Kategori: Bilim

Mutluluğu ölçebilir miyiz? Aykırı düşünceler

Şimdiye kadar mutluluğu büyük ölçüde sağlık, gıda ve zenginlik gibi fiziksel koşulların bir ürünü gibi düşünerek ele aldık: İnsanlar daha zengin ve daha sağlıklıysa daha mutlu olmalıdırlar. Fakat gerçek bu kadar basit mi? Filozoflar, rahipler ve şairler binlerce yıldır mutluluğun ne olduğuna ilişkin düşündüler ve çoğu, en az fiziksel koşullar

OKUMAK İÇİN TIKLA

Matematik Sembollerinin Kısa Tarihi – Joseph Mazur

“Bu kitap matematikteki yerleşik sembollerin kökenlerinin ve evriminin izini sürmektedir. Esasen bir matematik sembolleri tarihidir, ancak aynı zamanda sembollerin matematiksel düşünüşü nasıl etkilediklerinin ve nasıl geniş ve kalıcı bir bilinçaltı esin yelpazesi uyandırdıklarının da keşfidir.” Pek çoğumuz artı, eksi, eşittir gibi basit matematik sembollerini sık sık kullansak da çok azımız

OKUMAK İÇİN TIKLA

YUNAN BİLİMİNİN VE KÜLTÜRÜNÜN SONU – George Sarton

YUNAN BİLİMİNİN VE KÜLTÜRÜNÜN SONU (300’lerden 529’a kadar) Tam bir değerlendirmesi yapılamayan prehistorik döneme ait problemleri hariç tutarak, Yunan kültürünü Homeros (dokuzuncu ya da sekizinci yüzyıllar diyelim) ile başlatabiliriz; Yunan bilimi biraz daha sonra, Tales ve Pitagoras ile başlar (altıncı yüzyıl). Öklid (M.Ö. 300) ile başlayan ilk konumuz Yunan kültürünün

OKUMAK İÇİN TIKLA

BATLAMYUS ve ZAMANI – George Sarton

BATLAMYUS ve ZAMANI (M.S. İkinci Yüzyıl) 1. Antik Dönem Biliminin Uzun Süreli ve Karmaşık Oluşu Bazıları, “antikçağı” ve “ortaçağı”, sanki bu dönemlerden herbiri homojen ve değişmez şeylermiş gibi düşündüler ve antik dönemle (veya ortaçağla) ilgili olan herşeyi tek bir çuvalın içine koyabilirlermiş gibi, sanki bütün bu şeyler tamamen aynı türden

OKUMAK İÇİN TIKLA

ÖKLİD VE ZAMANI – George Sarton

ÖKLİD VE ZAMANI (M.Ö. Üçüncü yüzyılın ilk yarısı) “Antikçağ biliminin modern uygarlıkla ilişkisi nedir?” diye sorulabilir. İlişkisi çoktur. Modern uygarlık dikkatini bilim ve teknoloji üzerinde yoğunlaştırmıştır. Modern bilim ise antikçağ biliminin devamıdır; antikçağ bilimi olmasaydı var olamazdı. Örneğin, Öklid yirmi iki yüzyıldan daha fazla bir zaman önce İskenderiye’de yaşamıştır; ama

OKUMAK İÇİN TIKLA

Tohumların Zaferi – Thor Hanson / Tahıllar, Kabuklu Yemişler, Çekirdekler ve Taneler Bitkiler Âlemini Nasıl Fethetti, İnsanlık Tarihini Nasıl Biçimlendirdi?

“Hem bir keşif yolculuğu hem de bir davet olan bu kitap, tohumların evrim, doğa tarihi ve insan kültürü boyunca açtığı dolambaçlı yolu takip ettikçe büyüyen merakımla birlikte artan bir ilgiden doğdu. Araştırma yaptığım ormanlar ve laboratuvarlardan başlayıp yol boyunca tanıştığım bahçıvanların, botanikçilerin, kâşiflerin, çiftçilerin, tarihçilerin, keşişlerin –ve elbette harikulade bitkilerin,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Louis Pasteur; “Bilim ve Barış, cehalet ve savaşı yok edecektir”

Bilim tarihinde pek az bilim adamı Louis Pasteur ölçüsünde insan yaşamını doğrudan etkileyen buluşlar ortaya koymuştur. Günlük dilimize bile geçen “pastörizasyon” terimi onun bu-luşlarından yalnızca birini dile getirmektedir. Kristaller üzerindeki kuramsal çalışmalarının yanı sıra kimi hastalıklara bağışıklık sağlama yolundaki çalışmaları, bu arada özellikle “şarbon” (ya da antraks) denilen koyun ve

OKUMAK İÇİN TIKLA

Alan Turing’in felsefeye etkileri

Turing’in matematik, bilim ve felsefe alanındaki katkılarını iki ayrı bölümde ele almak gerekir. Bunların ilki, alttan alta “nesnel zekânın” ya da “insan zekâsının” doğası, potansiyeli, yapabilecekleri, sınırları, dinamiği vb. gibi hep aynı temel konulara angaje olmakla birlikte, onun yüzeyde sunmuş olduğu spesifik “bilimsel” çalışmalarını (sinir ağları, insan zekâsı ve morfogenesis)

OKUMAK İÇİN TIKLA

İnsan Denen Hayvan / Hastalıkta ve Sağlıkta Hayvanlardan Öğrenebileceklerimiz

Hayvanlarda meme kanseri görülür mü? Strese bağlı kalp krizi? Bayılma nöbetleri? Cinsel yolla bulaşan hastalıklar? Yeme bozuklukları? Hayvanlar aşırı ya da tıkınırcasına yer mi? Kendilerini ölesiye aç bırakırlar mı? Peki ya ruhsal bozukluklar? Örneğin obsesif-kompülsif bozukluk? Klinik depresyon? Madde bağımlılığı ve istismarı? Kaygı bozuklukları? Kendine zarar verme? Kalp yetersizliği olan

OKUMAK İÇİN TIKLA

Uygarlığın ilk işareti nedir? Yanıt: “Kırılıp iyileşmiş uyluk kemiği”

Margaret Mead, 1901 – 1978 yılları arasında yaşamış ABD’li bir antropolog. Bu alanda yetkin biri olarak tanınmış iz bırakmış biri. Ona bir öğrencisi bir derste sormuş: “Uygarlığın ilk işareti nedir?” diye. Bir antropologa bu soruyu sorarsanız insan eliyle yapılmış bir aleti cevap olarak söylemesini beklersiniz değil mi? Avlanmakta kullanılan keskinleştirilmiş

OKUMAK İÇİN TIKLA

Yapay Zeka Bilge İle Bilime Yolculuk / Bilim ve İnsan Üzerine Bir Roman – Kadir Can Aydemir

Fen bilgisi ve bilim ne demektir? Bilimsel gelişim nasıl sağlanmıştır? Evren nasıl oluştu? Ya Dünya? Yaşamın kökeni nedir? Canlılık oluşumu ve evrim hangi biçimde anlam kazanır? İnsanın oluşumuna giden süreç nasıl gerçekleşmiştir? Dikkat, bahsedilen konuları, salt bilim diliyle işlemeyecek, roman kurgusu içinde anlatacağız. Zira fen bilgisi öğretmeni olan kitabın yazarı,

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kim Korkar Schrödinger’in Kedisinden? – A’dan Z’ye Yeni Bilimin Rehberi – Ian Marshall, Danah Zohar

Schrödinger’in kedisi yeni fiziğin maskotudur. Kuantum teorisyeni Erwin Schrödinger tarafından kuantum gerçekliğiyle bağlantılı imkânsız görünen bazı bilmeceleri açıklamak için ortaya atılınca, 20. yüzyıl biliminin “hayrete düşüren” bir sembolü oldu. Schrödinger’in kedisi ışık geçirmeyen bir kutu içinde yaşar. Onun kutunun içinde ne yaptığını göremememiz hikâyenin bir parçasıdır. İçeride kediyle birlikte, onun

OKUMAK İÇİN TIKLA

Uykusuzluk – Jim Horne

Günümüz toplumunun “uyku yoksunluğundan” şikâyet ettiği açık: yazarın tabiriyle “toplumsal bir insomni” hastalığı çektiğini belirten, bunu dijitalleşen alışkanlıklarımıza, çevrimiçi sosyal ortamlarımıza, çalışma tempomuza dayandıran; hepimizin modern yaşam içinde kronik bir uykusuzluk içinde yaşadığını iddia eden, hatta uykusuzlukla obeziteyi, kalp krizlerini, zihinsel ve fiziksel rahatsızlıkları ilişkilendiren yaygın bir kanı var. Elinizdeki

OKUMAK İÇİN TIKLA

İnsanın Kusurları / İşe Yaramaz Kemiklerden Bozuk Genlere, Arızalarımıza Genel Bir Bakış

Sık sık insan bedeninin ne kadar mucizevi olduğunu duyar, ona düzülen övgüleri dinleriz. Bedenimizin incelikli işleyişine dair kitaplar raflarımızı doldurur. Oysa bütün o harikulade yönleri bir yana, insan bedeninin milyonlarca yıllık evrim sürecinde ortaya çıkmış bariz kusurları da var. Amerikalı biliminsanı Nathan H. Lents işte bu kusurların hikâyesini anlatıyor. İnsan

OKUMAK İÇİN TIKLA

Günlük Yaşamın Bilimi – Marty Jopson

Besinlerin kalorisi nasıl hesaplanır, böcekler lambaların etrafında neden uçar ve ağaç gölgeleri neden daha serindir? Rüyalarımızı neden hatırlamayız? Herkes aynı gökkuşağını mı görür? Ter neden kötü kokar? En acı biber ne kadar acıdır? Artık merak etmeyin; çünkü bu kitabın tüm bunlara ve günlük yaşamımızın bir parçası olan şeylerle ilgili daha

OKUMAK İÇİN TIKLA

Einstein; “Zeki olmanın ölçütü bilgi değil hayal gücüdür”

Zekâ Nedir? Einstein; “zeki olmanın ölçütü bilgi değil hayal gücüdür,” diyerek yaratıcılık ile zekâyı bağdaştırıyordu. Antik Yunan filozofu Sokrates ise olaya daha felsefi yaklaşmıştı; ‘’zeki olduğumu biliyorum, çünkü hiçbir şey bilmediğimi biliyorum.’’ Bu konuya 52 akademisyenin imzasından geçmiş ve 1994 yılında ilk olarak yayımlanmış zekâ tanımını vererek başlayalım: “Zekâ, birçok

OKUMAK İÇİN TIKLA

Yaşam Nedir? Biyolojinin Kimyaya Dönüşümü – Addy Pross

Canlı varlıklar nasıl tanımlanabilir? Onları cansız maddelerden ayıran özellikleri nelerdir? İkisi de aynı “ölü” moleküllerden oluştuğu halde birbirlerinden nasıl bu kadar farklı olabilirler? Peki ya ilk canlının ortaya çıkışı? Darwin’in evrim kuramı bütün canlıların tekhücrelilerden nasıl türediğini büyük bir başarıyla açıklamasına rağmen, ilk canlının nasıl ortaya çıktığı sorusunu yanıtsız bırakır.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Dünyayı Değiştiren 100 Fikir – Jheni Osman “insanlık tarihini, dünyamızı ve evreni yeniden keşfedeceksiniz.”

En karışık bilimsel konuları bile uzman olmayanlar için anlaşılır ve zevkli hale getiren ödüllü bilim muhabiri Jheni Osman’ın ilk kitabı Dünyayı Değiştiren 100 Fikir BBC Books tarafından yayımlandı. Karayiplerde geçirdiği çocukluk yıllarında doğal ve vahşi hayatı tanımaya ve sevmeye başladı. Yolculuk etmeyi tutkulu bir şekilde seven Osman, İstanbul da dahil

OKUMAK İÇİN TIKLA