Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri – Nikolay Gavriloviç Çernişevski

Çernışevkiy’in Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri isimli tezi Arif Berberoğlu’nun Rusça aslından çevirisi ile ilk kez Türkiyeli okurla buluşuyor.

Etkinlik gösterdiği bütün alanlarda devrimci ve yenilikçi olan Çernışevskiy, bilimi devrimci mücadeleden ayırmadı. Hazırladığı tez (Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri -1855), felsefe ve estetikte materyalizmi, sanatta gerçekçiliği yüreklice savunan bir tezdi. İnsanın politik ve sosyal baskıdan kurtuluşu için mücadeleye çağrı, sanatın toplumsal öneminin materyalist temelde tanımlanması, gerçekçi yöntemin tanıtlanması, tezin içeriğini oluşturan öğelerdir.

Çernışevskiy’in tez savunması büyük bir toplumsal olay oldu. Tez üzerine yapılacak tartışma çok sayıda dinleyiciyi konferans salonuna çekmişti. Devrim yanlısı gençlik temsilcileri, Çernışevskiy’in konuşması sırasında onu onayladıklarını ve takdir ettiklerini açıkça gösterdiler. “Fazla geniş olmayan konferans salonu, tezin savunulmasını engellemek için tıklım tıklım doldurulmuştu. İçeride öğrenciler vardı ama galiba daha çok konuyla doğrudan ilgisi olmayan kimseler, subaylar ve sivil gençler doldurmuştu salonu. İçerisi o kadar kalabalıktı ki, dinleyiciler pencere önlerinde ayakta duruyorlardı. Ben de bu ayakta duranlar arasındaydım, yanımda da Serakovskiy (Genelkurmay’da görevli bir subay, sonradan Polonya ayaklanmasına katılmış ve Muravyev’in emriyle asılmıştı) dikiliyordu. Tartışma sırasında Serakovskiy sevinçten kabına sığmaz oldu, büyük bir heyecan yaşadı…” diye anlatır Şelgunov. Çernışevskiy, tezine karşıt düşüncelerle itiraz eden akademisyenlere sıkı ve kuşkuya yer bırakmayacak yanıtlar verirken, profesörlerin oturduğu koltuklarda gözle görülür bir hareketlenme yaşanıyordu. Tez, idealist estetiğin taklitçilerine korkunç bir darbe vurdu.
(Tanıtım Bülteninden)

Kitabın Künyesi
Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri
Nikolay Gavriloviç Çernişevski
Evrensel Basım Yayın / Sanat – Edebiyat Kuramı
Çeviri: Arif Berberoğlu
İstanbul, Ekim 2012, 1. Basım
136 sayfa

Bir yorum

  1. Sevgili Arif Berberoğlu, iki yıl üzerinde çalışarak Çernişevski’nin çok önemli bir kitabını Türkçeye kazandırdı. Döneminin en ileri sanat-edebiyat-felsefe tezi olan bu kitabı okumak sırası bizde. Türkiye Üniversitelerinde bugün bile böyle bir tez ortaya koymak olanaklı mı? Bunu tartışmaya açmak bakımından da yararlı bir iş yapan Arif dostumu kutluyorum.
    Müslüm Kabadayı

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir