Oedipus’un Kaderle Savaşı: Kristeva’nın Abjekt Kavramı ve Modern Bireyin Tabularla Yüzleşmesi
Kaderin Kaçınılmazlığı ve Kimlik Sınırlarının Çöküşü
Oedipus’un trajedisi, kendi kaderinden kaçma çabasının ironik bir şekilde onu tam da korktuğu sona sürüklemesiyle başlar. Kristeva’nın “abjekt” kavramı, bu bağlamda Oedipus’un kimlik sınırlarının ihlalini anlamak için güçlü bir çerçeve sunar. Abjekt, ne tam anlamıyla özne ne de nesne olan, tiksinti uyandıran ve kimliği tehdit eden bir durumdur. Oedipus, babasını öldürüp annesiyle evlenerek toplumsal ve ahlaki normların ötesine geçer; bu, abjektin somut bir tezahürüdür. Kendi kimliğini sorgularken, bireysel özerkliği ile toplumsal düzen arasındaki gerilim, modern bireyin kendi varoluşsal sınırlarını sorgulamasına paralel bir zemin hazırlar. Oedipus’un bu sınırları aşması, bireyin kendi benliğini tanımlama çabasının ne kadar kırılgan olduğunu gösterir.
Toplumsal Normların Kırılganlığı ve Tabunun İhlali
Oedipus’un trajedisi, toplumsal normların ve tabuların ne kadar kolay ihlal edilebileceğini gözler önüne serer. Ensest ve patrisit gibi tabular, toplumun ahlaki düzenini koruma işlevi görürken, Oedipus’un bu sınırları aşması, bireyin bilinçdışı arzularıyla yüzleşmesini zorunlu kılar. Kristeva’nın abjekt teorisi, bu tabuların ihlalinin yalnızca bireysel değil, aynı zamanda kolektif bir krize yol açtığını öne sürer. Oedipus’un eylemleri, toplumun kendini yeniden tanımlama ihtiyacını ortaya çıkarır; bu, modern bireyin cinsellik, aile ve otorite gibi konularda karşılaştığı çatışmalarla benzerlik gösterir. Toplumsal normların ihlali, bireyin kendi ahlaki çerçevesini sorgulamasına ve bu normların ne kadar yapay olduğunu fark etmesine neden olur.
Bireyin Özerklik Arayışı ve Bilinçdışının Gücü
Oedipus’un kaderden kaçma çabası, bireyin özerklik arayışının trajik bir yansımasıdır. Ancak, bilinçdışının gücü, onun bu çabasını sürekli baltalar. Kristeva’nın abjekt kavramı, bilinçdışının, bireyin kimlik algısını nasıl tehdit ettiğini açıklar. Oedipus’un kendi geçmişiyle yüzleşmesi, modern bireyin kendi bastırılmış arzuları ve korkularıyla karşılaşmasına benzer bir süreçtir. Bu yüzleşme, bireyin özgür iradesinin sınırlarını sorgulamasına yol açar. Özerklik arayışı, bilinçdışının karmaşık yapısı karşısında ne kadar kırılgan olduğunu gösterir. Oedipus’un trajedisi, bireyin kendi varoluşsal gerçekliğini inşa etme çabasının, bilinçdışının gölgesinde nasıl sekteye uğrayabileceğini ortaya koyar.
Geleceğin Toplumlarında Tabularla Yüzleşme
Oedipus’un hikayesi, tabularla yüzleşmenin gelecekteki toplumlar için ne anlama gelebileceği üzerine düşünmeye sevk eder. Modern birey, biyoteknoloji, yapay zeka ve toplumsal cinsiyet normlarının yeniden tanımlanması gibi alanlarda yeni tabularla karşı karşıyadır. Kristeva’nın abjekt kavramı, bu yeni sınırların ihlalinin birey ve toplum üzerindeki etkilerini anlamak için bir lens sunar. Oedipus’un trajedisi, bireyin kendi ahlaki ve varoluşsal sınırlarını zorlamasının, hem özgürleştirici hem de yıkıcı olabileceğini gösterir. Gelecekte, bireylerin bu sınırlarla nasıl başa çıkacağı, toplumsal düzenin yeniden şekillenmesinde belirleyici olacaktır. Oedipus’un mirası, insanın kendi kaderiyle mücadele ederken tabularla yüzleşme cesaretini sorgulamaya devam eder.
