar?da Kürt edebiyatının son durumunu ANF?ye anlattı.
Orta öğrenimini Azerice dilinde yaptıktan sonra Xaçatur Abuvyan devlet Pedagoji enstitüsü dil ve tarihi bölümünde okuyan Bariye Bala, Ermenistan?da uzun süre orta öğretim kurumlarında öğretmenlik, müdürlük ve müfettişlik yaptı. ?Dünyam? (Duniya min) kitabı burada yayınladı. 1989?da ise Ermenistan tarafından 50 bin Müslüman Kürt ile birlikte sürgün edilmesinden sonra Laçin göçünü ?Nereye Gidelim? (Kuda herim) adlı kitapta anlattı.
Hala Kazakistan?da yaşayan şair-yazar Bariye Bala edebiyatta izlediği yolu şöyle özetledi: ?Annem ve ninem edebi ruhumun sözcüleri mimarları gibiydiler. Diğer Erivan merkezli Kürtçe çalışma ve aydınlanma birçok insandaki gibi benim de Kürtçe çalışma isteğimi güçlendirdi. Orta yüzyılın Kürt edebi klasikleri ve geçtiğimiz yüzyılın Kürt şairlerinin eserlerini okuma fırsatı buldum. O öğretmenlerin eserlerinden ilham alarak onları izlemeye çalıştım.?
?SOVYETLERİN ARDINDAN KÜRT AYDINLANMASI DAĞILDI?
Şiir yanında tiyatro, poem ve roman yazan Bala?nın yeni kitap çalışmaları var. ?Kalemimi halkımı ve dilimi savunma umuduyla kullanıyorum? diyen Bala?ya göre daha önce Erivan çevresinde oluşan Kürt edebiyatı ve aydınlanması Sovyetlerin yıkılmasıyla dağıldı. Şu andaki edebi ve kültürel girişimlerin tamamıyla kişisel çabalarla yürütüldüğüne dikkat çeken Bala?ya göre şimdiki eserler diasporadaki Kürt toplumunun ihtiyaçlarını karşılamıyor.
Kültürünü, toplumsal özellikleri ve tarihini tanımayanların şiir yazamayacağını belirten Bala edebi dünyası hakkında ise şöyle konuştu: ?Elbette ki imkânların sınırlılığı, dağınıklık, boşluk şiir kültürünü etkiliyor. Bu yüzdende edebiyatımız istediğimiz gibi gelişme kaydedemiyor. Ama şu söylenebilir bugünkü imkânsızlıklara rağmen yayınlanan eserler yine de iyi sayılır.
Şiir bir sevgi sanatıdır. İnsanlar doğa, aşk üzerine yazıyorlar. İnsan annesinde doğduğunda dünyaya sevgiyi yanında getirir. Hayata anne ve babasını severek başlıyor, genç yaşlarda âşık oluyor. Ama tüm bunların ötesinde yurt sevgisi vardır. Bu bazıları için sönmeyen bir sevgi ateşidir. Benim için şiire ve romana dönüşen bu duygudur. Bu yüzden şair bir halkın yüreğidir. Bir halkın konuşamadıklarını söyleyemediklerini bir şair bir yazar söyleyebilir, anlatabilir.?
?KAZAKİSTAN?DA KÜRTLERE BASKILAR SÜRÜYOR?
Kazakistan Kürtleri arasında yurtseverlik duygularının güçlü olduğuna dikkat çeken Bariye Bala bunun nedenlerini şöyle açkılıyor: ?Onlar baskı ve zulümle göçertilmiş olsa Kürtlerin bir parçasıdır. Bu baskı bu günde sürüyor. O dönem yaşanan trajediyi yaşlılarından duymayan yoktur. Burada hasret babadan oğla, nineden toruna geçer. Bu onların yüreklerimizde bıraktığı izdir. Biz Orta Asya?nın yabancılarıyız ve gurbetteyiz. İnkâr edilecek ve küçük düşürülecek. Ama bizim için kimliğimiz varlık gerekçemiz.?
Bir süre önce ?Bir Demet Gül? (Baqê gul) adlı kitapla yeniden okuyucularının karşısına çıkan Bala?ya göre Kürtçe yazmak Kürt aydınının en doğal görevi. ?Bir halk diliyle tanınır. Eğer bir dil yoksa bir halk da yoktur? diyen Bala?nın kitabı yalın bir Kürtçe ile kale alınmış. Kitap, sevgiyi anlatan tiyatro oyunu ?Seyran? , ? Mihe u telli? adlı trajedi, ?Paşa u Pakize? adlı dramatik poyem ve yurtseverliği konu alan şiirlerden oluşuyor.
Rahmi Yağmur
Anf News Agency, Ajansa Nûçeyan a Firatê, Fırat Haber Ajansı
29 Mayıs 2011