Lazca konusunda birçok akademik çalışma yürütülmüştür. Bunlardan biri ünlü dilbilimci Arnoldd Çikobava’nın “Çharuni Thekstebi / Xopuri Khilokhavi” (Tiflis, 1929) adını taşıyan kitabıdır.
Fransız dilbilimci Georges Dumezil 1930’ların ilk aylarında İstanbul’da Arhavili Lazlardan masallar derlemiş, bunlar 1967 senesinde Paris’te yayımlanmıştır.
En kapsamlı Lazca masal derlemesi Megrel dilbilimci Guram Kharthozia tarafından yapılmıştır. Kharthozia’nın “Lazuri Theksthebi” adını taşıyan çalışmasının I. Cildinde ( Tiflis, 1972) Sarpi köyünden derlenmiş çok sayıda laz masalı ile şiirler ve hikayeler vardır. Kitabın II. Cildi (Tiflis, 1993) ise daha çok Fındıklı, Ardeşen, Pazar kasabalarında yapılmış, masallarında bulunduğu Lazca derlemeleri içerir.
Laz masalları üzerine yapılan çalışmalar arasında İrine Aasatiani’nin, “Çhanuri Thekstebi” (Tiflis,1974) adlı derleme çalışmasından bahsetmek gerekir. Bunların dışında edebiyat oluşturma amacı güden çalışmalarda vardır. İşte Natela Kutelia ve Sergi Cikia’nın “Lazuri Pharamitepe” (Tifi, 1982) adlı ortak çalışması bu tür için en uygun örnektir.
Yukarı da sıraladığımız çalışmalar kısmen Türkiye’de yapılmış olmakla beraber tamamı Türkiye dışındaki ülkelerde yayımlanmışlardır. Bunlardan hiçbiri yayımlandıkları tarihlerde Türkiye’deki Laz okur çevresine ulaşmış ya da parmakla sayılacak kadar az sayıda ilgiye ulaşabilmiştir.
