Kategori: Sözlükler

YAZMAYA DEĞER İNTERAKTİF SÖZLÜKLER

Bu yazıda, okunup yazılmaya değer gördüğümüz sözlük sitelerini paylaşacağız. Yazının devamında kitap severler için de güzel bir müjdemiz var. Herhangi bir ücret ödemeden, tamamen ücretsiz bir şekilde kitap sahibi olabileceğiniz bir etkinliği de sizlere duyurmuş olacağız. 1999 yılında hayatımıza giren sözlük konsepti 23 senedir bir şekilde hayatlarımızın bir parçası olmayı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kabul Görmüş Kanaatler Sözlüğü – Gustave Flaubert

Flaubert, 19. yüzyıl Fransız toplumunun, özellikle de burjuvazinin önyargı ve tutarsızlıklardan daima rahatsız olduğu için karşılaştığı klişeleri, genel kabul görmüş yanlışları 1850’lerden itibaren not etmeye başlar. Bu notlar şekillenerek önce yarım kalacak romanı Bilirbilmezler’in ikinci cildine sonra da Kabul Görmüş Kanaatler Sözlüğü’ne evrilir. Flaubert toplumu derinden sarsmayı planladığı bu eseri

OKUMAK İÇİN TIKLA

Türki – Türk – Türkçe – Üç Diller – Osmanlıca – Sevan Nişanyan

Türkü “Halk ezgisi” anlamında türkî sözcüğüne en erken 15. yüzyıla ait Kâbusname tercümesinde rastladım. Eminim daha erken örnekleri bilen uzmanlar da vardır; aydınlatırlarsa memnun olurum. 16. yüzyılda Avrupalı tüccarlar için bir Türkçe el kitabı ve kelime listesi hazırlayan Floransa’lı Filippo Argenti, türkî = a) Türk işi, Türk usulü, b) köylü

OKUMAK İÇİN TIKLA

Boyoz – Sevan Nişanyan

Boyoz İzmir’in alameti farikalarındandır, bol yağlı bir tür katmer hamurundan yapılmış çörek, İstanbul’daki en yakın muadili açma herhalde. Yahudi işi olduğunu İzmirliler bilir. Zaten İzmir kültüründe özgün olan ne varsa Yahudilerden ya da Levantenlerden kaldığı da kimsenin meçhulü değildir, bayrakçı bayanların kulağı çınlasın. Ladino adı verilen Yahudi ispanyolcasında bu boyoz

OKUMAK İÇİN TIKLA

Platonik – Sevan Nişanyan

Eflatun-III Peki platonik nedir hocam? Komşunun kızına platonik duygular beslemem caiz midir? Bir kez öpmekle kızın platoniği bozulur mu? Bunun cevabı için Platon/Eflatun’un Sympósion (“İçki Sofrası”) adlı olağanüstü güzel kitabını okumak lazım. Bu kitapta Sokrates karakteri uzun uzadıya aşktan söz eder, bunun cinsel birleşmeyle ya da soyunu sürdürme içgüdüsüyle alakasız

OKUMAK İÇİN TIKLA

Desimal – Sevan Nişanyan

Şimdi Öztürkçüler bitti, akla gelecek her kelimenin aslında Kürtçe ya da Zazaca olduğunu savunan – savunan demeyelim, dileyen – okurlar sardı etrafımı. Günde ortalama beş tane geliyor. Üzgünüm, Türkçede Zazaca kelime yok, Kürtçe de bilemedin on-onbeş tane, çoğu da argo kelimeler! Bunu söylemek ne Zazacanın, ne Kürtçenin kıymetine halel getirmez.

OKUMAK İÇİN TIKLA

Okumak – Sevan Nişanyan

Okumak Türkçe okumak eylemi esasen “çağırmak, yüksek sesle seslenmek” demek. Meydan okumak, şiir okumak, lanet okumak, künyesini okumak deyimlerinde bu özgün anlam korunmuş. Şiir okuyor derken kitaptan yahut prompter’den baktığını kastetmiyoruz. Meydan okumak deyimi de 17. yüzyıl sözlüklerinde meydane okımak diye geçiyor. Yani meydana çağırmak. Düşünürseniz yazı yazmak ve yazı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Muhafazakar – Sevan Nişanyan

Muhafazakar “Muhafaza eden” anlamında Osmanlıca bir terkip, ilk yarısı Arapça, öbür yarısı Farsça. Eski sözlüklerde hiç geçmiyor, yani yerleşik bir deyim değil, ama Namık Kemal’de “korumacı, saklayıcı” anlamında bir kere denk geldim. “Muhafazakâr adamdır, bayat ekmeği bile atmaz” gibisine. İngilizce conservative veya Fransızca conservateur karşılığı siyasi bir terim olarak ortaya

OKUMAK İÇİN TIKLA

Cumhuriyet – Sevan Nişanyan

Cumhuriyet Bizim bu taraflarda cumhuriyet kurma işine ilk Mithat Paşa’nın giriştiği rivayet edilir. Üç ayda iki padişah devirmiş olmanın verdiği özgüvenle Paşa, 1876 sonlarında, gerekirse üçüncüsünü de devirip kendi iktidarını kurma zamanı geldiğini düşünmeye başlar. İstanbul sokaklarında birtakım kalabalıklar Paşa lehine tezahürat yaparlar. Vatansever gençlik ayaklanıp yedi düvele, o olmadı

OKUMAK İÇİN TIKLA

Zazaca-Türkçe Sözlük – Mesut Özcan

Zaza dili ve kültürüne önemli bir katkı olan bu kitap, Mesut Özcan’ın hazırladığı sözlüğün yanı sıra, Mehmet Bedri Gültekin’in Zazaca grameri üzerine bir çalışmasını da içeriyor. Gerek sözlük, gerekse gramer hazırlanırken, Dersim’in merkez yöresinde konuşulan dil esas alınmıştır. Yazı dili aşamasına gelmemiş diller açısından, böyle bir sözcük ve gramer hazırlamanın

OKUMAK İÇİN TIKLA

Kalkınma Sözlüğü, Editör: Wolfgang Sachs

Özgür Üniversite – Türkiye ve Ortadoğu Forumu Vakfı’nın 2008 yılında bastığı Kalkınma Sözlüğü’nde, kalkınmanın dünyanın en güzide eleştiricilerinden bazılarının, savaş sonrası dönemde kalkınma konusunda yürütülen tartışmalarda kullanılmış önemli kavramlar hakkındaki fikirleri yer almaktadır. Her bir denemede bir kavram, tarihsel ve antropolojik açıdan ele alınmakta ve bu kavrama ilişkin bireysel önyargılar

OKUMAK İÇİN TIKLA

Romani-Türkçe Sözlük, Sinan Şanlıer

“Alexander Paspatis?in Osmanlı Çingeneleri Üzerine Bir Etüd adlı eseri belki de alanı içerisinde yapılmış en iyi çalışmadır. Nedenlerine gelince: Paspatis?in İstanbul?da Fransızca olarak yayınlanan kitabında bir çok dil kullanmıştır derdini anlatabilmek. Kimi zaman ingilizce, kimi zaman grekçe kimi zaman da türkçe (arap harfleriyli) açıklamalara yer vermiştir. Kitabın ilk baskısı grekçe

OKUMAK İÇİN TIKLA

Romani-Türkçe Sözlük,Sinan Şanlıer

“Bu minik çalışmada, romanlar üzerine çalışma yapan öncülerden biri olan Grellmann?ın kitabı içinde bulunan sözcüklerin Türkçe karşılığı verilmeye çalışılmıştır. Her haliyle yeniden gözden geçirilmeli ve daha titiz bir şekilde ele alınmalıdır. Zaten orijinalinde de kitabın ana amacı bir sözlük çalışması yapmak değildir. Sosyal ve etnolojik bir çalışmayı hedefleyen kitabın ilk

OKUMAK İÇİN TIKLA

Büyük Lazca Sözlük

Anadil, anneden öğrenilen ilk dil olmasının ötesinde insanın kimliği ve kişiliğinin oluşmasında belirleyici olan, geçmişi ve geleceği arasındaki bağı kuran; dünyayı, doğayı ve çevresini algılamasını sağlayan temel olgudur. Anadil olmadan bir kültürün yaşaması hatta ondan bahsedilmesi mümkün değildir. Anadilini yitirmiş bir birey öz kültürünü ve kimliğini de yitirmiş demektir. Dil

OKUMAK İÇİN TIKLA

HEMŞİN – İbrahim Karaca

Hemşinliler, Doğu Karadeniz?de gürül gürül yeşilin içinde pek de farkına varmadığımız, küçük ama renkli bir topluluk. Hemşin?le ilgili bugüne kadar yapılan kapsamlı bir bilimsel çalışmaya raslanmıyor. Etnik kültür veya köklere değinen çalışmaların, genellikle bir noktadan sonra kırılmalara uğrayıp bilimsel tavrın dışına düştüğünü görüyoruz. Bu kırılma noktalarının bir yanında çoğu kez

OKUMAK İÇİN TIKLA

Doğu Karadeniz Lehçeleri Karşılaştırmalı Sözlüğü, Müslüm Kabadayı

Kültürel bir kavşak olarak geniş Karadeniz coğrafyası bünyesinde farklı lehçeleri barındırıyor. Bu çalışma da bizlere bölgenin kültürel anlamda ne zengin bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Türkiye’de genel olarak Karadeniz dendiğinde akla Lazca gelmesine karşılık, aynı coğrafyada Gürcüce, Hemşince, Ermenice, Rumca, Yunanca ve Megrelce de konuşuluyor. Doğu Karadeniz dillerinin karşılaştırmalı sözlük

OKUMAK İÇİN TIKLA