Tanı Aldıktan Sonra En Çok Sorulan Sorular :

tarihinde gönderilmiş tarafından

Otizm tanısı almak, hem bir rahatlama hem de yeni bir başlangıç noktası olabilir. Aşağıda, tanının ardından neler olabileceği ve en sık sorulan üç soruya pratik, anlaşılır yanıtlar yer alıyor.

Otizm Tanısı Aldım, Şimdi Ne Olacak?

Teşhis, sizin kim olduğunuzu değiştirmez; sadece kendinizi ve geçmiş deneyimlerinizi daha iyi anlamanızı sağlar. Bu bir yolculuktur: kendinizi yeniden keşfetme, ihtiyaçlarınızı tanıma ve destek arayışına girme süreci başlar. İşte adımlar:

  • Kendinize Zaman Tanıyın: Teşhisi işlemek, duygusal dalgalanmalar (sevinç, rahatlama, şüphe, üzüntü) yaşatabilir. Acele etmeyin; bu normaldir.
  • Bilgi Edinin: Otizm hakkında güvenilir kaynaklardan (ör. Embrace Autism, Otizm Speaks) bilgi edinin. Bloglar, kitaplar ve destek grupları yardımcı olabilir.
  • Destek Arayın: Uzman bir psikolog, terapist veya otizm destek gruplarıyla bağlantı kurun. İhtiyaçlarınıza uygun düzenlemeler (okul, iş, günlük yaşam) için profesyonellerle çalışabilirsiniz.
  • Kendinizi Kabul Edin: Otizmin “düzeltilmesi” gerekmez; siz biriciksiniz. Güçlü yönlerinizi (detaylara dikkat, derin odaklanma) keşfedin ve zorluklar için stratejiler geliştirin.

1. Otizmli Olmayı Nasıl Algılarım?

  • Temel Gerçek: Siz hâlâ aynı kişisiniz; sadece artık otizminizin farkındasınız. Teşhis, geçmişteki zorlukları (sosyal etkileşim, duyusal hassasiyetler) anlamlandırmanızı sağlar.
  • Duygusal Süreç:
    • Olumlu Tepkiler: Birçok kişi, “Nihayet her şey mantıklı!” hissiyle rahatlar. Hayatınız bir bulmacaymış gibi yerine oturabilir.
    • Zorlu Tepkiler: Yas, şüphe (“Gerçekten otistik miyim?”) veya “Erken teşhis olsaydı ne olurdu?” gibi üzüntü normaldir.
  • Pratik Adımlar:
    • Yeniden Değerlendirme: Çocukluk anılarınızı, sosyal deneyimleri veya mücadeleleri otizm çerçevesinde düşünün. Örneğin, kalabalıkta neden bunaldığınızı şimdi anlayabilirsiniz.
    • Kendinize İzin Verin: “Nörotipik” standartlara uymaya çalışmak yerine, gerçek benliğinizi kucaklayın. Örneğin, sessiz bir ortamda dinlenmek sizin için normalse, bunu bir zayıflık olarak görmeyin.
    • Kaynaklar: “Yaşamın İlerleyen Dönemlerinde Otizm Tanısı” gibi makaleler (ör. Embrace Autism sitesinde) duygularınızı anlamanıza yardımcı olabilir.

2. Otizmimi Kime Anlatmalıyım?

Teşhisi paylaşmak kişisel bir karardır. “Neden ve kime anlatıyorum?” sorusunu sorarak başlayın. Paylaşımın amacı destek almak, yanlış anlamaları düzeltmek veya ihtiyaçlarınızı açıklamak olabilir. Tepkiler farklı olabilir: destekleyici, şaşkın veya nadiren olumsuz.

  • Aile:
    • Neden Anlatayım? Yakınsanız, anlayışları ilişkilerinizi güçlendirebilir. Örneğin, gürültüye hassasiyetinizi bilmeleri, aile buluşmalarını kolaylaştırabilir.
    • Nasıl? Sakin bir ortamda, basitçe açıklayın: “Otizm tanısı aldım; bu, bazı durumlarda neden farklı tepkiler verdiğimi açıklıyor.” Onların da zamana ihtiyacı olduğunu unutmayın.
  • Arkadaşlar:
    • Neden Anlatayım? Güvenilir arkadaşlar, geçmişteki yanlış anlamaları (ör. sessiz kalmanızın kabalık sanılması) çözebilir.
    • Nasıl? Yakın bir arkadaşınıza, “Otistik olduğumu öğrendim; bu, kalabalıkta neden çabuk yorulduğumu açıklıyor” gibi net bir açıklama yapın.
  • Sağlık Çalışanları:
    • Neden Anlatayım? Doktorunuz veya terapistiniz, otizmi ve eşlik eden durumları (kaygı, depresyon) bilirse daha iyi destek sunar.
    • Nasıl? Tıbbi bağlamda paylaşın: “Otizm tanısı aldım; kaygım buna bağlı olabilir.” Uzmanlarının otizm bilgisini kontrol edin.
  • Öğretmenler:
    • Neden Anlatayım? Okul, ek süre, sessiz bir sınav alanı veya not alma desteği gibi düzenlemeler yapabilir.
    • Nasıl? Okulun rehberlik servisine gidin: “Otizm tanısı aldım; testlerde ek süreye ihtiyacım var.” Oxford Üniversitesi gibi kaynaklarda örnek düzenlemeler bulunur.
  • İşverenler ve İş Arkadaşları:
    • Neden Anlatayım? İş performansınızı etkileyen zorluklar (ör. gürültülü ofiste odaklanma) için düzenleme isteyebilirsiniz. Güçlü yönlerinizi (detaycılık, pattern tanıma) vurgulamak işe yarayabilir.
    • Nasıl? İşverene, “Otizm tanısı aldım; bu, detaylara dikkatimi artırıyor ama sessiz bir alan bana yardımcı olur” deyin. İş arkadaşlarına temkinli yaklaşın; sadece fayda sağlayacaksa paylaşın. Martin’in örneği: Otizmin tasarımda detaycılık kazandırdığını söyleyerek iş aldı.

İpucu: Zamanlama ve ortamı düşünün. Olumlu yönleri vurgulayın (ör. “Otizm, problem çözmede benzersiz bir bakış açısı veriyor”) ve gerekirse zorlukları nazikçe açıklayın.

3. Kaygı ve Depresyonum İçin Ne Yapabilirim?

Otizm, güçlü yönler (yaratıcılık, derin odaklanma) sunarken, kaygı ve depresyon gibi eşlik eden durumlar zorlayıcı olabilir. Bunlar genellikle dış dünyanın beklentileri veya otizme özgü özelliklerden (aleksitimi, duyusal hassasiyet) kaynaklanır.

  • Olumlu Yönler:
    Otizminiz, detaylara dikkat, sistematik düşünme veya özel ilgi alanlarında uzmanlık gibi avantajlar sağlar. Bunları kutlayın!
  • Zorlukların Kaynağı:
    • Aleksitimi: Duyguları tanıma ve ifade etmedeki zorluk, stresi artırabilir.
    • Beyin Farklılıkları: Sol-sağ beyin dengesi, singulat girus ve amigdala, kaygıya yatkınlık yaratabilir.
  • Pratik Çözümler:
    • Terapötik Teknikler:
      • Nöroplastisite: Beyniniz değişebilir! Bu teknikler, kaygı ve depresyonu azaltmak için beynin uyum yeteneğinden yararlanır.
      • Sosyal Beceriler: Zamanla, sosyal ipuçlarını okuma ve tahmin etme beceriniz gelişebilir. Örneğin, düzenli pratikle, konuşmalarda daha rahat olabilirsiniz.
      • Günlük Stratejiler:
        • Rutin Oluşturun: Predictable bir program (her gün 19:00’da 10 dakika meditasyon) kaygıyı azaltır.
        • Duyusal İhtiyaçlar: Gürültüden bunalıyorsanız, kulak tıkacı kullanın veya sessiz bir alan yaratın.
        • Destek Grupları: Otistik bireylerle bağlantı kurmak, yalnızlık hissini azaltır. Çevrimiçi forumlar veya yerel gruplar deneyin.
      • Profesyonel Yardım: Bir terapist veya psikiyatrist, kaygı ve depresyon için bilişsel davranışçı terapi (BDT) veya ilaç önerebilir. Otizm deneyimi olan bir uzman seçin.

Terapist Arıyorsanız; Özgür Atlas

  • Nedir? Özgür Atlas, otizm tanısı ve sonrası için rehber olabilir. Otizm özellikleri kontrol listesi ve değerlendirmeler sunar.
  • Nasıl Yardımcı Olur? Kendinizi daha iyi anlamanızı, ihtiyaçlarınızı belirlemenizi ve destek stratejileri bulmanızı sağlar. Daha fazla bilgi için ilgili web sitesini (www.otizmtv.com) ziyaret edebilirsiniz.

Sonuç

Otizm tanısı, kendinizi yeniden keşfetme yolculuğunun başlangıcıdır. Algı için kendinize zaman tanıyın, geçmişi otizm lensiyle değerlendirin ve benliğinizi kucaklayın. Kime anlatacağınız size bağlı; aile, arkadaşlar, öğretmenler veya işverenlerle paylaşırken amacı ve yaklaşımı düşünün. Kaygı ve depresyon için günlük rutinler ve profesyonel destek yardımcı olabiliriz. Siz hâlâ sizsiniz—otizm, benzersizliğinizi açıklayan bir parçadır. İhtiyacınız olan desteği arayın ve güçlü yönlerinizi kutlayın!