Foulkes’un Devrimi: Tek Kişilik Koltuktan Matrise Geçiş
Bireysel Nevroz Yoktur: Dert, Sadece Senin Değil, Koca Grubun Ortaklığıdır
Yazar: Jungish
(Psikanalizin Sınırları ve Sosyolojiyle Kurulan Kutsal Birlik)
Aziz Okuyucularım, Ey Yalnızlığın Çözüm Olmadığını Görenler!
Şimdi size, psikanalizin izole edilmiş dünyasını alıp, onu koca bir toplumsal alana fırlatan o bilge adamın, S. H. Foulkes (1898–1976)’un hikayesini anlatacağım. Alman-İngiliz psikiyatrist olan Foulkes, Grup Analizi’nin kurucusudur ve bize şunu haykırır: “İnsan, doğası gereği bir grup hayvanıdır; ve dertleri, sadece kendi kafasında değil, ait olduğu grubun bilinçdışında yatar!”
I. Gruptan Gelen Şifa: Neden Grup Analizi?
Foulkes’un Group Analysis (Grup Analizi) teorisi, bireysel tedavinin sınırlarını aşarak doğmuştur.
- Hayatın Temeli: Foulkes’a göre, bütün bireyler sosyal gruplar (aileler, kültürler, toplumlar) içine doğar ve hayatları, bilinçli ya da bilinçdışı şekillerde, sürekli olarak bu gruplar tarafından şekillendirilir. Grup, insan varoluşunun temelidir.
- Matris (Matrix): Foulkes, grubu “Matris” olarak görür. Bireysel nevroz, bu grup ağındaki bir rahatsızlığın dışa vurumudur. Terapi, bireyi izole etmek yerine, onu bu matrisin içine yerleştirerek, grup içindeki ilişkileri ve dinamikleri analiz etmeyi hedefler.
- Tecrübe ve İhtiyaç: 1942’de Kuzeyfield Askeri Nevroz Merkezi’nde (Military Neurosis Centre) görev yaparken, Foulkes, grup temelli yenilikçi tedavilere öncülük etti. Gruptan analiz, diyalog, ilişki ve iletişimi temel bir değer olarak benimser.
II. Foulkes’un Entelektüel Sentezi
Foulkes’un Grup Analizi, sadece Freud’dan türeme değildir; bu, farklı bilim dallarının bir araya gelmesiyle oluşan zengin bir sentezdir:
- Psikanaliz ve Sosyoloji: Foulkes, psikanalitik modelleri, sosyolojik kavramlarla birleştirdi. Özellikle sosyolog Norbert Elias ile olan yakın arkadaşlığı, onun terapötik kavramlarını derinden etkiledi. Elias’tan aldığı temel kavramlar arasında bireyin birincil sosyalleşmesi, bir gruba ait olma ihtiyacı ve kültürel bir matrise bağlılık yer alır.
- Gestalt Etkisi: Viyana’da psikiyatri eğitimi alırken karşılaştığı Gestalt psikolojisi de, onun gruplarla yaptığı sonraki çalışmaları etkilemiştir.
III. Miras: Devam Eden Dönüşüm
Foulkes, 1952’de Londra’da Grup Analitik Derneği’ni (GAS) ve 1971’de uygulayıcıları yetiştirmek için Grup Analizi Enstitüsü’nü (IGA) kurarak, mirasını kalıcılaştırmıştır.
- Sürekli Gelişim: Onun pratiği, transferansın (aktarım) ve Oedipus kompleksinin grup içindeki yansımalarını incelemeyi içeriyordu. Ancak Foulkes, bireysel psikanaliz eğitimini, gelecekteki grup analisti için hem bir avantaj hem de bir engel olarak görmüştür.
