Günümüz Dünyasında İnsanların Sosyal Medya Postlarına Verdikleri Tepkilerin Psikodinamiği

Günümüz Psikodinamiğinde Sosyal Medyada Paylaşılan Postlara (yaşı, resim, hikaye, reels ve.) İnsanların Verdikleri Tepkinin Belirleyicileri

1. Narsistik Yaralanmaların Yüzeye Vuruşu (Freud & Kohut)

Modern birey, dışsal onayla içsel boşluğu doldurmaya çalışır. Sosyal medya bu boşluğu “beğeni” ile geçici olarak yatıştırır.

🧠 Ne olur?

Bir post, başkasının başarı, mutluluk ya da estetik olarak “üstün” olduğu bir yansımaysa, pasif-agresif görmezden gelme, hatta “like atmama” davranışı gelişir.

🧨 Bu bir kıskançlık değil, değersizlik duygusunun tetiklenmesidir.

2. Yansıtmalı Özdeşim (Klein)

Bir kullanıcı başka birinin postunu kendi bilinçdışı içerikleriyle “renklendirir”.

📌 Mesela: Birinin başarısını gösterdiği post, takipçide “yetersizlik” hislerini tetikliyorsa o post düşman post haline gelebilir.

👀 Bu durumda tepki, içerikten çok kişinin iç çatışmasıyla ilgilidir.

3. Gölge Mekanizması (Jung)

Jung’a göre bireyler, kendi “gölge” yanlarını başkalarında görüp bastırdıklarında ya hayranlıkla bağlanır ya da düşmanca uzaklaşırlar.

🔁 Bir post, takipçide bastırılmış arzuları ya da utanç duyduğu yönleri uyandırıyorsa, kişi ya onu çok idealize eder (“Senin gibi olmak istiyorum”) ya da küçümser (“Çok yapmacık.”).

4. Toplumsal Onay Arzusu ve Mikrogüçler (Foucault)

Beğeni, artık sadece kişisel değil, politik bir eylem. Kim kimi beğeniyor? Ne zaman? Neden?

👥 İnsanlar, sosyal hiyerarşilerde konumlarını korumak veya yükseltmek için “beğeni stratejileri” geliştiriyor.

“Sen beni beğendin, ben de seni beğeneyim” → karşılıklı onay döngüsü.

5.  Bağlanma Stilleri (Bowlby) ve Dijital Temas

• Kaçıngan bağlananlar: çok az beğeni atar, postlara duygusal yatırım yapmaz.
• Kaygılı bağlananlar: sık sık yorum yazar, story’lere hemen tepki verir, karşılık bekler.
  📱 Dijital sosyallik, gerçek bağlanma stillerinin bir “yansıma sahnesi” haline gelir.

6. Sürü Psikolojisi ve Viral Onay (Le Bon & Zuboff)

Beğeni sayısı arttıkça, post daha da beğenilir. Çünkü modern insan için “çok beğenilen şey doğruymuş gibi gelir.”

Bu, hem bir konformizm hem de dijital güvende kalma içgüdüsüdür.

🙃 “Seninle aynı şeyi beğeniyorsam, dışlanmam.”

Sonuç: Tepkiler Rasyonel Değil, Duygusal Kodludur

Bir postun aldığı beğeni ya da yorum; onun içeriğinden çok, insanların kendi iç dünyalarında neyi tetiklediğiyle ilgilidir.

Sosyal medya görünürde dijital olsa da, derinlerde psikanalitik bir sahnedir.