Kategori: İmmanuel Kant

Immanuel Kant’ın Öğretme Yöntemi: “Felsefenin Özgün Yöntemi Zetetiktir”

1764’te Kant’ın adının dikkat çekmeye başladığının birçok göstergesi vardır. Eserlerine iyi yorumlar yapılıyor, aynı zamanda başka üniversitelerde eserleri ciddi şekilde tartışılıyordu. Bunun işaretlerinden biri Tübingen’deki Magister Cless’in 1764 sonunda Kant’a gönderilen münazarasıydı. Savunmaya Ploucquet nezaret etmişti. Kitabın yarısı Kant’ın metinlerinden oluşuyordu. Diğer yarısında Kant “yorumlanmış, desteklenmiş, yer yer de büyük

OKUMAK İÇİN TIKLA

Immanuel Kant, Kırk Yaşında: “İnsan Karakterini Ne Zaman Edinir?”

22 Nisan 1764’te Kant kırk yaşına bastı. Bu önemli bir olaydı, en azından Kant’ın kendi hayatına dair görüşleri bakımından önemliydi. Kant’ın psikolojik ya da antropolojik teorisine göre kırk yaş büyük önem taşıyordu. Yirmi yaşındayken aklımızı yeterli düzeyde kullanabiliriz, ama “hesaplama (başkalarını kendi amaçlarımız için kullanma) bakımından” olgunluğa ulaştığımız yaş “kırktır”.[1]

OKUMAK İÇİN TIKLA

Immanuel Kant: (Fransız Devrimi) Dünyanın Haşmetini Gördüm

Devrim: “Dünyanın Haşmetini Gördüm”12 Temmuz 1789’da, Königsberg’den çok uzakta olan Paris’te uzun zamandır gelişim halinde olan ve Kant ile dostları arasında sohbetlere konu olan bir mesele doruğa ulaştı. Yedi Yıl Savaşı, Amerikan Devrimi’ne müdahale ve müsrifçe harcamalar neticesinde Fransa iflas etti. Jacques Necker maliye bakanı ve genel sekreter olarak atandı.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Immanuel Kant’ın Bunaması ve Ölümü (1799-1804): “Beni Bir Çocuk Farzedin”

“1798-99 kış döneminde Kant’ın adı üniversitede verilen ders kayıtlarında görülmüyordu artık.”[118] 1796’dan beri ders vermemiş olmasına rağmen, 1799’da artık ders veremeyeceği açıkça anlaşılmıştı. Aynı yıl Kant’ın son bağımsız yazısı da yayımlandı. Fichte’ye karşı “Açık Beyan” adını taşıyan bu makalede Kant güncel felsefi gelişmelere dair son sözünü söylüyordu. Okuldan ve kamudan

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kant’ın Yüce Kavramının Modern Estetik Teorilerindeki Etkileri

Estetik Deneyimin Yeniden Tanımlanması Kant’ın “yüce” kavramı, estetik deneyimin sınırlarını zorlayan bir çerçeve sunar. Onun Yargı Yetisinin Eleştirisi eserinde ortaya koyduğu yüce, insan aklının doğanın ezici büyüklüğü veya sonsuzluğu karşısında hem hayranlık hem de korku hissetmesi olarak tanımlanır. Bu, modern estetik teorilerinde, özellikle doğanın ve insan bilincinin etkileşimine odaklanan yaklaşımlarda

OKUMAK İÇİN TIKLA

Psikoterapide Etik İkilemler ve Kant’ın Kategorik Buyruk Anlayışı

Etik İkilemlerin Psikoterapideki Yeri Psikoterapide etik ikilemler, terapistlerin mesleki uygulamalarında karşılaştıkları karmaşık durumları ifade eder. Özellikle gizlilik ve zarar önleme arasındaki çatışma, bu alanda sıkça tartışılır. Gizlilik, terapötik ilişkinin temel taşlarından biridir ve danışanın güvenini kazanmak için vazgeçilmezdir. Ancak, danışanın kendisine veya başkalarına zarar verme olasılığı ortaya çıktığında, terapist gizliliği

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kantçı Etiğin Hayvanlara Yönelik Kör Noktası

Kantçı etik, insan merkezli bir ahlak anlayışını benimseyerek hayvanları yalnızca birer araç olarak konumlandırır ve bu yaklaşım, insanlığın doğayla ilişkisinde önemli bir ahlaki körlük yaratır. Bu metin, Kant’ın etik sisteminin hayvanlara yönelik tutumunu, bu tutumun insan düşüncesine ve topluma etkilerini derinlemesine inceler. İnsan aklını ve özerkliğini merkeze alan Kantçı etik,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Zihinsel Engelli Bireylerin Özerklik Sınırları: Kantçı Etikte Bir İnceleme

Bu metin, zihinsel engelli bireylerin Kantçı etik çerçevesinde özerk özneler olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorusunu çok katmanlı bir yaklaşımla ele almaktadır. Kant’ın özerklik kavramı, aklın evrensel yasaları doğrultusunda kendi kendine yasa koyma yetisi üzerine inşa edilmiştir. Ancak zihinsel engelli bireylerin bilişsel kapasiteleri, bu tanıma ne ölçüde uyum sağlayabilir? Bu soruya yanıt

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kant’ın Yüce Kavramı ve Friedrich’in Sisli Dağ Tabloları

İnsan ve Sonsuzluk Karşılaşması Immanuel Kant’ın “yüce” kavramı, insan aklının doğanın sınırsızlığı karşısında hem hayranlık hem de ürperti hissetmesiyle tanımlanır. Bu, aklın sınırlarını zorlayan bir deneyimdir; doğanın büyüklüğü, insanın fiziksel varlığını küçültürken, aklın bu büyüklüğü kavrama yetisi özgürlüğün bir biçimini ortaya çıkarır. Caspar David Friedrich’in sisli dağ tabloları, bu karşılaşmayı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Bilinçdışı ile Numeni Birleştiren Köprüler

Freud’un bilinçdışı kavramı ile Kant’ın numen (kendinde şey) fikri, insan zihninin ve gerçekliğin sınırlarını sorgulayan iki derin düşünce sistemi olarak, farklı disiplinlerde yankı bulan anlam katmanlarıyla ele alınabilir. Bu metin, bu iki kavram arasındaki paralellikleri, zihnin yapısı, gerçekliğin doğası ve insanın anlam arayışı bağlamında inceler. İnsan deneyiminin görünmez derinliklerini ve

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kant’ın Yüce Kavramının Caspar David Friedrich’in Buz Denizi Eserinde Somutlaşması

Kavramın Kökeni ve Felsefi Temeli Kant’ın “yüce” kavramı, insan aklının doğanın ezici büyüklüğü karşısında duyduğu hayranlık ve dehşet karışımı bir deneyimi tanımlar. Bu, estetik bir yargı olarak, güzelden farklıdır; çünkü yüce, aklın sınırlarını zorlayan, kavranamaz bir ölçeği içerir. Buz Denizi’nde bu kavram, doğanın insanı cüceleştiren kudretiyle somutlaşır. Friedrich’in eseri, buz

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kant’ın Synthetic A Priori Kavramının Matematik ve Yapay Zekâ Üzerindeki Yansımaları

Kant’ın “synthetic a priori” kavramı, matematiksel gerçeklerin evrenselliği ve yapay zekânın öğrenme algoritmaları bağlamında derin bir inceleme sunar. Bu kavram, bilgi üretiminin temelinde yatan evrensel ilkeleri ve insan zihninin ötesine uzanan bilişsel süreçleri sorgular. Aşağıda, bu kavramın matematik ve yapay zekâ ile ilişkisi, farklı açılardan ve bilimsel bir dille ele

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kant’ın Kategorik İmperatifi ve Yapay Zekanın Etik Karar Verme Sistemi: Bir Felsefi Karşılaşma

Kant’ın kategorik imperatifi, ahlaki eylemlerin evrensel bir ilkeye dayanması gerektiğini savunan bir felsefi temel taşır. Bu ilke, bir yapay zekanın etik karar verme sistemiyle ne ölçüde uyum sağlayabilir? Bu metin, Kant’ın ahlak felsefesinin yapay zekanın soğuk algoritmalarıyla kesişimini derinlemesine inceliyor. İnsan iradesinin özerkliği ile makine mantığının deterministik doğası arasındaki gerilim,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Lacan’ın Gerçek’i ve Zizek’in Travmatik Çekirdeği: Varlığın Kırılgan Sınırlarında

Lacan’ın “Gerçek” kavramı ve Zizek’in bu kavrama getirdiği radikal yorum, insan bilincinin sınırlarını zorlayan bir düşünce alanına işaret eder. Lacan’ın Gerçek’i, Kant’ın “numen”inden köklü bir şekilde ayrılırken, Zizek bu kavramı toplumsal, bireysel ve ontolojik boyutlarıyla yeniden şekillendirir. Bu metin, Lacan’ın Gerçek’ini Kant’ın numeniyle karşılaştırarak farklarını açığa çıkaracak ve Zizek’in “travmatik

OKUMAK İÇİN TIKLA

Bilinç ile Algoritma Arasında: Kant’ın A Priori Sentetik Kategorileri ve Yapay Zekâ

İnsan Bilincinin Temelleri Immanuel Kant, insan aklının dünyayı anlamlandırma biçimini a priori sentetik yargılarla açıklamıştır. Bu yargılar, deneyden bağımsız olarak zihnin doğasında bulunan ve dünyayı anlamlandırmak için kullanılan çerçevelerdir; zaman ve mekân, bu çerçevelerin en temel olanlarıdır. Kant’a göre, insan bilinci bu kategoriler aracılığıyla ham duyusal verileri düzenler ve anlamlı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kötülüğün Sıradanlığı ve İtaatin Gölgesinde İnsan

Hannah Arendt’in “kötülüğün sıradanlığı” kavramı, insan doğasının karanlık bir yüzünü, Stanley Milgram’ın itaat deneyiyle kesişen bir aynada yansıtır. Bu kavram, Kant’ın “radikal kötülük” anlayışıyla karşılaştırıldığında, modern toplumun itaat kültürünün ve bireyin ahlaki sorumluluğunun sınırlarını sorgular. Aşağıdaki metin, Arendt’in kavramını, Milgram’ın deneyini ve günümüz itaat kültürünü derinlemesine incelerken, Kant’ın radikal kötülük

OKUMAK İÇİN TIKLA

Dorian’ın Zevk Arayışı ile Kant’ın Ödev Yolu: Bir Çatışmanın Derinlikleri

Oscar Wilde’ın Dorian Gray’in Portresi adlı eserinde Dorian’ın hedonist yaşam tarzı, haz ve estetik arayışının sınır tanımazlığıyla şekillenirken, Immanuel Kant’ın ödev ahlakı, evrensel ahlak yasalarına bağlı katı bir görev bilinci sunar. Bu iki yaklaşım, insan varoluşunun anlamını, özgürlüğünü ve sorumluluğunu sorgulayan zıt kutuplar olarak ortaya çıkar. Aşağıda, bu çatışma farklı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Vahşiden Medeniyete, Doğadan Ötekine: Enkidu’nun Dönüşümü ve İnsan-Hayvan Etik Labirenti

Vahşinin Medenileşmesi: Enkidu ve Freud’un Hoşnutsuzlukları Enkidu’nun Gılgamış Destanı’ndaki yolculuğu, vahşi doğadan medeniyete geçişin arketipsel bir anlatısıdır. Freud’un Medeniyet ve Hoşnutsuzlukları eserinde, insanlığın medeniyetle birlikte bastırdığı içgüdülerin yarattığı gerilimi ele alır. Enkidu, doğanın saf, kaotik enerjisini temsil ederken, Şamat’ın rehberliğinde şehir hayatına adım atar. Bu, Freud’un medeniyetin bireyin libidinal dürtülerini

OKUMAK İÇİN TIKLA

Elizabeth ve Antigone’nin Erdem Anlayışları Üzerine Bir Karşılaştırma

Bireysel Vicdan ve Toplumsal Yasa Arasında Elizabeth Bennet ve Antigone, farklı tarihsel ve kültürel bağlamlarda, bireyin içsel doğrularıyla dışsal normlar arasındaki gerilimi temsil eder. Elizabeth, Jane Austen’ın Gurur ve Önyargı romanında, 19. yüzyıl İngiliz burjuva toplumunun katı evlilik ve sınıf beklentilerine karşı bireysel özerkliğini savunur. Onun erdemi, akıl ve duygunun

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kant’ın Evrensel Yasası ve Anna’nın Bireysel İhlali

Immanuel Kant’ın kategorik buyruk, ahlaki eylemin öznel arzulara değil, evrensel bir yasa olarak genelleştirilebilir bir ilkeye dayanması gerektiğini savunur: “Yalnızca, senin iradenin aynı zamanda evrensel bir yasa haline gelmesini isteyebileceğin bir ilkeye göre hareket et.” Anna Karenina’nın Vronsky ile olan aşkı, bu ilkeye doğrudan bir başkaldırıdır. Anna, evliliğini ve toplumsal

OKUMAK İÇİN TIKLA