Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev’in yazarı La Boétie’ye göre iki çeşit toplum vardır:

Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev’in yazarı La Boétie’ye göre iki çeşit toplum vardır. İnsan ilişkileri birinde komplo üzerine, diğerinde ise dostluk üzerine kurulmuştur. İlkinde insanlar suç ortaklarıdır, birbirlerinden çekinirler; ikincisinde arkadaştırlar, birbirlerini severler. “Hiçbir arkadaşı olmayan” tiran, “dostluk sınırlarının ötesinde” (s. 59) bulunduğuna göre, hükmetme olgusu dostluğu, arkadaşlığı dışlamaktadır. Bir siyasal toplumda, hükmetmenin bütün toplumsal alanlara yaygınlaştırıldığı göz önüne alındığında, devletin bulunduğu bir yerde artık dostluktan söz edilemeyeceği ortaya çıkar.

Gerçekte bütün toplumsal ilişkilerin temelinde belli bir güç-iktidar ilişkisi vardır. Bu nedenle dostluğu yadsıyacak kadar yozlaşmış, daha doğrusu yozlaştırılmış insanların tiranlığı yok edip yeniden özgürlüğe kavuşmaları olanaksız görünmektedir. Toplum kendini hükmetmenin büyüsüne kaptırmıştır bir kez. Üstelik, La Boétie’nin dostluk yoksunluğunu siyaseti tanımlayan bir ölçüt olarak ele alması, siyasal rejimler arasında bir sınıflandırma yapmanın gereksizliğini de ortaya koymuş olur. Bütün rejimlerin ortak bir yanı vardır: Hepsi birer devlettir; hepsi bir devlet aygıtı aracılığıyla iktidar ilişkilerini toplumun bütün düzeylerine yaymış, bir bakıma siyasal toplumu yaratmış ve böylece dostluğu yok etmişlerdir. (s.113-114)

Prof. Dr. Mehmet Ali Ağaoğulları
La Boetie ve Siyasal Kulluk

Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev
İmge Kitabevi