Epiktetos’a göre, gerçekten özgürlük istiyor muyuz?
Epiktetos’a göre, insanlar genellikle gerçek özgürlük istemezler, çünkü özgürlük sorumluluk ve içsel bir disiplin gerektirir. Çoğu insan, özgürlük yerine, daha kolay bir yol olan arzularının peşinden gitmeyi ya da dışsal şeylere bağımlı olmayı tercih eder. Epiktetos’un bakış açısına göre, gerçek özgürlük arayışı çoğu kişi için rahatsız edici olabilir, çünkü bu arayış, kişinin kendisiyle yüzleşmesini ve kontrol edemediği şeylere bağlanmaktan vazgeçmesini gerektirir.
İnsanların Özgürlükten Kaçınmasının Sebepleri:
1. Kolay Yolu Seçmek:
Gerçek özgürlük, bireyin arzularını, korkularını ve yanlış inançlarını sorgulamasını ve bunları kontrol etmeyi öğrenmesini gerektirir. Bu, çaba ve irade ister. Ancak insanlar genellikle hazza, rahatlığa ve kısa vadeli tatminlere yönelirler. Bu bağımlılıklar, onları özgür olmaktan alıkoyar.
2. Dışsal Şeylere Bağımlılık:
İnsanlar çoğu zaman özgürlüğü zenginlik, güç, şöhret gibi dışsal şeylerde ararlar. Ancak Epiktetos’a göre, bu şeyler kontrolümüz dışındadır ve onlara bağımlı hale gelmek bizi tutsak eder. İnsanlar, gerçek özgürlüğün bu bağımlılıkları bırakmaktan geçtiğini anlamakta zorlanır.
3. Kendi Kendine Yabancılaşma:
Epiktetos, insanların genellikle kendilerini tanımaktan ve kendi iç dünyalarını kontrol etmekten uzak olduklarını söyler. Gerçek özgürlük, insanın kendi düşüncelerini ve arzularını kontrol etmesini gerektirir. Ancak çoğu insan, kendi hatalarını ve zayıflıklarını görmekten kaçınır ve dış dünyayı suçlamayı tercih eder.
4. Korkular ve Yanlış İnançlar:
İnsanlar, ölümden, başarısızlıktan ya da toplumun yargılarından korktukları için özgürlükten vazgeçerler. Bu korkular, onları dışsal şeylere bağımlı hale getirir. Epiktetos, bu korkuların büyük ölçüde yanlış inançlardan kaynaklandığını savunur.
Epiktetos’un Eleştirisi:
Epiktetos, insanların genellikle kendi tutsaklıklarına gönüllü olarak razı olduklarını ifade eder. Örneğin, şöhret ya da zenginlik peşinde koşan bir kişi, aslında kendi arzularına köle olmuştur. Bu kişi, özgür olduğunu sanabilir, ancak başkalarının onayı ya da dışsal koşullar olmadan mutlu olamaz.
Gerçekten Özgürlük İsteyenler:
Epiktetos’a göre, gerçekten özgürlük isteyen bir kişi, bu amaç uğruna fedakarlık yapmayı göze almalıdır. Bu, içsel bir dönüşümü, tutkuların kontrol altına alınmasını ve sadece kontrol edebileceğimiz şeylere odaklanmayı gerektirir. Gerçek özgürlük arayışı, toplumun genel eğilimlerine aykırı bir çaba olabilir, çünkü bu yol, yüzeysel tatminlerden vazgeçmeyi ve derin bir içsel huzur arayışını içerir.
Sonuç:
Epiktetos, insanların büyük bir çoğunluğunun gerçek özgürlük istemediğini, çünkü bunun zorlu bir süreç ve sorumluluk gerektirdiğini söyler. Ancak gerçekten özgür olmak isteyenler, bu bedeli ödemeye hazır olmalı ve özgürlüğü, dışsal şeylerde değil, kendi iç dünyalarında aramalıdır.