”Joker ” ve Winnicott: Yeterince İyi Ebeveyn Olunmadığında Ne Olur?
1. Winnicott’un “Yeterince İyi Ebeveynlik” Nedir?
Winnicott’a göre bir çocuğun sağlıklı ruhsal gelişimi için ebeveynin:
- duygusal olarak mevcut,
- tepkisel (ama aşırı müdahaleci olmayan),
- koruyucu (ama boğucu olmayan),
- sürekli (ama esnek) olması gerekir.
Bu ebeveynlik tarzı çocuğun, “gerçek benliği”ni ortaya koyabilmesine zemin hazırlar. Eğer bu yeterlilik sağlanmazsa, çocuk dış dünyayla uyumlanmak için “yalancı benlik” geliştirir.
2. Arthur Fleck’in (Joker) Annesi: Yetersizlik, Saplantı ve Psikotik Bir Ayna
Arthur’un annesi Penny:
- Onu gerçeklikten uzaklaştıran sanrılar içinde bir figür,
- Onun ihtiyaçlarını gözetmek yerine kendi narsistik boşluğunu çocukla doldurmaya çalışan bir psikolojik parazit,
- Ve en önemlisi: onun gerçek duygularını yansıtamayan, tutamayan bir “boş ayna”.
Winnicott için bu “ayna tutma” meselesi hayati. Eğer bebek annenin gözlerinde “kendini” göremezse, benlik gelişimi sekteye uğrar.
Arthur, annenin gözünde gerçek bir özne olarak var olmamıştır.
Yani: “Yeterince iyi” bir tutan, aynalayan, bağ kuran ebeveyn yoktur.
3. Joker’in Gülümsemesi: Yalancı Benliğin Maskesi
Arthur’un zorla gülümsemesi, bir nörolojik bozukluk değil yalnızca, aynı zamanda Winnicott’un “yalancı benlik”kavramının bedenleşmiş halidir.
O maske:
- Sevgi görmeye çalışan sahte bir yüz,
- Travmanın üzerine örtülen yapay bir “uyum”,
- Ve Winnicott’un tanımıyla: “gerçek benliğin korunması için oluşturulmuş bir savunma zırhı.”
Ama ne yazık ki, bu zırh kalıcı hale gelince gerçek benlik erişilmez olur. Arthur’un bir sahnede “Ben var mıyım?” sorusu da bu kopuştur.
4. Joker’in Patlaması: Tutan Olmayınca Tutulmamış Duyguların Yıkımı
Winnicott’un kuramında şöyle bir düşünce vardır:
“Bir çocuk duygularını ifade ettiğinde biri onları tutmazsa, o duygular kontrolden çıkar.”
Arthur’un bütün duyguları tutulmadan geçmiştir:
Kederi, öfkesi, korkusu, yalnızlığı…
Hepsi birikir, ve Joker’in doğuşu bu birikimin şiddetli boşalmasıdır.
Joker, Winnicott’un deyimiyle bir “psikozun performansı”dır.
Ama bu performansın sorumlusu bireyin kendisi değil, tutan olmamış bir dünyadır.
SONUÇ: Joker, Yeterince İyi Tutulamamış Bir İç Çocuğun Trajik Bedenidir.
- Yeterince iyi bir anne yoktu.
- Yeterince iyi bir çevre yoktu.
- Tutulmamış bir benlik, sonunda yalnızca maskeyle var olabildi.