Okuyun ama yutmayın, çiğneyin.
Toplumsal tabular, insan deneyiminin karmaşık dokusuna işlenmiş derin izlerdir. Freud, Foucault ve Žižek gibi düşünürler, bu yasakların birey ve toplum üzerindeki etkilerini farklı merceklerle ele alır. Freud, tabuların bireysel ruhsal çalkantılara nasıl yol açtığını incelerken, Foucault bunları iktidarın kendini yeniden üreten mekanizmaları olarak görür. Žižek ise semptom kavramıyla bu
OKUMAK İÇİN TIKLABaruch Spinoza’nın rasyonalist etiği ile Gilles Deleuze’ün anti-özcülük yaklaşımı, modern düşüncenin temel sorunsallarına farklı pencerelerden bakar. Spinoza, evrenin akıl yoluyla kavranabilir bir düzen olduğunu savunurken, Deleuze bu düzeni sabit kimliklerden ve özlerden arındırmaya çalışır. Bu iki düşünce sistemi, bireyin varoluşunu, toplumu ve evrenle ilişkisini anlamlandırma biçimlerinde derin bir gerilim
OKUMAK İÇİN TIKLA1. Öznenin Sahnesi: Kimlik ve İradeİnsan, kendi varlığını bir sahne gibi kurgular; burada hem oyuncu hem yönetmendir. Ancak bu sahne, özgür iradenin mi yoksa toplumsal kodların mı ürünüdür? Foucault’nun iktidar ağları, bireyin her hareketini bir gözetim mekanizmasına bağlarken, Deleuze’ün arzunun akışkanlığı, bireyi bu ağlardan sıyrılmaya çağırır. Matrix (1999), Neo’nun “gerçek”
OKUMAK İÇİN TIKLABong Joon-ho’nun 2019 yapımı filmi, modern kapitalizmin keskin bıçak izlerini toplumsal dokuda incelerken, sınıf mücadelesini hem çarpıcı bir gerçekçilikle hem de estetik bir biçimcilikle ele alıyor. Film, Güney Kore’nin ekonomik eşitsizliklerini bir mikrokozmos olarak sunarken, evrensel bir insanlık anlatısına dönüşüyor. Foucault’nun iktidar ilişkileri ve Adorno’nun toplumsal yabancılaşma kavramları, filmin sosyolojik
OKUMAK İÇİN TIKLA1. Spinoza’nın Natura Naturans’ı ile Heidegger’in Dasein’ının Ontolojik KarşılaşmasıSpinoza’nın “Deus sive Natura” kavramsallaştırması, Natura naturans (doğuran doğa) ve Natura naturata (doğmuş doğa) ayrımında köklenir. Burada Tanrı, kendisini sürekli üreten ve dönüştüren bir dinamik olarak karşımıza çıkar. Heidegger’in “Varlık ve Zaman”da geliştirdiği Dasein analizi ise, bu panteist bütünlük içinde insanın ontolojik
OKUMAK İÇİN TIKLAEvita’nın Konuşmalarındaki Retorik ve Politik Dilin Sanatsal Yansımaları Evita Perón’un konuşmaları, Latin Amerika’daki politik dilin sanatsal temsillerinde derin bir iz bıraktı. Onun hitabet tarzı, halkın duygularına doğrudan hitap eden, teatral bir coşku ve samimiyetle şekillenmişti. Bu retorik, yoksul sınıfların umutlarını ve öfkelerini kucaklayarak, politik söylemi bir tür kolektif anlatıya dönüştürdü.
OKUMAK İÇİN TIKLAPanoptikon ve Gözetimin Sinematik Yansımaları Michel Foucault’nun panoptikon kavramı, modern toplumların gözetim ve disiplin mekanizmalarını anlamak için güçlü bir metafor sunar. Jeremy Bentham’ın hapishane tasarımı olarak ortaya çıkan panoptikon, mahkûmların sürekli izlendiklerini hissetmeleri için merkezi bir kule etrafında düzenlenmiş hücrelerden oluşur; ancak kuledeki gözetmenin varlığı belirsizdir. Bu, bireylerin kendi kendilerini
OKUMAK İÇİN TIKLAPeter Wollen’ın karşı sinema kavramı, 1970’lerin politik ve estetik başkaldırısının bir yansıması olarak, ana akım sinemanın seyirciyi edilgenleştiren ideolojik aygıtına karşı bir manifesto niteliğindedir. Brecht’ten ilham alan bu yaklaşım, seyirciyi bir tüketim nesnesi olmaktan kurtarıp, eleştirel düşüncenin öznesi haline getirmeyi amaçlar. Jean-Luc Godard’ın Week-end (1967) filmi, bu kavramın somut bir
OKUMAK İÇİN TIKLAJaime Lannister’ın “Kingslayer” lakabı, “Game of Thrones” evreninde hem bir damga hem de onun karmaşık karakterinin bir yansımasıdır. Bu lakap, Jaime’nin bağlılık (yeminine sadakat) ile kişisel ahlak (doğru olanı yapma arzusu) arasındaki çatışmayı sembolize eder. Jaime’nin durumu, etik teorilerdeki klasik bir çatışmayı yansıtır: ‘deontoloji’ (görev etiği) ile ‘sonuççuluk’ (konsekansyalizm) arasındaki
OKUMAK İÇİN TIKLAJay Gatsby’nin “The Great Gatsby”’deki persona’sı ve Tony Stark’ın “Iron Man”deki persona’sı, Carl Gustav Jung’un “persona” kavramını – yani bireyin topluma sunduğu sosyal maskeyi – çarpıcı bir şekilde yansıtır. Jung’a göre persona, bireyin bilinçdışındaki çatışmaları, arzuları ve gerçek benliğini gizlemek için kullandığı bir savunma mekanizmasıdır. Ancak bu maske, bireyleşme sürecinde
OKUMAK İÇİN TIKLAKapitalist üretim ve sanata/şiire olan etkisi karmaşık bir ilişkidir. Kapitalizmin temel amacı, mal ve hizmetlerin üretimi yoluyla kâr elde etmektir. Bu üretim mantığı, işbölümü, verimlilik ve piyasaya uygunluk gibi değerleri önceler. Sanat ve şiir ise genellikle piyasa mantığının dışında, estetik, anlam arayışı ve bireysel ifade ile ilişkilidir. Bu bağlamda, kapitalist
OKUMAK İÇİN TIKLAİlerlemenin iki ayağından biridir sanat. İnsanoğlu, sözcükler aracılığıyla düşüncelerini, imgeler (sanat) aracılığıyla da duygularını iletir öteki insanlara; yalnızca şimdiyi değil, geçmişi ve geleceği de kapsayan bir iletişim söz konusudur burada. Bu ikili iletişim insanoğluna özgüdür; dolayısıyla da bunlardan birinin bile bozulması topluma zarar verir. İki farklı sonucu olur bunun: İlki,
OKUMAK İÇİN TIKLAAtalarımızın, binlerce yıllık sürede, maymundan insana geçiş döneminde, ellerini yavaş yavaş uyarlamayı öğrendikleri ilk hareketler, ancak en basit işlemler olabilirdi. En ilkel vahşiler, hatta aynı zamanda fiziksel bir gerileme göstererek daha çok hayvana benzer bir duruma dönüşenler bile, bu geçiş dönemi yaratıklarından çok daha üstündür. İlk çakmak taşı insan eliyle
OKUMAK İÇİN TIKLAÇernışevkiy’in Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri isimli tezi Arif Berberoğlu’nun Rusça aslından çevirisi ile ilk kez Türkiyeli okurla buluşuyor. Etkinlik gösterdiği bütün alanlarda devrimci ve yenilikçi olan Çernışevskiy, bilimi devrimci mücadeleden ayırmadı. Hazırladığı tez (Sanatın Gerçeklikle Estetik İlişkileri -1855), felsefe ve estetikte materyalizmi, sanatta gerçekçiliği yüreklice savunan bir tezdi. İnsanın politik
OKUMAK İÇİN TIKLA1. Frida Yapım: 2002 Film, sanat tarihinin sıradışı insanlarından biri olan Frida Kahlo’nun hayatını anlatıyor. Frida’nın meşhur aşkı, bir kadın düşkünü olan Diego, Frida’ya ‘kendini farklı kadınlarla birlikte olmaktan alıkoyamayacağını, ama özünde sadece O’nu seveceğini’ söylemiş ve Frida tarafından anlayışla karşılanmıştır. Ancak zamanla ilişkileri problemli bir hal almaya başlar. 2. Girl
OKUMAK İÇİN TIKLA“Sanat için sanat” sözü sanattan bugünkü manada fayda uman insanlara boş bir paradoxe gibi görünür. Halbuki, yanlış söylenmiş ve yanlış tefsirlere yol açmış bir söz olmasına rağmen, gerçek bir tarafı da yok değildir.
OKUMAK İÇİN TIKLAPaleolitik Dönem’de atalarımızın mağara duvarlarına çizdiği etkileyici resimleri bu listede derledik:
OKUMAK İÇİN TIKLASanatın bereketi ve bilimsel dayanışma zorunludur. Bilim, sanatı anlaşılır bir hale getiren ve sanatı akla yaklaştıran bir ihtiyaçtır. Sanatın başarısı, bilime olan yakınlığıyla ilgilidir. Aradığı bilimsel özellikleri bulan ve inanan okuyucu, sanatın kendisine yüklediği misyonu algılayacak ve bunu başkalarına da taşıyacaktır. Fakat toplumdaki büyük kitleler, düşünceye ve düşünenlere karşı çıkacaktır.
OKUMAK İÇİN TIKLA
