Bilindik bir konuyu – ki bu konu bir aşksa- farklı anlatmanız gerekir ki okuyucu kitapla bütünleşebilsin. Edebiyat da bu değil midir zaten, aynı şeyleri farklı anlatma çabası. D. H. Lawrence’ın Çizgiyi Aşmak kitabı 100 küsür yıl öncesinden bize seslenmesine rağmen kitapta ele aldığı aşk çıkmazı bütün canlılığını koruyor.
Evli ve çocuklu bir müzisyenin öğrencisine aşık olmasını konu alan kitabımız Siegmund’un sevgilisi Helena ile Londra dışında geçirdikleri bir haftalık tatili geniş bir şekilde ele almış. Tatil sonrası Londra’ya dönüş Siegmund’un eşi ve özellikle çocukları ile yüzleşmesi kitabın en can alıcı noktası. Siegmund’un kendi iç dünyasındaki çekişmesi, ailesi ve aşkı arasındaki git-gelleri kendisini bir ‘aile suçlusu’ olarak tanımlamasına sebep oluyor.
Parçalayan Kadınlar
İki kadın arasına sıkışmak ya da başka bir deyişle aşkı bulduğun bir kadın ve mantığının seni ona yaklaştırdığı kadın arasında kalmak. Bu sorgulama kitabımızın baş karakteri Siegmund üzerine sirayet etmiştir. Sevgilisinin yanında son derece mutlu, ama ürkek; eşinin yanında mutsuz ve suskun. Çaresizliğin girdabına sürüklenen bir ruh hali.
Sahilde tesadüfen karşılaştığı sarışın adamın kadınlar için söylediği sözleri bir balyoz gibi vurur düşüncelerine:
“Hayat onların içinde saklıdır, elektriğin toprakta saklı olması gibi; onlardan gerçekleşmemiş hayatı alırız ve onlar için ışığa, ısıya ya da enerjiye dönüştürürüz. Sıradan bir kadın bile tek başına büyük bir güç potansiyelidir, hayat kaynağından beslenen bir akü gibidir. Bizim içimizdeki gücü açığa çıkar. Biz olmadan yaşayamaz ama bizi yok ederler.”
Yok olma eşiğinde olan birine en son söylenecek şeylerdir bunlar.
Evindeki Yabancı
Helena ile yapılan tatil sonrası Siegmund Londra’daki evine dönünce derin bir sessizliğe gömülür. Sevinçle çıktığı evine hüzünle dönmüştür. Çocuklarının soğukluğu onu daha çok yalnızlığa iter. Artık herkes için bir yabancıdır, kendisine bile yabancıdır.
Psikolojik hassasiyetleri mükemmel betimlemeleriyle anlatan yazar Lawrence, romanı bilindik bir sonla bitirmiş olsa da son satırına kadar okunası bir roman çıkarmış ortaya. Yazıldığı dönemde edebi çevreler tarafından sıradan bir roman olarak değerlendirilse de gün geçtikçe değer kazanmış bir klasik olma hüviyetine bürünmüş gibi görünüyor Çizgiyi Aşmak.
Önder Göksal
Künye
Çizgiyi Aşmak
D. H. Lawrence
Özgün adı: The Trespasser
Mesyis Yayınları
Çeviri: Aslı Biçen
Yayıma Hazırlayan: Özde Duygu Gürkan
Kapak Resmi: Caspar David Friedrich
Kitabın Baskıları:
1. Basım: Ocak 2016
2. Basım: Aralık 2018