Donald Meltzer: Otizmin Sırrı ve Klostrofobinin Anatomisi
Psikanaliz, Neden Sanat Formudur? Estetik Çatışma ve İçsel Anne
Yazar: Jungish
(Kleinian Gelenekten Çıkan Asi Bir Şairin Hikayesi)
Aziz Okuyucularım, Ey Dışlanmışlığın Dertleriyle Boğuşanlar!
Şimdi size, psikanalizin kurallarını esneten, zorlu çocukluk durumlarına klinik neşteri vuran o büyük Amerikalı analistten bahsedeceğim: Donald Meltzer (1922–2004). Meltzer, sadece bir Kleinian değildi; o, W.R. Bion‘un fikirlerini alıp, otizmin, klostrofobinin ve güzelliğin psikolojisini yeniden yazan bir dâhiydi.
I. Otizm ve İçe Kapanma: Sınırların Yapışkanlığı
Meltzer’in en dikkat çekici katkısı, otizm ve klostrofobi gibi durumların psikolojik yapısını anlamada yatar.
- Yapışkan Özdeşleşme (Adhesive Identification): Meltzer, otistik durumları incelerken, “yapışkan özdeşleşme” kavramını ortaya attı. Bu, bireyin (özellikle otistik çocuğun) nesnelerle veya kişilerle derin, üç boyutlu bir ilişki kurmak yerine, yüzeyde, iki boyutlu bir şekilde yapışarak kimlik oluşturma çabasıdır.
- Klostrum (Claustrum): Meltzer’ın son ve en önemli çalışması, klostrofobik fenomenler üzerine yoğunlaşır. Klostrofobi, Meltzer’a göre, erken çocukluk gelişiminde bütünleşme başarısızlığından kaynaklanır. Bu, çocuğun, içsel annenin yanlış inşası nedeniyle “bir zihin durumuna hapsolması” (trapped in a state of mind) demektir.
II. Psikanaliz Bir Sanat Formudur: Estetik Çatışma
Meltzer, psikanalizi bilimsel bir teknik olmaktan çıkarıp, sanatsal bir yaratım süreci olarak gördü.
- Estetik Çatışma (Aesthetic Conflict): Normal gelişim ve sanatın temelinde, “estetik çatışma” yatar. Bu, içsel anne-bebek ilişkisine dayanır. Meltzer’a göre, psikanaliz süreci de sembol yaratma (symbol-making) ve güzellik arayışı üzerine kurulu estetik bir süreçtir. Analist ve analizan arasındaki ilişki, bu nedenle sanatsal bir eylemdir.
- Rüyalara Alıcılık (Reverie): Bion’dan etkilenerek, analistin rüyalara ve hastanın bilinçdışından gelen imgelere olan alıcılığını (receptivity) vurguladı.
III. Eğitim ve Asi Tavır
Meltzer’ın kendi hayatı ve kariyeri, onun kurumsal sınırları aşan asi ruhunu yansıtır.
- Kleinian Çekirdek: Meltzer, Melanie Klein’ın öğrencisi olmuş, ancak fikirlerini sürekli olarak geliştirmiş ve eleştirmiştir. Geriye dönük olarak, post-Kleinian hareketin anahtar figürlerinden biri olarak görülür.
- Kurumsal Ayrılık: İngiliz Psikanaliz Derneği’nden (BPS) ayrılması, onun fikirlerinin tartışmalı kalmasına neden oldu. Ancak buna rağmen, Avrupa ve Güney Amerika’da atölye tarzı (atelier-style) gruplarda yüzlerce analiste eğitim vermiştir.].
