Otizm ve Obezite İlişkisi
1. Otizmli Çocuklar Neden Obezite Riski Altında?
- Otizmli bireyler, tipik gelişen çocuklara göre obeziteye 5 kat daha yatkın.
- Motor zorluklar, sosyal izolasyon ve rutin değişikliklere karşı direnç fiziksel aktiviteyi azaltıyor.
- Duyusal hassasiyetler ve seçici yeme alışkanlıkları sağlıksız beslenme ile sonuçlanabiliyor.
- Otizmde sık görülen uykusuzluk, sindirim sorunları ve ilaç kullanımı kilo alımını tetikliyor.
2. Örnek Vaka: Nicholas
- Otizmli bir genç olan Nicholas, motor sorunlar ve iletişim güçlükleri nedeniyle spor yapamıyor.
- Genç yaşta aşırı kilo aldı, 15 yaşında tehlikeli derecede obez hale geldi.
- Ailesi ona sağlıklı yaşam alışkanlıkları kazandırmakta zorlanıyor.
3. Biyolojik ve Genetik Etkenler
- Bazı genetik silinmeler (örneğin 16p11.2) hem otizmle hem de obeziteyle ilişkili.
- Enflamasyon (iltihap) ve bağışıklık sistemindeki dengesizlikler metabolizmayı etkiliyor.
- Annenin obezitesi veya gebelikteki diyabeti bile çocuğun riski üzerinde etkili olabilir.
4. Sağlıklı Beslenme Neden Zor?
- Otizmli çocuklar genellikle sadece birkaç yiyeceği kabul eder (örneğin tavuk nugget, patates kızartması).
- Yeni yiyecekler denemeye dirençlidirler; duyusal uyaranlar onları rahatsız edebilir.
- Ailelerin “şekeri kesin, su içirin” gibi genel önerilere uyması pratikte çok zor.
5. Fiziksel Aktiviteye Katılım Az
- Sosyal zorluklar, motor beceri eksiklikleri ve utanç duygusu hareketi engelliyor.
- Sporla ilgili olumsuz deneyimler (örneğin düşme, becerememe) kalıcı etkiler bırakabiliyor.
- Takım sporlarının kuralları karmaşık bulunuyor; oyunlara katılım azalıyor.
6. Alternatif Çözümler ve Yeni Yaklaşımlar
- Sağlıklı Kilo Araştırma Ağı gibi programlar özel eğitimli çocuklar için çözümler geliştiriyor.
- ‘Health U’ gibi eğitimlerle çocuklar evde meyve sebze denemeye ve hareket etmeye teşvik ediliyor.
- Yoga, bahçecilik ve duyarlılığı gözeten fiziksel aktiviteler daha başarılı oluyor.
7. Başarı Hikâyeleri
- Nicholas, özel bir egzersiz programıyla kilo almamaya başladı.
- Program sayesinde dayanıklılığı arttı, günlük aktivitelerde ailesiyle daha fazla vakit geçiriyor.
8. Genel Sonuç:
- Otizmli bireyler için obezite sadece bir sağlık meselesi değil, bireysel farklara göre şekillenmesi gereken bir yaşam stili konusu.
- Genetik, duyusal, davranışsal ve çevresel faktörler iç içe geçiyor.
- Toplumun, eğitimcilerin ve sağlık profesyonellerinin kişiselleştirilmiş destek sistemleri oluşturması şart.
Kaynak : https://www.thetransmitter.org/spectrum/weighing-autisms-obesity-crisis/