Friedrich Nietzsche’nin 1865 – 1866 Yılları ve Dönemin Kültür Olayları
1865 – 1866
Nietzsche, Leibzig Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürmektedir. Eski kitaplar satan bir kitapçıda tesadüfen Schopenhauer’in Die Welt als Wille und Vorstellung (İstenç ve Tasarım Olarak Dünya) adlı yapıtına rastlar ve filozofu okumaya başlar; yine bu sıralarda ünlü antikçağ filoloğu Erwin Rohde ile dostluk kurar. Toplum eleştiricisi ve anarşizmin kurucularından P. J. Proudhon ölür; sosyal felsefesinin etkileri yaygınlaşmaktadır. ABD’de kölelik resmen kaldırılır, özgürlüklerin yaşama geçirilmesi dönemi başlar. Almanya’da kadın özgürlüğü hareketiyle ilgili ilk kez dernek kurulur. F. A. Lange, Materyalizmin Tarihi’ni yayımlar. Rudyard Kipling, W. B. Yeats, R. Rolland ve H. G. Wells dünyaya gelirler. Whitman şiirlerini, Ibsen oyunlarını yazmayı sürdürür. Dostoyevski, Suç ve Ceza’yı; J. Verne, Dünyadan Aya adlı bilimkurgu romanını yazar. Resim alanında Corot, Courbet, Manet, Daumier çalışmalarını sürdürürler; yine bu sıralarda izlenimcilik (Impressionisme) akımı başlar. Saltık stilin ustası ressam Vasili Kandinski, senfonik müziğin ustası J. Sibelius, yine bu yıllarda dünyaya gelirler. Wagner, Bruckner, Rimski-Korsakov başarılarının doruğundadırlar artık. Yine Liszt, Smetana ve Suppé gibi büyük besteciler müzik alanında ürün vermeye devam ederler. Bilim alanında ise Mendel, yasalarını; Maxwell, araştırma sonuçlarını açıklar. Öklidci (Eukleides) olmayan bir geometriyi kuran Bernhard Riemann ölür. Biyolojinin felsefesini yapan zoolog Haeckel, biyogenetiğin dayandığı temel ilkeleri araştırmayı sürdürür.
1867 Orduya katılan Nietzsche, eğitim sırasında attan düşmesi üzerine geri gönderilir. Bu yıllar resim dünyasının bir dizi ustasını yitirdiği yıllardır. Ressam Peter von Cornelius, Jean Auguste Ingres, Théodore Rousseau, Christian Morgenstern bunlar arasında sayılabilir. Courbet ve Manet Paris’de açtıkları bir sergiyle izlenimciliği (Impressionisme) resmen kurarlar. Müzik alanında Liszt, Johann Strauss ve Verdi çeşitli dallardaki verimliliklerini sürdürürler. Bilim alanında ise Polonyalı fizikçi Marie Curie dünyaya gelmiş ve İngiliz fizikçi Michael Faraday dünyadan göçmüştür. Nobel, dinamiti bulmuş, W. V. Siemens ve Wheatstone birbirlerinden bağımsız olarak dinamo elektriği ilkesini bulmuşlar ve elektrotekniği temellendirmişlerdir.
NIETZSCHE
Yayıma hazırlayanlar: Kenan Sarıalioğlu, Murat Batmankaya
Say Yayınları
