Müzikolog, psikanalist ve bilim tarihçisi Michael Shermer, “İyilik ve Kötülüğün Bilimi” (The Science of Good and Evil) adlı kitabında *”insanların neden aldattığını, neden dedikoduyu sevdiğini, bir toplumda ahlakın neden ve nasıl oluştuğunu, dinin toplumdaki yeri gibi pekçok önemli konuyu akıcı bir şekilde anlatıyor. İyilik ve Kötülüğün Bilimi sosyal psikoloji alanında yazılmış olsa da, antropolojik, teolojik, etik ve tarihsel mufassallar da içeren çok kapsamlı bir kitap. Kitap, insan ruhunun derinliklerinde yer etmiş bazı davranış kalıplarını, türlerini ve gelişimini modelleyerek sosyal mekanizmaların nasıl çalıştığını çözmeye çabalıyor.
Ve her iddiasını bilimsel donelerle destekleyip, tarihsel olgularla test ediyor. Örneğin kitap insanların neden aldattığını, neden dedikoduyu sevdiğini, neden ‘Altın Kural’a uyduğunu, bir toplumda ahlakın neden ve nasıl oluştuğunu, dinin toplumdaki yerini ve toplumlararası çatışmalarda bunun nasıl kullanıldığını, kimi toplumların yönetici sınıflarının bazı dinsel motifleri kullanarak toplumları nasıl çatışmaya yönlendirdiğini ve canavarlaştırdığını ve bu türden pek çok önemli konuyu akıcı, ilgi derleyici, belagatli bir şekilde anlatıyor.
İlk on sayfadan sonrası
Bu ilginç kitabın ilk sekiz on sayfasında biraz sıkılabilirsiniz. Fakat o bölgeyi geçtikten sonra kitabı elinizden bırakamamanız söz konusu olabilir.
O yüzden ilk başta biraz sabırlı olmanızı tavsiye ederim. Sonraki ödülünüz oldukça büyük olacak çünki. Bir de kitabın Varlık standartlarında hazırlandığını belirtelim. Değerini bilenler için bu gerçek bir ‘bonus’tur. Çünkü bir Varlık kitabında kolay kolay tashih bulunmaz, sentaks bozukluğu olmaz, yanlış ifade ve kavram bulunmaz ve asgari bir standart olmazsa olmaz. Bu özellikler de gerçek kitapseverler için çok önemli kriterlerdir. Kitabın başarılı çevirmeni Sinem Gül’ün bu türden Varlık kriterlerini yerine getirirken ustalık düzeyinde bir dil kullanımı sergilediğini de bu arada belirtelim.
Kitabın Amerikalı yazarı Dr. Michael Shermer, Scientific American’a katkıda bulunan editörlerden biri, California Teknoloji Enstitüsü’nde düzenlenen Kuşkucular Konferansının sunucusu, televizyon yapımcısı, yazar ve incelemeci. Pepperdine Üniversitesi’nden psikoloji lisansı, Fullerton’daki California Eyalet Üniversitesi’nden deneysel psikoloji lisansüstü derecesi ve California Graduate Üniversitesi’nden bilim tarihi doktorası sahibi. Kitabının önsözünde on yedinci sayfadan başlamak üzere bizim yapacağımız işi ele alarak bu yoğun bilimsel kitap buyunca neleri anlatmaya çalıştığını sıralamış Dr. Shermer. Kendi tanımlamalarından yer yer alıntılayarak akratalım:
Ahlakın Kökenleri başlıklı birinci kısım dört bölümden oluşuyor. Bu bölümlerden birincisinde yazar ‘Aşkın Ahlak’ı ele alıyor ve bir onay kaynağı (Mesela Tanrı) olmadığı taktirde tüm etik sistemlerin ahlaki göreceliliğe ya da ahlaki nihilizme indirgeneceği yönündeki itiraza yanıt sunuyor.
Neden Ahlaklıyız? başlıklı ikinci bölümde, ahlaki duyarlılıkların ve ahlaklı davranışların gelişimini açıklamak üzere biyo-kültürel-evrim modeline dayalı kuramını sunuyor.
Neden Ahlaksızız? adlı üçüncü bölümde insan ruhunun karanlık bölgelerine ilerliyor ve hem ahlaklı hem de ahlaksız hayvanlar olduğumuzu betimleyen tezlerini sunuyor. Savaşlar, cinayetler, şiddet ve içimizdeki soysuz vahşiyi anlatıyor. İnsan ruhundaki kötülük meselesine giriyor.
Kaderimin Efendisi başlıklı dördüncü bölümde ise önceden belirlenmiş bir evrende ahlaki seçimlerin nasıl yapılabileceği ele alınıyor.
Kitabın ikinci kısmının başlığı Koşullu Etik Bilimi. Bu kısımın ilk bölümü olan beşinci bölümün başlığı ise oldukça kadim bir soru: Tanrı Olmadan da İyi Olabilir miyiz? Bu bölümde dışsal bir ilahi onaylama ve nesnelleştirme kaynağı olmadan ahlak ilkelerinin evrensel olarak benimsenemeyeceği ya da tutarlı bir biçimde uygulanamayacağı savunuluyor.
Altıncı Bölüm’ün başlığı Nasıl Ahlaklı Oluyoruz? Bu bölümde insanlık tarihi boyunca ortaya çıkmış etik algısı türleri, görelilikleri ile birlikte analiz ediliyor.
Nasıl Ahlaksız Oluyoruz? adlı bölümde, -yine yazarın ifadesinden yararlanarak aktarıyoruz:- Doğruyla yanlış arasındaki farkı görmemizi sağlayan bazı ilkeler inceleniyor. Gerçeği söyleme, yalan söyleme, zina, pornografi, kürtaj, klonlama, genetik mühendisliği ve hayvan hakları gibi çağımızda ortaya çıkmış son derecede sofistike, içinden çıkılmaz sorunlara uygulanıyor bu ilkeler.
Sekizinci Bölüm: Aşmak türümüzün geçmişten geleceğe olan seyrüseferi esnasında büyük bir dostluğa yol açabilecek uzun bir evrimsel güzergah ele alınıyor. Özgürlüğe giden uzun tarihsel süreç kanıtlarıyla irdeleniyor. Yazar bunu şu tümce ile ifade ediyor: “Bu analizden, biri kişisel hoşgörüyle diğeriyse siyasi özgürlüklerle ilgili, insanların neden ve nasıl daha işbirlikçi olabileceklerini ve olmaları gerektiğini gösteren kapsamlı bilimsel verilere dayalı iki öneri çıkıyor.”
Tanrı, toplum, etik, kurallar, geçmiş, gelecek ve evrendeki gayretkeş ve fakat yolu uzun bir tür: Sosyal Primat. Yani biz! Ne yapıyor, neden yapıyor, ne olunca ne tepki veriyor, doğası, iç dünyası, yasası, tasası ve maksadını kimi zaman kendinin bile bilemediği kavgası… Tüm bu karmaşık sorulara ve sorunlara kafa yormak ve yerküredeki varoluşumuz hakkında bilim kaynaklı datalar edinmek isteyen gelişkin okur bu eserden çok önemli bilgiler damıtacaktır. Bunu yaparken okur, bilimsel bir kitap karşısında, uzman olmayan kişilerin içine düştüğü aczi yaşamayacaktır. Çünkü kitap adeta akıcı bir roman gibi insanı çekip içine alan tarzda yazılmış. Hepimizin iç dünyasında paradokslar yaratan sorunsallarla ilgili. Sosyal Primat’ın dünya seyrüserüveni çıkmaza girdikçe bu konuları daha da fazla kaygı ediniyoruz çok haklı olarak. Toplumsal gelişme işte bu düşünsel ve bilimsel realiteleri kaygı edinmekle başlıyor.”
*Hikmet Temel Akarsu?nun 09/11/2007 tarihinde Radikal Gazetesinde çıkan ?İyiyim, iyisin, kötüyüz…? adlı yazısı
İYİLİK VE KÖTÜLÜĞÜN BİLİMİ
Michael Shermer, Çeviren: Sinem Gül, Varlık Yayınları, 2007, 400 Sayfa,
Michael Shermer, gruplarla kabileler büyüyüp şefliklere ve devletlere dönüştükçe, insanların da birçok primat türünde görülen utanç ve güven gibi ahlaki duyarlıkları etik ilkelere dönüştürdüklerini açıklıyor. Dedikodu, dışlama ve diğer gayri resmi yöntemler küçük gruplarda kötü davranışları engellemekte etkili olurken, dinin ve resmi etik yasalarının büyük gruplarda daha iyi işe yaradığını belirtiyor ve ahlak kurallarımızın ilahi bir kaynağın değil, biyolojik mirasımızın ve kültürel tarihimizin bir ürünü olduğu sonucuna varıyor. Paleolitik çağda yaşamış atalarımızın modern insan gibi savaşma ve çevreye zarar verme eğilimi gösterdiklerini kanıtlayan yakın tarihli antropolojik çalışmalardan, sinirbilimcilerin ahlaki kararlar alırken beynimizde neler olup bittiğine dair araştırmalarına kadar uzanan bilimsel delillerden yararlanarak, ahlakla bilim arasındaki yapay ayrımı gidermeye çalışıyor. Oyun kuramının Altın Kural?ın temellerini nasıl attığını, kaos kuramının özgür iradeye bakış açımızı nasıl değiştirdiğini ve bulanık mantığın iyiyle kötü arasındaki ayrımları nasıl aşındırdığını gösteriyor. Ayrıca bilimin ?kürtaj, pornografi, klonlama, hayvan hakları gibi? günümüzün en zorlu ahlaki ikilemlerinden bazılarını ele almamıza nasıl yardım edebileceğini irdeliyor.
Michael Sharmer kitabında birçok şeyin açıklamasını bilimsel olarak yapıyor, grafiklerle, sayılarla kanıtlıyor. Mesela bir örnek dünyada iyi olaylar mı daha çok kötü mü? Amerika’da günde 28 milyon olay oluyor ve bunlardan sadece 280’i kötü genellikle yani 100.000’de 1’i kötü. Ama haberlere devamlı kötü olaylar yansıdığı için kötü bir dünya varmış gibi geliyor bize hâlbuki iyiliklerle kötülükler kıyaslanamaz bile. Ve yazar soruyor: hangimiz gerçekte bir araba kaçırma olayının veya kundaklamanın canlı tanığı olmuştur ki?!
Kitaptan Bölümler
[…] Tanrı olmasaydı siz ne yaparsınız? Hırsızlık, tecavüz ya da cinayet gibi suçlar mı işlerdiniz, yoksa iyi ve ahlaklı bir insan olmayı sürdürür müydünüz? Öyle ya da böyle tartışmaya son verecek bir sorudur bu. Yanıtınız hırsızlığa, tecavüze ya da cinayete yöneleceğiniz şeklindeyse, karakterinize karşı ahlaki bir suçlamadır bu, güvenilir biri olmadığınızı gösterir; çünkü herhangi bir nedenden ötürü Tanrı’ya inanmaktan vazgeçerseniz (ki çoğu insan yaşamının bir noktasında vazgeçer), gerçekten ahlaksız doğanız ortaya çıkacaktır ve bu durumda en iyisi sizden uzak durmaktır. Ama yanıtınız iyi ve ahlaklı olmayı sürdüreceğiniz şeklindeyse, Tanrı olmadan da iyi olabilirsiniz demektir. Tartışma bitmiştir. (s. 180-181)
[…] Şahsen, her gün yüz yüze geldiğim insanların bana görece iyi davranmalarının tek nedeninin Tanrı’dan ve ilahi cezadan korkmaları olduğunu düşünmek beni ürkütürdü. Tanrı’ya duydukları inanç azaldığında ya da yok olduğunda ne olur peki? İyilik adına iyi olmak, yol açabileceği sonuçlar nedeniyle iyi olmaktan çok daha yüksek bir ahlak düzeyidir bence. (s. 181)
[…] Kitabın ilk kısmında da savunduğum gibi, din bu ahlak ilkelerini ilahi esinle hiç ilgisi olmayan sağlam nedenlerden ötürü sistemleştirdi. Önce ahlaki duyarlık ve ilkeler ortaya çıktı ve bunlar insanların Paleolitik ortamda yaşadıkları yüz bin yıl içerisinde evrim geçirdi. Din ikinci olarak geldi ve ahlakı içine alıp kendi amaçları için yasalar halinde derledi; bütün bunlar son birkaç bin yıl içinde oldu. (s. 181-182)
Michael Shermer’in Yaşam Öyküsü (İngilizce)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Michael Brant Shermer (born September 8, 1954 in Glendale, California) is a science writer, historian of science, founder of The Skeptics Society, and editor of its magazine Skeptic, which is largely devoted to investigating and debunking pseudoscientific and supernatural claims.
Shermer is also the producer and co-host of the 13-hour Fox Family television series Exploring the Unknown and since April 2004 has been a monthly columnist for Scientific American magazine with his Skeptic column. Shermer was once a fundamentalist Christian. Shermer is now a professed atheist, but prefers to use nontheist,[1][2] and an advocate for humanist philosophy.
Early life and education
Michael Shermer received his Bachelor’s degree from Pepperdine University in 1976 in Psychology/Biology, his master’s degree from California State University, Fullerton in Experimental Psychology two years later, and his Ph.D. from Claremont Graduate University in History of Science in 1991 (with a dissertation entitled “Heretic-Scientist: Alfred Russel Wallace and the Evolution of Man: A Study on the Nature of Historical Change”).[3]
Shermer wrote, “I became a skeptic on Saturday, August 6, 1983, on the long climbing road to Loveland Pass, Colorado”[4] after months of training under the guidance of a ‘nutritionist’ with an unaccredited Ph.D. After years of practicing acupuncture, chiropractic and massage therapy, negative ions, rolfing, pyramid power, fundamentalist Christianity, and “a host of weird things” (with the exception of drugs) to improve his life and training, Shermer stopped rationalizing the failure of these practices.[5]
Shermer began his undergraduate studies at Pepperdine University, initially majoring in Christian theology, later switching to psychology.[6] However, his graduate studies in experimental psychology at California State University, Fullerton led to many after class discussions with professors Bayard Brattstrom and Meg White, which is when his “Christian ichthys got away, and with it my religion.”[7]
Published works and ideas
Shermer is the author of several books that attempt to explain the ubiquity of irrational or poorly substantiated beliefs. In 1997 he wrote Why People Believe Weird Things, which explores a variety of “weird” ideas and groups (including cults), in the tradition of the skeptical writings of Martin Gardner. A revised and expanded edition was published in 2002. From the Introduction:
So we are left with the legacy of two types of thinking errors: Type 1 Error: believing a falsehood and Type 2 Error: rejecting a truth. … Believers in UFOs, alien abductions, ESP, and psychic phenomena have committed a Type 1 Error in thinking: they are believing a falsehood. … It’s not that these folks are ignorant or uninformed; they are intelligent but misinformed. Their thinking has gone wrong.
? Michael Shermer, Why People Believe Weird Things, 1997, 2002, Introduction
In How We Believe: The Search for God in an Age of Science, Shermer explored the psychology behind the belief in God. In the introduction Shermer wrote “Never in history have so many, and such a high percentage of the population, believed in God. Not only is God not dead as Nietzsche proclaimed, but he has never been more alive.”
In early 2002, Shermer’s Scientific American column introduced Shermer’s Last Law, the notion that “any sufficiently advanced extraterrestrial intelligence is indistinguishable from God.” Shermer’s Last Law is a spin on Clarke’s Third Law.
In 2002 Shermer and Alex Grobman wrote Denying History: Who Says the Holocaust Never Happened and Why Do They Say It? which examined and refuted the Holocaust denial movement. The book recounts meeting various denialists and concludes that free speech is the best way to deal with pseudohistory.
In May 2004 Shermer debated young Earth creationist Kent Hovind at UC Irvine, and spoke to defend evolution before a predominantly creationist audience.
In his 2006 book Why Darwin Matters: The Case Against Intelligent Design, Shermer marshals point-by-point arguments supporting evolution, sharply criticizing Intelligent Design. The book also argues that science cannot invalidate religion, and that Christians and conservatives can and should accept evolution.
In June 2006, Shermer, who formerly expressed skepticism regarding the mainstream scientific view on global warming, wrote that, in view of the accumulation of evidence, this position is no longer tenable.[8]
He attended and was a speaker at the Beyond Belief symposium on November 2006. He also spoke at the 2006 TED Conference on “Why people believe strange things.”[9]
Media appearances
Shermer made a guest appearance in a 2004 episode of Penn & Teller’s Bullshit!, in which he argued that the Bible was “mythic storytelling” from Showtime.Com[10]and that literal interpretation of events described therein would “miss the point of the Bible.” His stance was supported by the show’s hosts, who have expressed their own atheist beliefs. The episode in question, The Bible: Fact or Fiction?, sought to debunk the notion that the Bible is an empirically reliable historical record. Opposing Shermer was Dr. Paul Maier, professor of ancient history at Western Michigan University.
In 1995 Shermer appeared on The Oprah Winfrey Show to challenge Rosemary Altea’s psychic claims, and appeared on Donahue in 1994 to respond to David Cole’s Holocaust denial claims.
Shermer is a frequent guest on the skeptical podcast Skepticality.
Coast to Coast AM (September 1, 2007)
The Colbert Report (August 21, 2007)
Larry King Live (2007)
Skepticality (May 15, 2007)[11]
The Skeptic’s Guide to the Universe’s October 4th, 2006 episode
The Eyes of Nye on “Pseudoscience” (2005)
Penn & Teller’s Bullshit! on “The Bible: Fact or Fiction?” (2004)
Dennis Miller (May 19 & May 20, 2004)
The Question of God: Sigmund Freud & C.S. Lewis (2004)
20/20 (ABC News) (with John Edward) (December 5, 2003)
Exploring the Unknown (1999) TV Series
The Power of Belief (ABC News) (1998)[12]
Politically Incorrect (unknown date)[citation needed]
Caltech Lecture Series
Shermer is the founder and organizer of the Caltech Lecture Series which offers speakers on a wide range of topics relating to science, psychology, social issues, religion/atheism, sketicism, etc. Past speakers include Julia Sweeney, Richard Dawkins, Philip Zimbardo, Dinesh D’Souza, Steven Pinker, Carol Tavris, and Sam Harris. The lectures occur on Sunday afternoons, and are open to the public for a nominal fee.[13]
Personal life
Shermer lives in Altadena, California, on the edge of a cliff in the foothills of the San Gabriel Mountains atop which Mount Wilson stands.[14] He lives with his wife, Kim Shermer, and his daughter, Devin Shermer. Shermer is a cycling enthusiast and was once a marathon bicycle racer; he helped found the Race Across America and competed several times.[15] He has also produced several documentaries on cycling.[15]
List of published works
Sport Cycling: A Guide to Training, Racing, and Endurance 1985 ISBN 0-8092-5244-9
Cycling: Endurance and Speed (Sportsperformance) 1987 ISBN 0-8092-4775-5
Teach Your Child Science 1989 ISBN 0-929923-08-1
Teach Your Child Math and Mathemagics 1999 ISBN 0-7373-0134-1
The Borderlands of Science: Where Sense Meets Nonsense 2001 ISBN 0-19-514326-4
How We Believe: The Search for God in an Age of Science 2001 ISBN 0-613-35413-3
The Skeptic Encyclopedia of Pseudoscience (ed.) 2002 ISBN 1-576-07653-9
Denying History: Who Says the Holocaust Never Happened and Why Do They Say It? 2002 ISBN 0-520-23469-3
In Darwin’s Shadow: The Life and Science of Alfred Russel Wallace: A Biographical Study on the Psychology of History 2002 ISBN 0-19-514830-4
Why People Believe Weird Things: Pseudoscience, Superstition, and Other Confusions of Our Time. (2nd Revision edition) 2002 ISBN 0-8050-7089-3
The Science of Good and Evil: Why People Cheat, Gossip, Care, Share, and Follow the Golden Rule 2004 ISBN 0-8050-7520-8
Science Friction : Where the Known Meets the Unknown 2005 ISBN 0-8050-7708-1
Secrets of Mental Math: The Mathemagician’s Guide to Lightning Calculation and Amazing Math Tricks 2006 ISBN 978-0307338402
Why Darwin Matters: The Case Against Intelligent Design 2006 ISBN 978-0-8050-8121-3
The Mind of The Market: Compassionate Apes, Competitive Humans, and Other Tales from Evolutionary Economics 2007 ISBN 978-0805078329
List of Skeptic columns published in Scientific American
2001-04 Colorful Pebbles and Darwin’s Dictum
2001-05 The Erotic-Fierce People
2001-06 Fox’s Flapdoodle
2001-07 Starbucks in the Forbidden City
2001-08 Deconstructing the Dead
2001-09 Nano Nonsense and Cryonics
2001-10 I Was Wrong
2001-11 Baloney Detection
2001-12 More Baloney Detection
2002-01 Shermer?s Last Law
2002-02 The Gradual Illumination of the Mind
2002-03 Hermits and Cranks
2002-04 Skepticism as a Virtue
2002-05 The Exquisite Balance
2002-06 The Shamans of Scientism
2002-07 Vox Populi
2002-08 Why ET Hasn?t Called
2002-09 Smart People Believe Weird Things
2002-10 The Physicist and the Abalone Diver
2002-11 Mesmerized by Magnetism
2002-12 The Captain Kirk Principle
2003-01 Digits and Fidgets
2003-02 Psychic Drift
2003-03 Demon-Haunted Brain
2003-04 I, Clone
2003-05 Show Me the Body
2003-06 Codified Claptrap
2003-07 Bottled Twaddle
2003-08 The Ignoble Savage
2003-09 The Domesticated Savage
2003-10 Remember the Six Billion
2003-11 Candle in the Dark
2003-12 What?s the Harm
2004-01 Bunkum!
2004-02 A Bounty of Science
2004-03 None So Blind
2004-04 Magic Water and Mencken?s Maxim
2004-05 The Enchanted Glass
2004-06 Death by Theory
2004-07 God?s Number Is Up
2004-08 Miracle on Probability Street
2004-09 Mustangs, Monists and Meaning
2004-10 The Myth Is the Message
2004-11 Flying Carpets and Scientifi c Prayers
2004-12 Common Sense
2005-01 Quantum Quackery
2005-02 Abducted!
2005-03 The Fossil Fallacy
2005-04 The Feynman-Tufte Principle
2005-05 Turn Me On, Dead Man
2005-06 Fahrenheit 2777
2005-07 Hope Springs Eternal
2005-08 Full of Holes
2005-09 Rumsfeld?s Wisdom
2005-10 Unweaving the Heart
2005-11 Rupert?s Resonance
2005-12 Mr. Skeptic Goes to Esalen
2006-01 Murdercide
2006-02 It?s Dogged as Does It
2006-03 Cures and Cons
2006-04 As Luck Would Have It
2006-05 SHAM Scam
2006-06 The Flipping Point
2006-07 The Political Brain
2006-08 Folk Science
2006-09 Fake, Mistake, Replicate
2006-10 Darwin on the Right
2006-11 Wronger Than Wrong
2006-12 Bowling for God
2007-01 Airborne Baloney
2007-02 Eat, Drink and Be Merry
2007-03 (Can’t Get No) Satisfaction
2007-04 Free to Choose
2007-05 Bush’s Mistake and Kennedy’s Error
2007-06 The (Other) Secret
2007-07 The Prospects for Homo economicus
2007-08 Bad Apples and Bad Barrels
2007-09 Rational Atheism
2007-10 The Really Hard Science
2007-11 Weirdonomics and Quirkology
2007-12 An Unauthorized Autobiography of Science
2008-01 Evonomics
References
1^ http://www.positiveatheism.org/mail/eml9818.htm “Nontheist is a much better word because it is neutral, so I use that when I have to, but mostly I avoid labels altogether. It is best to just say “I do not believe in God.”)”
2^ http://www.skeptic.com/eskeptic/07-07-25.html “Today, however, although I remain fiscally conservative, I am a nontheist, a social liberal, and a public intellectual critical of religious extremism and excessive intrusion of religion in American public life (see Shermer 1999; 2004; 2006; as well as Skeptic magazine, of which I am the founding editor)”.
3^ “About Us: Michael Shermer”, The Skeptics Society, 2006. Retrieved on 2007-01-04.
4^ Michael Shermer. Why People Believe Weird Things: Pseudoscience, Superstition, and Other Confusions of Our Time. 2002, ISBN 0-8050-7089-3 page 15.
5^ Michael Shermer. Why People Believe Weird Things: Pseudoscience, Superstition, and Other Confusions of Our Time. 2002, ISBN 0-8050-7089-3 page 13-15.
6^ Michael Shermer. Why People Believe Weird Things: Pseudoscience, Superstition, and Other Confusions of Our Time. 2002, ISBN 0-8050-7089-3 page 127.
7^ Michael Shermer. Why People Believe Weird Things: Pseudoscience, Superstition, and Other Confusions of Our Time. 2002, ISBN 0-8050-7089-3 page 128.
8^ Shermer, Michael. “The Flipping Point”, Scientific American, June 2006. Retrieved on 2006-12-11.
9^ Michael Shermer: Professional Skeptic, TED Conference Nov. 2006
10^ Penn & Teller’s Bullshit!] Season 2: The Bible: Fact or Fiction?
11^ Skepticality Podcast
12^ Michael Shermer at the Internet Movie Database
13^ http://www.skeptic.com/lectures/category/upcoming
14^ Shermer, Michael; “The Skeptic’s Chaplain: Richard Dawkins as a Fountainhead of Skepticism”; Skeptic magazine; Vol. 13, 2007; Page 47.
15^ a b Curriculum Vitae for Michael Shermer at michaelshermer.com